Үш күн бойы ақпарат айдынының ең өзекті мәселелерін талқыға салатын кәсіпқой алаңда жаһандануға қарсы үдерістер, тұтыну дағдарысының тереңдеуі, халықаралық құқық пен жасанды ақыл-ойды пайдалануға байланысты қауіп-қатерлер күн тәртібіне шығады. Сондай-ақ медиа саладағы кәсіби тақырыптар – цифрлы әлемдегі журналистиканың болашағы мен блогосфера ықпалының артуы айтылмай қалмайтыны белгілі еді.
Форумның алғашқы күні алыс және жақын шетелдерден келген медиа-сарапшылардың 7 бірдей шеберлік дәрісіне арналды. Шеберлік дәріс дегеннен гөрі, журналистік пікір алмасу, ой бөлісуге көбірек ұқсайтын әріптестердің басқосуында әркім өзіне керекті тақырыпты тапты.
Өзара пікір алмасу барысында адамзат баласы үшін аса қатер тудырып отырған мәселелер – ормандардың жоғалуы, ғаламдық қуаңшылық қаупі де кеңінен сөз болды. Байқоңыр, Арал, Семей тақырыптарына қатысты да ұсыныстар айтылмай қалған жоқ. Жер бетіндегі барлық игілік адам баласының қажеті үшін. Осы мұратты көздегендіктен де бұл тақырып ешқашан өзектілігін жоймақ емес.
Ұзын саны 60 мемлекеттен келген медиа әріптестеріміз үшін тәжірибе алмасудың тұрақты алаңына айналған жүздесуде ресейлік танымал продюсер Сергей Бодров «Кинодағы продюсерлік өнер» тақырыбында шеберлік сабағын өткізді. Өзінің алғашқы жұмысын Қазақстанда бастағанын тілге тиек еткен «Оскар» сыйлығының екі дүркін номинанты адамзат мүддесін біріктіретін туындылар түсіруде озық мамандардың бас біріктіргені абзал деп есептейді. «Ескі қалыптасқан жүйеде бар шығынды мемлекет көтеретін. Осының нәтижесінде әлем мойындаған талай таланттар қанат қақты. Яғни, мамандар таза өнермен шұғылданып, материалдық қажеттіліктерге бас қатырған жоқ. Қазір бәрі мүлде басқа арнаға бұрылды. Өзіңді өзің қаржыландыратын заман. Өндіріс, қаржы, өніміңді насихаттау жұмыстары бір-бірімен жымдасып жатқан үлкен еңбек. Продюсер осының бәрін меңгергені дұрыс. Жан-тәніңмен тер төгіп, жолда кездескен кедергілерді көктеп өткенде ғана нағыз іргелі дүние жасай аласың. Үйренуге еш уақытта кеш емес. Әр адамнан бір жақсы үлгі аласың», дейді. Продюсер бүгінде бір ғана Қытайда 60 мың кинотеатр бар екенін, кино өндірісінде АҚШ пен Қытай арасындағы қызу бәсекелестікті мысал ретінде келтіріп, олардың еңсерген жетістіктеріне тоқталды.
«Көптеген ойшылдар баланың талант қуаты 4 жасқа дейін қалыптасатынын айтады. Бұған менің де анық көзім жетті және осыны кинода көрсетуге тырыстым. Қазақстандық мамандардан Тимур Бекмамбетовті жоғары бағалаймын», деді Сергей Бодров.
Ал «Виртуалдық ақиқатты қалыптастыру» тақырыбында өткен дәрістің тізгінін «Әл-Жазира» телекомпаниясының құрамындағы «Contrast» агенттігінің жетекшісі Захра Расул қолына алды. «Экологиялық, яки климаттық мәселелерге қоғам назарын аудару үшін VR тәсілдерін қолдансақ, көп нәрседен ұтар едік» деген әріптесіміз 360 градуста бейнематериалдар жасайтын құрылғылардың көмегімен аудитория тартудың заманауи әдістерімен бөлісті.
«Партизандық журналистикаға» арналған шеберлік дәрісі ұтқыр (мобильдік) журналистикаға қысқаша кіріспе іспеттес болды. Онда смартфонның көмегімен бейнерепортаж түсіру, редакциялау мен оны жариялау жағы сөз болды. Ұтқыр журналистика хақындағы дәрісті аустралиялық медиа пәндер оқытушысы, колумнист, продюсер Иво Бурум жүргізді.
Қарап отырсақ, қазіргі таңда әр буынның өз талғамы мен үрдісі бар. Көзқарастары да сәйкес келе бермейді. Мұны телевизия мен цифрлы медиа үшін контент өндірушілер әрдайым қаперінде ұстауы тиіс. Қандай да бір телебағдарлама, бейнебағдарламалар мен айдарларды кім үшін жасаймыз? Енді қандай құндылықтар жөнінде сөз қозғауымыз керек? Қандай құралдар пайдаланамыз? Әртүрлі буынның пікірлер қарама-қайшылығын үйлестіре аламыз ба? Осы сауалдарға танымал журналист, Ресейдегі Бірінші арна мектебінің негізін қалаған әрі жетекшісі Елена Афанасьева әріптестерімізбен бірігіп жауап іздеді. Орайы келіп тұрғанда, Елена Афанасьеваның «ТВ-ға қалай келуге болады?» бестселлерінің авторы екендігін айта кету керек.
Сол сияқты «Фрилансер болу керек пе, жоқ па?» тақырыбында өткен Ұлыбританияның тәуелсіз журналисі Дженни Климанның да дәрісі өзіндік өзектілікке ие.
Сондай-ақ форум аясында «Орталық Азиядағы аймақтық интеграция» тақырыбында дөңгелек үстел өтіп, АҚШ, Ресей, Қытай, БАӘ, Түрікменстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан және Қазақстан саясаткерлері сөз алды.
Айнаш ЕСАЛИ,
Арман ОКТЯБРЬ,
«Egemen Qazaqstan»
АЛМАТЫ
