21 Маусым, 2012

Грек-рим балуандары бір алтыннан үмітті

479 рет
көрсетілді
24 мин
оқу үшін

Грек-рим балуандары бір алтыннан үмітті

Бейсенбі, 21 маусым 2012 7:42

Дүбір

Олимпиадаға 36 күн қалды

Қазақстаннан Лондон Олимпиадасына баратын спортшылардың етек-жеңі жинақталды. Соңғы дайындықтар жүріп жатыр. Онсыз да көңілі күпті болып жүрген спортшыларды алаңдатуға болмайды. Сондықтан да олимпиадашылардың есігі жабық. Жақында бізді грек-рим балуандарының кезекті жаттығуына шақырды. Сұхбаттасуға мүмкіндік берілді. Көңілде жүрген сауалдарға жауап алдық.

 

 

Бейсенбі, 21 маусым 2012 7:42

 

Дүбір

 

Олимпиадаға 36 күн қалды

 

Қазақстаннан Лондон Олимпиадасына баратын спортшылардың етек-жеңі жинақталды. Соңғы дайындықтар жүріп жатыр. Онсыз да көңілі күпті болып жүрген спортшыларды алаңдатуға болмайды. Сондықтан да олимпиадашылардың есігі жабық. Жақында бізді грек-рим балуандарының кезекті жаттығуына шақырды. Сұхбаттасуға мүмкіндік берілді. Көңілде жүрген сауалдарға жауап алдық.

 

 Дайындықтың соңғы кезегіне өттік

Лондонға жолдама алған бес балуанымыз жайлы көп әңгіме айтуға болады. Мә­селен, Алмат Кебісбаевты алсақ, өте дарынды жігіт. Мәскеуде өткен әлем чемпионатында үшінші орын алған, Ыстамбұлда өткен әлем чемпионатында финалға шықты. Яғни, өсу үстінде. Оның ең басты ерекше­лігі-қарсыласының атақ-даңқынан қаймық­пайды. Тік тұрғанда да, партерде де өте жақсы күреседі. Техникалық арсеналы бай, физикалық дайындығы күшті.

Осындай бағалауды Дархан Баяхметовке де қаратып айтуға болады. Тәжірибелі балуан, әлемдегі мықты санаттағы балуан­дар­дың өзі Баяхметовтің партерде құрсауына түсіп қалса, шығып кетуі қиын. Сәл қателігін кешірмейді, ұпай олжалап кетеді.

Ал Асхат Ділмұхамедов пен Даниал Гад­жиев – олимпиадашылар үшін жұмбақ күш иелері. Бұлардың әдіс-айлаларымен көп спортшылар сырмінез емес. Кілемде көбі жо­лықпаған. Даниал Гаджиев – Ресейде үштікке кірмеген балуан. Алғашында бір салмақ төмен күрестіріп көрдік, Қазақстан балуан­дарының ішінде өзін көрсете алмады. Сал­мағын бір сатыға өсіріп едік, Астанада өткен лицен­зиялық жарыста бәрін тү­ріп шықты. Екеуі де тайсалмай күреседі. Ең ауыр салмақ­тағы бел­де­сетін бас балуанымыз Нұрмахан Тінәлиевке Қазақстан бай­ра­ғын Лондонда көтеріп шығу сенімі біл­дірілді. Нұрмахан ондай сенімге лайық. Соңғы екі әлем чемпионатында таң­даулы үштікке кірді. Куба, Ресей, Иран және басқа мемлекеттердегі таңдаулы балуандармен тер­езесі тең, деңгейлері бірдей. Сондықтан, кесіп-пішіп әлдеңе айту қиын. Бірақ, біз Нұрмаханға сенеміз. Спарринг-партнер жа­ғы қиын болды. Алматы облыстық әкімдігі мен Спорт және дене тәрбиесі істері жө­ніндегі агенттігінің күш салуымен Грузия және Қыр­ғызстаннан қос балуан ал­дырдық. Олардың жол шығыны, тамағы, қонақ үйі, қылаяғы қалтасына берілетін сыйақының өзін “Са­мұрық-Қазына” әл-ауқат қоры кө­теріп отыр.

– Нұрмахан Тінәлиев пен Әсет Мәм­бетов Марат Тұрлыхановтың бап­кер­лі­гімен Ресей құрамасында жаттығып еді. Әсет Бейжіңде өткен Олимпия ойындарында үштікке кірді. Нұрмахан да осы уақыт аралығында жақсы өскен сияқты.

– Дәулет Тұрлыханов ағамыз Ресей грек-рим күресі федерациясының прези­денті Михаил Мамиашвилимен сыралғы дос. КСРО құрамасында бірге болған. Сон­дық­тан, қос балуанымызды құрама сапына қос­қан. Кіл мықтылармен белдесудің ма­ңызы үлкен. Екеуі де шеберліктерін арттырды. Бірақ, спортта мемлекетаралық бәсеке деген болады және оған түсіністікпен қа­ра­уымыз керек. Қазір бар мемлекеттер олим­пиа­дашы­ларының есігі жабық, ешкім­ді кіргіз­бейді. Біз де сондай принциптеміз. Әр құра­маның өз дайындық жұмысы, Олим­­пиададағы қар­сыластарына жеке дайындап жатқан “қа­руы” бар, сырыңды алдырып қойсаң, спорт­тың ең үлкен додасына қа­тысып не керек?!

– Еркін күрес құрамасы 7 жолдама алды. Біз медаль күтіп үйренген грек-рим балуандарының қоржынында 5 жолдама. Қоңылтақсып жүрген жоқсыздар ма?

– Ең жеңіл салмақта Асхат Құдай­бер­генов пен Марат Кәрішаловқа таңдау түс­кен. Жеке-дара кездесуде Асхат басым түс­кендіктен жолдама алу жарысына көбірек қатысуға мүм­кін­дік бердік. Екеуі де ала алмады. Ал, осы сал­мақтағы әлемнің 5 дүркін чемпионы Хамит Сорианның жолдамаға Астанада өткен лицен­зиялық жарыста ғана қолы жеткенін ескерсек, ешбір жеңістің оңай келмегені көрінеді.

96 кило салмақта күмәнсіз сенген балуанымыз Әсет Мәмбетов болатын. Оң аяғына екі, сол аяғына бір операция жасатты.

Жарақаты жазылуы кешеуілдеген соң Марғұлан Әсембековті қостық. Жолдама алу оның қолынан келмеді. Екі аяғын да күрес кілемінде жарақаттаған Әсетке ел болып алғыс айтуымыз керек. Ол еліміздің намысы үшін қолынан келгенінің бәрін жасады. Кілеммен қоштасты.

– Біздің балуандарымыздың басты қарсыластарының күресі туралы бейне­тас­палар бар шығар. Кіммен қалай кү­ресу керектігі жөнінде бапкерлер кеңе­сінде тал­қылана ма? Ешкімге көрсетпей дайын­далған жеке әдістер де пысықтала ма?

– Бұл біздің құпиямыз болып қалсын, сіз айтқан жұмыстардың бәрі жүріп жатыр.

Дәулет Болатұлы FILA-дан көп бейне­тас­па әкелді. Жарыс барысында өзіміздің бапкерлер, балуандар түсірген таспалар бар. Қаракетсіз емеспіз.

– Мынау бас бәйге олжалайды деп еш­кімді кесіп айтпадыңыз. Жоспарда бір «алтын» бары анық қой?

– Сонау Жақсылық Үшкемпіров, Шәміл Серіковтің жеңісті жылдарынан кейін бірде-бір қазақ баласы Олимп тауының шыңына шықпағаны бәріміздің де қабырғамызға аяздай батады. Сеулде Дәулет Тұрлыхановтың жеңісі ұрланғанын білесіз. Балуандарымызды бөле-жарғым келмейді. «Алтынға» Асхат та, Дархан да, Нұрмахан да таласуға қа­білетті. Ең ауыр салмақта Олимпия ойындарында кү­рес­кен балуанымыз болған жоқ. Күш атасы Қа­жымұқанның ізбасары, Қазақ байрағын кө­те­ріп бара жатқан Нұрмаханнан күтетініміз көп.

– Іншалла , сол үміт ақталғай.

Мұратбек Қасымқанов,

грек-рим күресінен Қазақстан құрамасының бас бапкері:

Алмат Кебісбаев: «Жүлде алуға барамыз»

Алмат спорттағы “диагнозды” дәл қой­ды. Әрқайсысы бөлек-бөлек жарыстар секілді көрінгенімен Олимпия ойындары бағдарламасына кірген спорт түрлері үшін басты нысана – Олимп биігі.

Сондықтан да болар, дағыстандық балуан, еркін күрестен әлемнің бес дүркін чемпионы Әли Әлиевтің “осы бар алтынымды еш ойланбастан Олимпия ойындарының бір медалінің бодауына берер едім” дегендігі. Яғни, Азияда алда бол, Еуропада ерле, әлемдік тұғырдың ең үлкен басқышына кө­теріл, бәрібір Олимпиаданың жөні бөлек.

АҚШ спортының майын езіп ішкен, әртүрлі жылнамаларды қарап жанарының нұры қашқан, жүлдегерлер мен жеңімпаз­дардың әр жарыстағы жетістіктерін санамалап тісі сарғайған белді ақпараттық-талдау орталығы грек-рим күресінен Лондонда чемпион болатындарды құлағынан тізіп жазыпты. Болжам ғой.

Сол тізімде, Алмат Кебісбаев өз салмағы бойынша чемпион, ал Нұрмахан Тінәлиев пен Дархан Баяхметовтің тұсына қола медаль жазылған. Талдау орталығының жігіт­тері жеті қат жер астындағы құпияны біле­тін, аңызға шыққан Нострадамус секілді көріпкел емес, дегенмен жүрегіміз еріп қоя берген. Қажы­мұқандай алыбы бар, туымысынан жекпе-жек өнеріне жақын жауынгер халық ұлдарының күрес түрлерінен Олимп биігіне көтеріл­мегеніне отыз жылдан асыпты. Қазақтың ширегіне келмейтін, саны аз халықтардың өзі алып жатқан алтыннан салым салмайтындай біздің жігіттер несібесіз емес еді ғой.

Қуанышымызды Асхатқа айттық. Екі әлем чемпионатынан қола мен күміс арқа­лап қайтқан бауырымыздың ендігі жүлдесі алтын екендігін айттық.

– Құдай бұйыртса, – деді ол. – Өзіміз үшін де, еліміз үшін де осы мақсатта тер төгіп жүрміз. Олимпиадада мынау қалай, мынау тіске жұмсақ балуан деген болмайды. Әрқайсысы өз елінің чемпиондары, халық­аралық жарыстарда бетке ұстары, елі­нің сүйініші. Мен үшін бәрі басты қарсылас.

– Бапкерің сенің бойыңнан бір кі­нәрат таппады. Қара күшке мығым екен­дігіңді бай­қап отырмыз. Әлгінде қарсы­ла­сыңды қап­­­сыра құшақтап, кеудеңнен асыра лақ­тыр­дың. Олимпиада да мұндай мүмкіндік бере бер­мейді. Көңілің толмайтын тұсың бар ма?

– Партерде көп жұмыс жасауым керек. Өзіңіз білесіз, тік тұрып күрескенде әрбір балуан сақсынып, әдіс жасауға бара бер­мей­ді. Қарсыласы қателігін пайдаланып кетпес үшін. Партерге сенеді. Партерде жер бауырлап жатқан балуанның белінен алып, ыңғай­лы жағына аударып тастау әр балуанның арманы. Әбжілдік те, қайыспай көтеріп кетердей қара күш те керек. Сондықтан, әр әдісті пысықтап жатырмыз. Құдай қолдап, мем­ле­ке­тіміздің мерейін көтеріп жатсақ, бізге арт­қан сенімді ақтағанымыз. Басқа не дейін…

Дархан Баяхметов: “абай жолын” қайта оқып жатырмын

Дарханның белдесуін Бейжіңде көрдік. Гуанчжоуда өткен Азия ойындарында фи­налға шығып, жеңіп тұрып жеңіліп қалды.

– Онда өзімнен болды, – деді ол. – Күшімді толық есептей алмаппын. Әйтпесе, жеңілетін белдесу емес еді.

– Көңіліңе келсе кешір. Сол жолы көзіңнен ұшқын көре алмадық. Бейжің Олимпиадасындағы қайсар жігіт бабынан айырылып жатқандай көрінді.

– “Шығасыға иесі басшы” деген бар ғой. Олимпиадада финалға шығатындай мүм­кіндігім бар еді. Финалға жолдама берер тұста қателік жібердім. Қола медальдің өзі қуаныштай көрінген. Сол кезде ойланбаппын, кейін жүрегім ауырды. Олимпиада ойын­дарының чемпионы болам ба, бір Алла­ның қолында ғой, бірақ, сәл ақыл­дырақ күрес­кенімде финалға шығатыным сөзсіз еді.

– Олимпиадаға жолдаманы жеңіп ал­ға­­ның­мен Баяхметов күшті ме, басқалар күш­ті ме деген пікір бапкерлер аузынан естілді…

Олимпиадаға дайындық барысында сы­ралғы қарсыластарың Қоңыратов, Ең­се­­ханов және Нұғымановтар көрінбейді.

– Адам болған іске кінәні өзінен іздеу керек. Әлем чемпионатында бестікке кір­ген­нен кейін өзіме талапты әлсіретіп алдым. Қазақстан Кубогы үшін өтетін жа­рысқа қатысатынымды айтты. Рас айтсам, күтпеген едім. Элдар Қайратовтан ұтыл­дым. Содан соң Баяхметовтің Лондонға бару, бармау мәселесі көтерілді. Бірақ, бәрібір таңдау маған жасалынды. Қазақстандағы қарсыластарымның ішінде Дарханға артық­шылық жағдай жасалады деп айтқандары барын естіп қалдым. Не деуге болады.

Мен ешкімнің орнын тартып алған жоқ­пын. Жолдаманы жеңіп алдым. Ал, сіз атаған мықты балуандар құраманы дайындау жат­тығуына келмей жатса, ол олардың және бап­керлердің жұмысы. Ал, менің олим­­пиадаға қатысу мүмкіндігім болма­ғанда да бапкерлер шақырса келген болар едім. Еліңнің, мем­лекетіңнің намысын қор­ғауға бара жатқан балуанның ойдағыдай дайындауына септі­гіңді тигізіп жатсаң, ол сенің азаматтығың, достығың ғана емес, Отан алдындағы абыройлы борышың. Өзім осылай түсінемін.

– Қазақ мектебінде оқыдың. Кітаппен дос шығарсың? Қазір қандай кітап оқып жатырсың?

– Қазір қол тие бермейді. Негізінде тарихи кітаптарды жақсы көремін. Оқығым келеді, интернет деген де бәле болды, ішіне енсең шырмалып қаласың. Менде “Абай жо­лының” қос томдығы бар. 1-томын оқып жатырмын. Абайы бар қазақ бақытты ғой. Жаныңда жоғыңның бәрін табасың. Қазақ жастары Абайды түсініп оқыса, батыстың бейәдеп мәдениетінен тиылар еді деп ойлаймын. Мекемтас Мырзахметов деген ғалым ағамыз Қожа Ахмет Яссауи, Абайы мен Шәкәрімі бар қазақ жаһандануға жұтыл­майды, иманын, арын жоғалтпайды деп жүр. Осыны жастарға ұқтыру ұстаз­дардың қабі­летіне, біліктілігіне қатысты. Бірі келіп, бірі кетіп жататын, реформа жасағыш министрлер осы жағын әлсіретіп алған секілді.

– Бейжіңде кеткен есеңді Лондонда  қайтаруға тырысасың ғой?

– Құдай қос көрсе. Дүниежүзінің бар мықтысы олимпиадада жеңсем, жеңімпаз болсам деп барады. Ішінде қазақтың Дархан Баяхметов деген баласы да бар. Арманым әрине – жеңіс!

 

Нұрмахан Тінәлиев: Байрақ көтеру – жауапкершілікті еселейді

– Толған сияқтысың. Салмағың қанша?

– 130 кило. Олимпиадаға 120 кило жі­беріледі. Күніге екі мезгіл жаттығу жасап жа­тырмыз. Он-он бес күнде артық сал­мақтан арыламын ғой.

– Қазақстанда саған қарсылас жоқ. Бая­ғыда Мұхтархан Ділдабековті Серік Өмір­бековтей мықты өсіріп еді. Ресейге баратын едіңдер, олар есігін құлыптап алды.

– Грузия мен қырғыз балуаны маған көмектесіп жүр. Келісіммен, әрине. Расында, өзіңмен қарайлас үш-төрт балуан болса арман жоқ екен. Шеберлігің тез өседі. Георгий Цурцумия ағамыз күрес кілеміне мен үшін шығып жүр. Сидней Олимпиа­да­сы­ның күміс жүлдегерінде біз үйренетін тәжірибе жетеді.

– Пешенеңе Лондонда қазақ байрағын көтеру жазылды.

– Қатты толқып жүрмін. Жауапкершілік үлкен. Онсыз да жеңсем деп барасың. Ту кө­терген спортшының жүгі екі еселенеді. Хал­қымыз сеңгеннен кейін барымызды саламыз.

– Ең ауыр салмақта Олимпиада ойындарына тұңғыш қатысқан қазақ ұла­ны­сың. Мұның өзі тарих. Қарсы­лас­та­рың да осал емес. Бәрімен дерлік күрестің…

– Ресей, Куба, Түркия, Иран, Әзербай­жанның бас балуандары Лондонда жеңімпаз болсақ деген үмітте. Мен де солардың бірімін. Уақытында Қажымұқан атамыз ең ауыр салмақта дүниежүзінің бар мықты балуанын жықты. Әбілсейіт Айханов ағамыз­ды Кеңес саясаты тұсамағанда Олимпиа­даның алтынын әлдеқашан алған болар ма едік.

Ағаларымыздың қолы жетпеген ала­манға қатысу менің пешенеме бұйырыпты. Барымды салармын.

Сұхбаттан соң залдан кете қоймадым. Меншікті тілші болған жылдарда үлкен спорттан қол үзіңкіреп қалыппыз. Көп жәйттар санада күңгірттенеді. Осы телевидение деген де қызық-ай. Адам таппағандай бір жапырақ қыздарды жіберген. Күрес ережесі мұрнына бармайтын, балуандардың аты-жөнін шатастырып жүрген шіркіндер жаттығу жасап жатқан балуандарды сау­сағымен іліп шақырып, “алтын аласың ба?” деп тақымдайды. Құдды, Лондонда қазақ бауырлардың несібесі деп алтын медальдарды бірінің үстіне бірін қалап қойғандай.

Ал, алтын керек. Күрес түрлерінен алтын медаль алмағанымызға 30 жылдан аса уақыт өтіпті. Қазақ жастарын айтам.

Қайсының бағы жанар екен?! Анау, қар­сы­ласын жерден салақтата жұлып алып, шалқая бере лақтырған Алмат па, әлде мы­сықтабандап тап берген Дархан ба?! Партерде кілемге шегелеп тастағандай былқ етпей жатқан Нұрмахан ба?! Дінмұхамедов пен Гаджиевті де естен шығаруға болмайды.

Үш қатар төселген күрес кілемінде қара терге түскен балуандар алапат айқас салып жатыр. Залда тер иісі аңқиды. Біздің ба­л­уандардың алтын тері. Енді аз күннен кейін сан ғасырда ескірмейтін айқасқа түседі.

Төрт жыл бойы төгілген терлеріңнің өтеуі Лондон төрінде қайтқай. Жолдарың болсыншы, батыр бауырларым-ай…

Бақтияр ТАЙЖАН,

“Егемен Қазақстан”.

Алматы.

 Алақай! 107 жолдама!!!

Спорт және дене тәрбиесі істері жөніндегі агенттігінің Ұлт­тық штат­­­­­­тық командалар және спорт резерві дирекциясы еліміз­ден Олим­пия ойындарына жолдама алған спортшылардың саны 107-ге жеткенін хабарлады.

Сөйтіп, отандастарымыздың Олим­пиадада спорттың 25 түрі­нен қатысатыны белгілі болды.

Биылғы Олимпиадаға Қазақ­стан теннис, ашық суда жүзу, қыз­дар боксынан алғаш рет спортшы апара жатыр.

Теннистен әйелдер арасында әлемнің 55-ракеткасы Галина Вос­кобоева мен WTA рей­тин­гінде 62-орында тұрған Ярослава Шведова және ерлер арасында Михаил Кукушкин Лондонға жолдама алды. Үш теннисшіміз жекелей жа­рысқа қатысады. Олардан басқа, Шведова мен Воскобоева екеуі жұптық бәсе­ке­нің де жүлдесіне күш сынасады.

Ал ашық суда жүзуден Юрий Кудинов Лондонға барады. Бұл спорт түрінен де Қазақстан бұ­рын-соңды Олимпия ойындарына қа­тыспаған.

Қыздар боксының Олимпиада бағдарламасына тұңғыш рет енгі­зілгені белгілі. Жақын­да жолдама алған Саида Хасеновамен бірге Марина Воль­нованың да Лондонға баратыны белгілі болды.

Олимпиаға баратын спорт­шы­лардың ішінде ең жасы – 17 жасар гимнастика шебері Мөлдір Әзім­бай. Ал ең үлкені – 42 жас­тағы мерген Ольга Довгун.

Ең көп жолдаманы жеңіл атлеттер иеленді – 18 лицензия. Лон­донға баратын атлеттердің арасында апалы-сіңлілі Айман мен Шолпан Қожахметовалар бар.

Әзірге біздің қоржында үстел теннисі, садақ ату, бадминтон, велотрек, ат спортынан лицензия болмай тұр.

Алдағы уақытта жеңіл атлетика мен жүзуден тағы да 10-нан астам жолдама алуға мүмкіндік бар. Бұл спорт түрлерінен іріктеу жарыстары әлі біткен жоқ.

Дастан КЕНЖАЛИН,

«Егемен Қазақстан».

 

Бокс: Қай елдің үлесі қандай?

Біз өткен жолы Олимпиаданың бокс турниріне қатысатын былғары қолғап шеберлерінің есімдері толық белгілі болғаны туралы ақпарат жариялаған едік. Бүгін сол аламан жарысқа әр ел бойынша қанша боксшының қатысқалы тұрғанын нақтылы цифр жүзінде кестелеп көрсеткелі отырмыз. Осыған қарап қай елдің үлес салмағы қаншалықты екенін де, бүгінгі таңда әлемнің қай елінде бокстың даму барысы қалай болып тұрғанын да пайымдауға болады. Бұл тұрғыдан келгенде, Қазақстан боксшылары жаһандағы көш бастаушылардың қатарында тұр.

Төмендегі кестеде топтың басын Австралия құрамасы бастайды. Бірақ бұған қарап осынау алыстағы аралды елдің боксшылары әлемде нағыз шаршы алаңның шандоздары болып отыр екен деген ұғым тумауы тиіс. Бұл жерде бұл ел үшін іріктеу турнирінің өте жеңіл болып шыққанын айтуымыз керек. Бакуде болған әлем біріншілігінде жүлделі орындар тұрмақ, лицензия таратылатын алғашқы ондықтың да қата­рынан табылмаған австралиялықтар кейін Океания аймағы бойынша өткен іріктеу турнирінде ондағы 10 жолдаманы түгел жеңіп алды. Ал бәсекелестері қатарында Фиджи, Палау, Батыс Самао секілді ел­дердің жұдырықшы жігіт­тері болды. Мұндағы бар жұмбақ осы ғана…

Қалған құрлықтардың бәрінде квота үшін талас аса тартысты жағдайда өтті.

Жалпы, бұрынырақтағы Олимпиялық турнирлерге Куба, КСРО, АҚШ, Германия, Англия, Венгрия, Польша сынды белгілі бокс державалары толық құраммен қатысушы еді. Қазір ондай жалпақ­ше­шейліктің күні өткен. Енді лицензиялар жекелеген елдерге емес, сол елдердің жекелеген боксшыларына беріледі. Сонымен қатар, бокс түрі нашар дамығанына қарамастан, Африка және Океания аймағы елдері үшін айтарлықтай мол мөлшерде лицензия бөлінеді. Бұл негізінен осы өңірлер боксшылары да үлкен додадан тыс қалмасын деген ниеттен туған жоба болса керек.

Бәрін айт та бірін айт, біз қазір Олимпиадаға қатысатын боксшыларымыз саны көптеген елдерден (соның ішінде Куба, Ресей сияқты) артық екенін айтып мақтанып отырсақ, кейін сол турнирден жеңімпаз болып оралған саңлақтарымыздың көптігімен марқаятын болайық.

Дамир ҚОЖАМҚҰЛ.

Мемлекеттер

Бокс­шылар

саны

1 Австралия 10
2 Қазақстан 9
3 АҚШ 9
4 Куба 8
5 Алжир 8
6 Ресей 7
7 Украина 7
8 Ұлыбритания 7
9 Италия 7
10 Әзербайжан 7
11 Индия 7
12 Бразилия 7
13 Марокко 7
14 Эквадор 7
15 Өзбекстан 6
16 Қытай 6
17 Түркия 6
18 Ирландия 5
19 Франция 5
20 Египет 5
21 Пуэрто-Рико 5
22 Германия 4
23 Жапония 4
24 Моңғолия 4
25 Иран 4
26 Гана 4
27 Камерун 4
28 Венгрия 3
29 Таиланд 3
31 Беларусь 3
32 Болгария

Ұқсас жаңалықтар