Дәрі-дәрмек бағасы жылына екі рет тексеріледі
Жыл басында Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев қол қойған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заңын жүзеге асыру мақсатында жұмыстар жүргізіліп жатыр. Сәуір айынан бастап жүзеге асатын заң бойынша дәрі-дәрмектің шекті бағасын жылына екі мәрте, яғни қаңтар және шілде айларында тексеретін болады. Дәрілердің шекті бағасын қалыптастыру үшін үстеме бағаның мөлшерін талқылау мақсатында 12 наурызда «Ашық НҚА» порталында Денсаулық сақтау министрлігі бұйрығының жобасы жарияланған. Ереже жобасы ашық деректер порталында 19 наурызға дейін талқыланады.
Фармация комитетінің төрайымы Людмила Бюрабекованың айтуынша, бөлшек бағалардың икемді регрессивті жүйесі әзірленіп қойған. «Дәрі-дәрмектерді бөлшек саудада өткізуге арналған үстеме баға құны 500 теңгеден аз дәрі-дәрмектер үшін 68%-дан басталады. 100 мың теңгеден асатын дәрі-дәрмекке қосылатын үстеме баға 10%-ға дейін болады. Ал көтерме саудада сату үшін үстеме баға көлемі 21-ден 10 пайызға дейін өзгереді. Қазір бізде 8 мыңға жуық дәрілік зат тіркелген және бүгінге дейін дәрілік заттардың 5500-інің бағасы белгіленген. Бағаны реттеу ережелерін бұзғандарға субъект санатына қарай 70 АЕК-тен 1000 АЕК-ке дейінгі айыппұл немесе фармацевтикалық қызметке лицензияның қолданылуын тоқтата тұру түрінде әкімшілік жауапкершілік қарастырылған. Бүгінде препараттардың 10 пайызы тіркеу куәлігі болғанына қарамастан, елге әкелініп, сатылмағанын анықтадық. Бұл өндірушілермен тиісті жұмысты жүргіземіз», деді комитет төрайымы.
Екі айда 1,1 млн рецепт жазып берілген
Елімізде диспансерлік есепте тұрған пациенттерді тегін дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету жұмыстары қаңтар айынан бастап жүріп жатқанын жеткізген Фармация комитеті төрайымының орынбасары Ержан Жүнісов Бірыңғай дистрибуция жүйесі арқылы 45 нозология бойынша емделушілер тегін қамтамасыз етілетінін айтты. «Қазірге дейін 25,4 млрд теңгеге дәрі-дәрмектер жөнелтілді. Жылдың алғашқы екі айында 4,9 млрд теңге сомаға 1,1 млн рецепт жазып берілген. Оның 4,5 млрд теңгесіне рецептілер қамтамасыз етілді», деді Е.Жүнісов.
Оның айтуынша, медициналық ұйымдар 499 дәрі-дәрмекке қажеттілік туралы мәлімдеген. Оларға 105,1 млрд теңге сомаға дәрі-дәрмектер сатып алынады. Ал 2019 жылға Бірыңғай дистрибуция жүйесі арқылы сатып алу кезіндегі үнемдеу 19,6 млрд теңгені құраған. «Алдағы уақытта үнемделген қаражат Денсаулық сақтау министрлігінің бюджеттік комиссиясының қарауына шығарылады. Бұл қаражатты тапшылық анықталған жағдайда дәрі-дәрмектерді қосымша сатып алуға немесе медициналық ұйымдардың басқа да мұқтаждықтарына бөлу туралы мәселе қаралады», деп түсіндірді комитет басшысының орынбасары.
Сондай-ақ ол пациенттерді тегін дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етуді тұрақты мониторингілеу үшін министрлік халықпен байланысты күшейткенін жеткізді. Нақтырақ айтқанда, пациенттерді тегін дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету туралы оны алғандығын растайтын СМС-хабарлама жүйесі, сондай-ақ 1439 нөмірі бойынша халықты тегін дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету мәселелері бойынша Бірыңғай дистрибьютордың байланыс орталығы іске қосылған.
Сапасыз дәрі-дәрмектер ел нарығына жіберілмеді
Л.Бюрабекова жақында Қазақстан ЕАЭО елдерінің аумағында алғашқы медициналық қолдануға арналған дәрілік препараттың тіркеу куәлігін бергенін айтты. Бұдан басқа, ЕАЭО аясында Қазақстан былтыр референттік мемлекет ретінде дәрілік заттар сараптамасын жүргізуге шетелдік және отандық фармөндірушілерден 23 өтінім қабылдаған. «2018 жылы барлығы 6,5 мыңнан астам дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың сараптамасы жүргізілді, бұл 2017 жылмен салыстырғанда 18%-ға артық. Жүргізілген сараптамалардың жалпы санынан 3% (176) – тіркеуден бас тартты, яғни сапасыз дәрі-дәрмектер мен медициналық бұйымдар Қазақстан нарығына жіберілмеді», деді Л.Бюрабекова.
Оның айтуынша, жыл сайын Дәрілік заттарды сараптау ұлттық орталығы елімізге әкелінетін және шығарылатын дәрілік препараттардың қауіпсіздігі мен сапасына шамамен 63 мыңға жуық қорытынды береді. «2018 жылы бұл санат бойынша бас тарту саны 1%-ды немесе 863 препаратты құрады», деді ол.
Отандық фармацевтерге басымдық берілмек
Жиын кезінде комитет басшысы дәрі-дәрмектердің жанама әсерлерін мониторингілеу бойынша да жүргізіліп жатқан жұмыстарға тоқталды. «Өткен жылы Қазақстанда дәрілік заттардың жанама әсері туралы 3200 хабарлама, биылғы алғашқы екі айда 398 өтініш тіркелді. Оның ішінен кейбір медициналық препараттар уақытша немесе толық айналымнан алынды», деді Л.Бюрабекова.
Сондықтан да отандық фармацевтикалық өнім өндірушілерге мемлекет тарапынан инвестициялық көрсетілмек. «Жақында Бірыңғай дистрибьютор мен отандық тауар өндірушілер арасында 10 жылға дейінгі мерзімге келісімшарт жасауға арналған кезекті конкурстың қорытындысы шығарылды. Конкурсқа 24 әлеуетті өнім беруші қатысты. Былтыр біз конкурс номенклатурасын бекіткен болатынбыз. Онда 3 мыңға жуық медициналық бұйымның атауы болатын. Конкурс қорытындысы бойынша 15 отандық өндіруші маңызды инвестициялық артықшылыққа ие болып, алдағы 4 жыл бойы 2 668 медициналық бұйым елдегі бірыңғай дистрибьютер арқылы медициналық мекемелерге жеткізілетін болады», деді ол.
Майгүл СҰЛТАН,
«Egemen Qazaqstan»
