Тағы бір мысал. «Бүгін құрбымның үйіне барып келдім. Қиналып жүр екен. Ата-енесімен бірге тұрады, олар кәрі кісілер де емес, алайда жасап берген шайды өздері құйып ішпей, күніне неше рет дастарқан жайылса соның басында отырып, шай құюын қалайды екен», деп жас қыз әңгімесімен бөлісті. «Қызым, мен саған бір әңгіме айтып берейінші, – деп тағы да бір әже әңгімесін бастаған.
– Әрбір үйде «Жоқ» атты кіп-кішкентай қап-қара бірдеңе болады екен. Сол кішкентай қараның бар азығы «жоқ» деген бір ауыз үн. Әлгі үйде «жоқ» деген сөз айтылған сайын ол қуанып, орнынан секіріп түсіп, бірде бойы, бірде көлденеңі өсіп, сол үйде барға, берекетке орын қалдырмай, бәрін жоқпен толтырып тастайды екен. Ал ол жоқтың да қорқатыны бар көрінеді. Ол не дейсің ғой. Сол үйде күнделікті дастарқан жайылғанда оның үстінде қанатын жайып, айтылған жақсы сөз, бата-тілектерді қорып, әрбір жақсы сөзге әумин деп қанатын қағып тұратын періштеден қорқады екен. Өйткені періште қанатын желпіген сайын, жақсы сөз, береке көкке қарай тоқтаусыз өтіп, Жаратқан дастарқан басындағы ұлағатты әңгімені оны қайырғандағы бата-тілекті қабыл етіп, жаңағы жоқтың тобы кішірейіп, өлімсіреп қалатын көрінеді. Сондықтан дастарқан басына отбасы мүшелері түгел отырып, тілектер тоғысып, бата жасалып, дастарқан жиылуының өз тағылымы, өз мәдениеті бар. Егер дастарқанның уақытында батасы жасалмай, үсті жиылмаса періштенің қанаты талып әлсірейді, жоқ күш алып, шаңырақтың берекесі азаяды деген дәстүрде қазақы ұғым бар. Ал сенің құрбың ұлттық дәстүрден аулағырақ өскен, орыс мектебінде оқыған жан болса, осы әңгімені айтып бер. Мәселен, мен үшін де, егер жайылған дастарқан басына отбасымның мүшелері тегіс жиылып, берекені ұйытар әңгіме айтылып, Алладан тілек тілеп, дастарқан қайырылмаса көңіліме алаң кірер еді. Құрбыңның ата-енесі де егер сондай тәрбиені қанына сіңіріп өскен адамдар болса, жасап бердім ғой, енем атама өзі шайын құйып бере береді ғой, деп жатын бөлмеге кіріп кетіп, өз ісімен болу сол үйдің дәстүрін балталау, ұғымын тамырынан қиғанмен тең.
Әр отбасына келін келгенде сол шаңырақты өз тәртібіммен, танымыммен жүргіземін деп келмейді. Келін деген сөздің өзінде келіп енген деген ұғым жатыр. Әрине келінмен бірге ол үйдің тұрмысына, дастарқан жаю мәдениетіне де қандай бір жаңалықтар енеді, бірақ түбірімен өзгертемін деу қате пікір. Сондықтан «қызым саған айтам, келінім, сен тыңда» дегендей бұл сенің өзіңе де сабақ болсын», деді ұлағатты сөз қозғаған әже.
