Ежелгі Эллада елінің 1975 жылғы Конституциясына сәйкес заң шығарушы билікті бір палаталы парламент жүзеге асырады. 1952 жылдан бері грек парламенті 300 депутаттан жасақталып келеді. Парламент сайлауы төрт жылда бір мәрте өтеді. Алайда, 2004 жылдан бері Грекияда бірде-бір үкімет Конституциямен бекітілген мерзімде соңына дейін жұмыс істемеді. Қазіргі үкімет биыл қазан айына дейін отыруы керек еді, бірақ оған жеткізбей тағы да кезектен тыс парламент сайлауы өтті. Неліктен мұндай шешім қабылданды? Осыған аз-кем тоқталып өтейік.
Грекияның премьер-министрі Алексис Ципрас президент Прокопис Павлопулостан мерзімінен бұрын парламент сайлауын өткізу туралы сұрағанды жөн деп санады. Оның мұндай шешімге келуіне 26 мамырда өткен Еуропарламент сайлауында өзінің партиясы «Сириза» солшыл радикалдар коалициясының жеңілісі ықпал етті. Партия 24% дауыспен екінші орынға түсіп қалды, ал одан жоғары болған «Жаңа демократия» партиясының еншісінде – 33% дауыс. Осыдан кейін үкімет басшысы жеңілісін мойындап, «енді тек екі жол қалды: кредиторлармен жасалған меморандумдардан бас тарту немесе кейін шегініп, аскетизм, дағдарыс және олигархтарға оралу» деген мәлімдеме жасады. Ал бұған жауап ретінде ел президенті парламентті таратып, осы жылдың 7 шілдесінде мерзімінен бұрын сайлау өткізуді белгіледі.
Грекияның басты проблемасы – құбылмалы экономикасы. Елді он жыл бұрын дағдарыс жайлап, жастар арасындағы жұмыссыздық 40%-ға жетті, банктер ыдырап, салынған инвестициялар өзін өзі ақтамады. Жарты миллион грек кризистің кесірінен өз елін тастап кетуге мәжбүр болды. Бұл жағдайды реттеу туралы бастамалар әр кезеңдегі сайлауға өз ықпалын тигізіп келеді. 2015 жылы үкімет «Сириза» өкілдерінен жасақталғанда, бұл құрам біраз уақыт үстемдік құрады деп болжанған еді. Өйткені осы партияға халықтың басым бөлігі тығырықтан алып шығады деп сенім артты. Бірақ сол сенімге селкеу түскенін Еуропарламент сайлауы көрсетіп берді. Содан Алексис Ципрас билік пен халық арасындағы байланысты қайта бекітуді дұрыс көріп, уақыт ұттырмай сайлауға кірісіп кетті. Премьер-министр өзінің үкіметі Грекияны экономикалық құлдыраудан алып шықты, еңбекақы мен зейнетақы өсті, аз қамтылғанғандар жәрдемақы алып, бірқатар салық төмендетілді деп санайды. Сондықтан үкіметтің бағдарламасын сайлауалды уәде ретінде қолданған Алексис Ципрас жеңіске деген үмітін жоғалтпаған еді...
Сонымен кезектен тыс парламент сайлауы да артта қалып, билік басына басқа партия келді. Басқа дегені – «Жаңа демократия» партиясы. Кириакос Мицотакис бастаған оңшыл центристік партия 39,78% дауыс жинап, парламенттегі 300 орынның 158-ін иеленді. Сайлау кодексіне сәйкес ең көп дауыс жинаған партия қосымша мандаттар еншілеуге құқылы. Ал екінші орынға түскен Алексис Ципрас жетекшілік ететін солшыл радикалдар коалициясы 31,56% дауыспен парламенттен 86 орын алды. Сондай-ақ 3% дауыстан жоғары алған тағы төрт партия парламентке ілігіп, 9-дан 22 орынға дейін иелене алады. Сөйтіп 2019 жылғы парламент сайлауында 8% басымдықпен билік басына келген «Жаңа демократия» партиясының көшбасшысы Кириакос Мицотакис Грекияның жаңа премьер-министрі ретінде ант қабылдады. Салтанатты рәсім Афинадағы президент сарайында Прокопис Павлопулостың қатысуымен өтті.
Өткен аптаның басында Грекия үкіметінің жаңа құрамы аталып, оған 51 адам, 17 министрлік кірді. Кабинеттің 21 мүшесі басқарушы партияға кірмейді және парламент мүшелері емес. Тағайындалған министрлер 9 шілде күні грек халқының мүддесіне қызмет етуге ант берді.
Грекияда 2008 жылдан бергі дағдарыстың салқыны әлі байқалады. Жаңа үкімет басшысы Кириакос Мицотакис реформа жасап, салықтарды төмендетуге, инвестиция тартуға, экономиканы күшейтуге уәде берді. Елдегі бұқаралық ақпарат құралдары таратқан хабарлар бойынша халықтың дені Кириакос Мицотакистің оң өзгерістер жасайтынына сенім артады. Жаңа премьер-министр елдегі саяси әулеттердің бірінен шыққан. Ол – бұрынғы үкімет басшысы (1990-1993 жж.) Константинос Мицотакистің ұлы.
Депутаттардың ант қабылдауынан кейін жаңа құрамды парламенттің алғашқы отырысы 17 шілдеде өтеді.
