Саясат • 08 Сәуір, 2019

Кореяның Қазақстан тәжірибесін зерттеуі

1209 рет
көрсетілді
5 мин
оқу үшін

Қазақстан мен Корея Респбуликасы «Корей түбегін денуклеаризациялау. жаһандық мәселелерді шешудегі Қазақстанның антиядролық тәжірибесі» тақырыбында өткен халықаралық дөңгелек үстелде ядролық қауіпсіздік мәселелерін талқылады. Екі елдің сарапшылары өзара пікір алмасқан шараны Тұңғыш Президент – Елбасы Қоры мен Әлемдік экономика және саясат институты Оңтүстік Кореяның ең ірі коммерциялық емес ұйымы саналатын Корей қорымен бірлесіп ұйымдастырған. сҚазақстан мен Корея Респбуликасы «Корей түбегін денуклеаризациялау. жаһандық мәселелерді шешудегі Қазақстанның антиядролық тәжірибесі» тақырыбында өткен халықаралық дөңгелек үстелде ядролық қауіпсіздік мәселелерін талқылады. Екі елдің сарапшылары өзара пікір алмасқан шараны Тұңғыш Президент – Елбасы Қоры мен Әлемдік экономика және саясат институты Оңтүстік Кореяның ең ірі коммерциялық емес ұйымы саналатын Корей қорымен бірлесіп ұйымдастырған.

Кореяның Қазақстан  тәжірибесін зерттеуі

Дөңгелек үстел ғаламдық ядролық қауіпсіздік мәселелерін талқылау, сонымен қатар Корей түбегінде туындаған дағдарысты шешу жолдарын іздеу, ядролық қарусыздандырудағы Қазақстан­ның тәжірибесін зерттеуді көздеді. 

Қазір Солтүстік Кореяның ядролық бағдарламасы дүние жүзіндегі бұқаралық ақпарат құралдары мен сарапшылардың, сондай-ақ саясаткерлердің ерекше назарына іліккен өзекті тақырыбына айналды. Өйткені оның артында адамзаттың қауіпсіздік мәселесі тұр. 

Жиында сөз алған Тұңғыш Президент Қоры атқарушы директорының орынбасары Игорь Рогов адамзат ядролық қару қолданудың зардабын ұмыта қоймағанына қарамастан, қазіргі таңда ғаламдық ядролық қауіпсіздік жүйесі жаңа қауіп-қатерлермен бетпе-бет келгенін айтты.

Корей қорының президенті Ли Сихён өз делегациясының барлық мүшесі Қазақ­станн­ың ядролық қарусыздану шешімін қабыл­дағанын және оны қолданысқа енгізу үшін қаншалықты күш жұмсағанын, ғалам­ға жойғыш қаруларды таратпау режі­мін сақтауға зор үлесін қосуын ерекше ықы­­лас­­пен бақылағанын жеткізді. Оның айтуын­­ша, корей делегация мүшелері бұл мә­се­леде Қазақстанның тәжірибесі солтүс­тік Кореядағы денуклеаризация үдерісін жан­­дан­д­ыратынына және осы оқиғадағы әр нақ­ты қадамдардың сәтті шешілуіне үлгі болады деп үміттенеді. «Мен әлемде эко­­но­­микалық даму үшін ядролық қарудан бас тарт­­қан және шынымен де сол мақсатқа қол жеткізген жалғыз елді білемін. Ол – Қазақ­­­стан. Бүгінгі шара солтүстіккорея­лық денуклеаризация мәселесінің тез арада шеші­луіне және Азия мен барша әлемде қауіп­­сіз­дік пен бейбітшіліктің терең тамыр жаюына өз әсерін тигізеріне сенеміз», деді Ли Сихён. 

Тұңғыш Президент Қоры халықаралық бағдарламалар үйлестірушісі, дипломат Қайрат Әбусейітов Қазақстанның ядролық қарудан бірінші болып бас тартқанын баса атап өтті. Оның мәлімдеуінше, еліміз Семейдегі ірі ядролық полигонды жауып, соңында барлық ядролық сынақтарға қарсы мемлекеттік ұстанымын әлем алдында ашық жариялады. Сондай-ақ Қазақстан «P5+1» үлгісіндегі келіссөздер алаңын ұсыну арқылы Иран ядролық бағдарламасын реттеуге атсалысты. 2017 жылы Елбасы ашылу рәсіміне арнайы қатысқан Атом энергетикасы жөніндегі халықаралық агенттігінің (МАГАТЭ) Төмен байытылған уран банкін еліміздегі ядролық қаруды таратпаудағы маңызды шаралардың біріне жатқызуға болады. Қазақстанның Орталық Азиядағы ядролық қарудан азат аймақ құру тәжірибесі дүние жүзінде бірегей идея ретінде бағаланады. 

Шараға қатысушылар екі ел сарапшылары арасында осы тектес кездесулерді жиі ұйымдастыру қажеттігін айтты. Мұндай шараларға КХДР ядролық бағдарламасы жөніндегі келіссөздерге қатысатын маңызды елдердің, атап айтсақ, Қытай, АҚШ, Ресей мен Жапонияның сарапшылары да қатыса алады. 

Ал Әлемдік экономика және саясат инс­титутының сарапшысы Жәнібек Арынов­тың айтуынша, корейлердің қызы­ғу­шылығын тудырып отырған мәселе – аталған күрмеуі қиын тақырыпты Қазақ­стан тәжірибесі тарапынан талқылау және мүмкіндігінше Солтүстік Кореяның ядро­лық бағдарламасын шешу мәселесінде Қазақ­станның кейбір тәжірибесін қол­­дану­ды қарастыру. «Солтүстік Корея кейін­гі кезде осы тақырыпты талқылауға ниет таны­тып, бұрын болмаған диалогқа шы­ға бастады. Дональд Трамп пен Ким Чен Ын екі рет кездесті. Міне, бүгін біздің тәжі­­ри­­бені талқылап отырмыз. Осының бәрі бо­­ла­шақта күрделі мәселенің түйінін тар­қа­туға септігін тигізуі мүмкін», дейді сарапшы. 

Жиын соңында жоғарыда аталған қос қор сарапшылары келесі кездесуді Сеулде өткізуге уағдаласты.