Sońǵy ǵasyrlarda bizdiń qazaq halqynyń basynan ótken túrli tarıhı oqıǵalar jáne sol oqıǵalarǵa sáıkes halyqtyń jasaǵan áreketteri men zamanǵa saı ózgerý qalyby osy formada óris alyp kele jatqan sekildi.
Túrli rýlardan quralǵan qazaqtardyń ult qalyptastyrýshy halyq retinde tarıh sahnasyna on besinshi ǵasyrda kóterilgeni belgili. Osy tusta qazaq memlekettiginiń alǵashqy belgileri kórinis berdi. Bir ortalyqqa baǵynǵan jeke handyq retinde quryldy. Basqarýshylar quramy aıqyndaldy. Tóreler bıligi ústemdik qurdy. Jerdi qorǵaý úshin ásker shyǵardy. Áýelgide Qasym hannyń qasqa joly, Esim hannyń eski joly, Jeti jarǵy sekildi dástúrge negizdelgen jáne tabıǵaty qatal dala tósinde ómir súrip, qarym-qatynas jasaýdyń joldaryn belgilegen zańdylyqtary qalyptasty. Alaıda, kúlli álemde bolyp jatqan ózgerister, sonyń ishinde alyp túrki ımperıasy – Altyn orda qulaǵannan keıin bılik úshin óńirdi kernegen talas pen soǵystar, aqyrynda basqa tártipke bas ıgen bodan elge aınalýy halqymyzdy aýyr syndarǵa sala otyryp, onyń ult retinde qalyptasýyna tótenshe yqpal etti. Sondyqtan qazirgi sátte qazaqtyń boıynan burynǵy qazaqty izdeseńiz, ony tabýyńyz qıynǵa túsetini aıqyn. Biraq soǵan qaramastan jańa qazaq, mine osy dep aıtarlyqtaı naqty qalyptasqan belgilerdi de tym az baıqaısyz. Bizdiń qazirgi kezimiz, kórkem tilmen beınelep aıtatyn bolsaq, áli jetilip bolmaǵan, zamanǵa saı dúnıetanymy tolyq qalyptaspaǵan jasóspirim, balaýsa jetkinshekti bildiretindeı.
Degenmen, bizdiń oıymyzsha, osy táýelsizdigimizdiń jıyrma segiz jyly bizdiń halyq, ult retinde ózindik bet-beınemizdi qalyptastyrýǵa orasan áser etkendeı. Onyń saıası, qoǵamdyq, rýhanı, mádenı, áleýmettik, tipti bıologıalyq qyrlary da jyl ótken saıyn aıqyndalyp, ashyla túsýde dep aıtsaq, artyq bolmas. Eń bastysy, ǵasyrlarǵa sozylǵan bodandyqtan keıin táýelsizdikti basty qundylyq retinde tanydyq. Táýelsizdik arqyly tarıhta óz kúshimizben tuńǵysh ret qala turǵyzdyq. Rýlyq qundylyqtarǵa bas ıýshilik tolyq joıylmaǵan elimizde Arqa tósinde, Qazaqstannyń basqa da qalalarynda qan aralastyrýshylyq úderis kúsheıe tústi. Qazir kóshedegi sámbi taldaı jastarǵa qarap qyzyǵasyń. Meniń oıymsha, olardyń dúnıege kelip, taralyp ósip jetilýinde áleýmettik jaǵdaımen qatar áli zerttelmegen Qazaqstan óńirleri halyqtarynyń bir-birimen aralasýynyń kúsheıe túsýiniń de yqpaly bar. Jańa qazaqtardyń bet-beınesin osy jastarymyzdyń qalyptastyratynyna, birshama ýaqytty qajet etetin bul úderis osy jastardan bastaý alatynyna senimdimin. Al endi olardyń rýhanı jan dúnıesi qalaı qalyptasýy tıis?
Bul tusta, árıne, myqty ıdeologıanyń, sonymen qatar áleýmettik ádilettiliktiń, zamanǵa saı bilim men kásiptik sheberliktiń qajet bolatyndyǵy túsinikti. Sonyń ishinde, jastarymyzdyń boıyna birinshi kezekte memlektshildik rýhty myqtap sińirý qajet shyǵar. Áıtpese jahandaný etek alyp, álem halyqtarynyń bir-birimen aralasýshylyǵy, mıgrasıalyq úderisterdiń etek alýy kúsheıgen zamanda erteń qandaı jastardy tárbıelep shyǵarǵanymyzdy ózimiz de bilmeı qalyp, san soǵýymyz da ǵajap emes.
Jastar boıyndaǵy memleketshilidik rýh – táýelsizdigimizdiń basty tiregi, qazaq patrıotızminiń shynaıy kórinisi bolýy tıis. Ásirese memlekettik qyzmet salasyndaǵy jas adamnyń boıynda osy ımýnıtet aıqyn kórinýi tıis.
