Ымырасыз күрес

Жұма, 1 наурыз 2013 8:05

Кеше елордада «Нұр Отан» халықтық-демократиялық партиясының бастамасымен «Ұлттың жаңа саяси бағыты: мемлекет пен қоғамның сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-әрекеті» деген тақырыпта халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өтті. Оның жұмысына Парламент депутаттары, құқық қорғау органдарының басшылары, еліміздегі бірқатар саяси партиялардың жетекшілері, отандық және шетелдік ғалымдар қатысты.

Жұма, 1 наурыз 2013 8:05

Кеше елордада «Нұр Отан» халықтық-демократиялық партиясының бастамасымен «Ұлттың жаңа саяси бағыты: мемлекет пен қоғамның сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-әрекеті» деген тақырыпта халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өтті. Оның жұмысына Парламент депутаттары, құқық қорғау органдарының басшылары, еліміздегі бірқатар саяси партиялардың жетекшілері, отандық және шетелдік ғалымдар қатысты.

Конференцияда негізінен «Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» заң жобасы тал­қы­ланды. Бұл құжат жобасы «Нұр Отан» пар­тиясының фракциясы депутаттарының бастамасымен және Елбасы, партия Тө­р­ағасы Нұрсұлтан Назарбаевтың Жаппай құқықтық тәртіп пен қауіпсіздік қоғамын құру тапсырмасы бойынша әзірленген.

Жиынды ашып, оған төрағалық еткен «Нұр Отан» ХДП Төрағасының бірінші орынбасары Бауыржан Байбек алдымен Мемлекет басшысының конференцияға қатысушыларға арнаған құттықтауын оқып берді.

Бұдан кейін ол аталған заң жобасының маңызына тоқталды. «Президент атап өткендей, «Нұр Отан» партиясының бастамасымен дайындалған бұл заң жобасы Жаппай құқықтық тәртіп пен қауіпсіздік қоғамын құруға ықпал етеді, – деді Бауыржан Байбек. – Со­ны­мен бірге, құжат мемлекеттік бас­­қарудың барлық деңгейлерінде пре­­­­вентивті шараларды, сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттар мен сараптаулар, жемқорлық тәуекелі мен мониторингті енгізу есебінен сыбайлас жемқорлықтың жүйелі түрде алдын алуға негіз қалайды».

Қауіпсіздік Кеңесінің хатшысы Қайрат Қожамжаров сыбайлас жем­қорлықпен күрес бүкіл әлем елдерінде өзекті мәселеге айналып отырғанын сөз ете келіп, онымен күрес жүргізуде елімізде жүзеге асырылып жатқан кешенді іс-шараларға назар аударды. Қайрат Қожамжаровтың атап өтуінше, сыбайлас жемқорлықпен күрес Қазақстан саясатындағы басым бағыттардың бірі болып табылады. Өткен үш айдың ішінде аса маңызды бірқатар қоғамдық-саяси жағдайлар болды. Олардың барлығында сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мә­селелеріне ерекше назар аударылды. «Бұлар Мемлекет басшысының «Қа­­­­­­­­­­зақстан-2050» Стратегиясы, Үкі­метте әкімдердің қатысуымен өткен кеңес және құқық қорғау органдарының жетекшілерімен болған кеңес, – деді Қауіпсіздік Кеңесінің хатшысы. – Осы жиындарда Елбасымыз сыбайлас жем­қорлықпен күрестің жаңа стратегиясын әзірлеуді тапсырды. Қазіргі кезде Мемлекет басшысының тапсырмасын орындауға қатысты нақты жұмыстар жүргізіліп жатыр».

ЕҚЫҰ-ның Қазақстандағы Орталы­ғы басшысының орынбасары Жаннет Клетцер біздің еліміздің сыбайлас жем­қорлықпен күресу барысына тоқталды. Дипломаттың сөзіне қа­ра­ғанда, Қазақ­станда жемқорлық сипа­тын­дағы қыл­мыс түрлерімен ойдағыдай күрес жүр­гізіліп келеді. Сыбайлас жемқорлық кез келген мемлекеттің экономикасына, шағын және орта бизнеске, өзге де салаларға, жалпы, қоғамға шығын келтіреді. Оның үстінде ол елдердің шетел инвестицияларын тартуына да кері әсер етіп, олардың сенімін төмендетеді. «Бүгінгі сіздер өткізіп отырған конфе­ренцияның маңызы ерекше, – деді ол. – Бұл өз кезегінде Қазақстан Пре­зи­денті Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қа­зақстан-2050» Стратегиясында көр­сетілген мәселелерді жүзеге асыруға үлес қосатын болады».

Конференцияда елімізде жем­қор­лықтың алдын алу және ескертуге ба­ғыт­талған «Нұр Отан» партиясының сы­байлас жемқорлыққа қарсы іс-әре­кет­тері жөніндегі 2013-2020 жыл­дар­­ға арналған бағдарламасының жо­­басы да талқыланды. Бұл жөнінде «Нұр Отан» ХДП жанындағы Сыбайлас жемқорлықпен күрес жөніндегі рес­пуб­ликалық қоғамдық кеңестің төрағасы, Парламент Сенатының депутаты Оралбай Әбдікәрімов баяндама жасады.

Баяндамада атап өтілгендей, ел Президенті, «Нұр Отан» ХДП Төрағасы Н.Ә.Назарбаевтың тапсырмасына сәйкес партия сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес бойынша өзінің қызметін жетілдіріп келеді. Кеңес құрылғалы бері тұрғындардың оған деген сенімі арта түсті. «Мемлекет басшысының «Қазақстан-2050» Стратегиясында сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық қана емес, ұлттық қауіпсіздігімізге де қауіпті екендігі атап көрсетілген, – деді Қоғамдық кеңес төрағасы. – Алды­мызға жемқорлықпен аянбай күре­су туралы стратегиялық міндет қойылып отыр. Осыған байланыс­ты біздер жемқорлықпен күресудің жаңа басымдықтарын, жаңа тиімді механизмдерін нақтылауымыз қажет».

Бұдан кейін баяндамашы қаты­су­шыларды Сыбайлас жемқор­лыққа қарсы күрес жөніндегі 2013-2020 жыл­дарға арналған бағдарлама жобасымен таныстырды. Құжаттың басты мақ­саты мен міндеті – «Нұр Отан» пар­тиясы мемлекеттік органдармен, аза­маттық қоғам институттарымен және тұрғындармен бірлесе отырып, сы­байлас жемқорлықтың барлық көрі­ніс­теріне қарсы іс-әрекет ету. Сена­тор бағдарлама жобасындағы негізгі бағыттарды да атап өтті. Олар – сыбайлас жемқорлықпен күресті заңнамалық тұрғыдан қамтамасыз ету, экономика және мемлекеттік басқару салаларына бақылауды күшейту, тағы басқалар. «Қазақстан 2020 жылға қарай сыбайлас жемқорлық деңгейі төмен алғашқы 60 мемлекеттің қатарына кіруі тиіс», – деді Оралбай Әбдікәрімов.

Жиында сондай-ақ «Сыбайлас жем­­­­­қорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» заң жобасының тұсаукесері де болды. Онымен Парламент Мәжілісінің де­путаты Нұрлан Әбдіров таныстырды. Депутаттың атап өткеніндей, бұл құ­жат жобасының мәтінін дайындаумен Сенат депутаты Оралбай Әбдікәрімов, Мәжіліс депутаттары Светлана Быч­ко­­ва, Рамазан Сәрпеков, Айгүл Соло­вье­­ва айналысқан. Оның алғашқы нұс­қасы еліміздің барлық өңірлерінде таныстырылған. Талқылауға сарапшылармен қатар, тұрғындар да қатысқан екен. «Осы жылдың 8 ақпанындағы «Нұр Отан» партиясы жанындағы Құ­қық­тық кеңестің кеңейтілген отыры­сында құжат жобасының мәтінін сараптық талқылау өтті, – деді таныс­тырылымдағы сөзінде Нұрлан Әбдіров. – Талқылауға Парламент депутаттары, ғалымдар мен мүдделі мемлекеттік органдардың же­текшілері қатысты. Болашақта біз сыбайлас жемқорлыққа қарсы жаңа құқықтық архитектураны құратын боламыз».

Депутат сондай-ақ осы заң жобасы қабылданған жағдайда, онымен тығыз байланысты «Ақпараттарға қолжетімділік туралы» және «Қоғам­дық бақылау туралы» заңдарды қабыл­дауға тура келетінінен хабардар етті. Қазіргі кезде аталған құжаттар бойынша «Нұр Отан» партиясының Мә­жілістегі фракциясының депутаттары жұмыс істеп жатыр екен. «Осы жылдың сәуірінде халықаралық сарапшылар мен қазақстандық тәжірибелі мамандардың қатысуымен заң жоба­сының толықтырылған мәтініне қатыс­ты кезекті талқылау өткізуді жоспарлап отырмыз», – деді ол сөзінің соңында.

Мемлекеттік қызмет істері агент­ті­гінің төрағасы Әлихан Байменов сө­зін «Бүкіл әлемде мемлекеттік қызмет­керлердің қатарын тазалау жөніндегі күрес сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұрудың алдыңғы шебі саналатынын ескеру қажет, – деп бастады. – Осы­ған байланысты үстіміздегі жыл­дың 26 наурызында тәртіптік және эти­калық бақылауды, оның ішінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы нормаларды күшейтуді, сондай-ақ, мемлекеттік қызмет саласында негізсіз «командалық ауысулар» тәжірибесін көздейтін «Мемлекеттік қызмет туралы» Заң қолданысқа енетінін атап өткім келеді. Өздеріңіз білетіндей, қазір мемлекеттік қызметтің түйінді мәселелерінің бірі – ол мемлекеттік органның бірінші басшысы ауысқан кезде орын алатын «командалық ауысулар».

Агенттік басшысының айтуынша, жаңа заң ауыстыру тәртібімен конкурстан тыс тағайындаулар үшін мүмкіндіктерді қысқартады. Қал­ған барлық тағайындаулар тек кон­курстық негізінде жүргізілетін болады. Шешен сондай-ақ сыбайлас жем­қорлыққа қарсы тұру шараларын кү­шей­ту мақсатында мемлекеттік қыз­метшіге өзіне мәлім болған сыбайлас жемқорлық жағдайларын немесе оны жемқорлық жасауға үгіттеу туралы өзі жұмыс істейтін мемлекеттік орган басшылығына хабарлау міндеті ен­гізі­летінінен де хабардар етті.

Мемлекеттік орган басшылығы мұн­дай мемлекеттік қызметшіні оның құқықтарына, заңды мүдделеріне және одан кейінгі қызметіне теріс ықпалын тигізетін қуғындаудан қорғау жөнінде шара қабылдауға міндетті болады, – деді Әлихан Байменов әрі қарай. – Заңда сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі Ыстамбұл іс-қимыл жоспарының мемлекеттік қызмет сапасына қатысты негізгі ұсыныстарының басым көпшілігі ескерілген. Олар Ел­ба­­сының сыбайлас жемқорлыққа қарсы кү­рес шараларын күшейту жө­ніндегі тап­сырмаларына сәйкес келеді».

Жиын қорытындысында сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және ескерту жұмыстарын кеңейту, «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» жаңа заңды қабылдау, Жемқорлыққа қарсы іс-әрекет жөніндегі мемлекеттік бағдарламаны дайындау бойынша мемлекеттік органдарға арналған ұсы­ныстар қабылданды.

Әлисұлтан ҚҰЛАНБАЙ,

«Егемен Қазақстан».