Аймақтар • 31 Шілде, 2019

Кентте әкім де, су да жоқ

366 рет
көрсетілді
10 мин
оқу үшін

Жуырда Махмет Демесінов ақсақал бастаған тұрғындардың шақыруымен Павлодар қаласына қарасты Ленин атындағы кентке барып қайттық. Сапарымыздың мақсаты – кент тұрғындары бетпе-бет қалған өзекті мәселелермен жақыннан танысу еді. Сөйтіп...

Кентте әкім де, су да жоқ

 

Биыл ақпан айында ғана таға­йын­далған әкім Болат Файзуллин де қыз­ме­тінен кетіпті. Одан бұрынғы әкімдер Жеңіс Әбікен, Дәулет Тайгулиндер де өз міндеттерін дұрыс атқара алмай, Тай­гулин істі болып бір жылға жетпей кенттен кеткен-ді.

Әкімдер тұрақтамайтын ауыл­­дың жағдайы айтпаса да түсі­нікті. Тұрғындардың талап-өті­ніш­тері­не орай «Өңірлерді да­мы­ту­дың-2020 жылға дейінгі бағ­дар­­ла­масы» аясында 2016 жы­лы ор­­та­лықтандырылған су құ­бы­ры­ның құрылысы бас­талады. Бұл мақ­сатқа респуб­ли­ка­лық бюджет­тен 2 млрд теңге бөлін­ген-ді. Өт­кен жы­л­дың маусым айын­да құ­быр құ­рылысы пайда­ла­нуға берілді.

Сөйтіп, 10 мыңнан аса халық тұ­ра­тын кенттегі 2368 үйдің жартысы орта­лықтандырылған су жүйесіне қо­сы­­лады. Яғни, 52 көшеге аулаішілік су құбыры жүргізіліп, 1880 тұрғын үйге су желілері тартылған.

Ал «ЭкоСервис» ЖШС-1 тұр­ғын­дарға әрбір метр құбыр тартып бергендері үшін жұмыс­тарын 2500 теңгеге бағалайды. Әр көшедегі құдық пен үйдің ара қашықтығына байланысты үй басына 50 мыңнан 200 мың теңгеге дейін төлейді. Су тарту жұмыстарымен 3 бригада айналысады.

Құрылысқа жауапты мердігер компания – «Ай-Су Мелиорация» ЖШС мамандарының айтуынша, құбырдың жалпы ұзындығы 60 шақырымнан асады. Жоба бойынша, 3 метр терең­дік­ке диаметрі 225, 200 мм болатын құбырлар төселіпті. Құрылысқа қажетті материалдар Қарағанды облы­сы­нан жеткізілген. Кент сыртында суды тазалайтын 5 тазалау кешені ор­на­­ласқан.

Бірақ тұрғындар қазір ауыз суды белгіленген кесте бойынша ғана алуда. Өйткені судың қысымы өте төмен. Бір шелек су алу үшін сағаттап күтеді.

– Бұған себеп, тазарту жұ­мыс­­тары жүр­гізілген кезде су көлемі тұты­ну­шыларға жет­пеу­де. Сондықтан «Коммун-Сер­вис» кәсіпорны су беру кес­­­те­сін бекітті, – дейді кент әкімі­нің мін­детін атқарушы Әлия Ибраева.

– Жылдар бойы орталық­­танды­рыл­ған су жүйесін күтіп едік. Құбырды үйге дейін тартып алдық. Бірақ су жоқ. Кен­­тіміздің су құ­бы­ры­на Айнакөл ауы­­лын да қосқан көрінеді. Енді халық қайтіп сусыз күн көреді? – дейді кент­тің қоғам­дық кеңесінің мүшесі Жанар Болатқызы.

Екіншіден, тұрғындар үшін судың та­рифі де бекітілмеген, кейбір тұр­ғын­дар бау-бақшаларын да суаруға кірісіпті.

– Әрине, егер тариф бекітілсе, біз де қаладағыдай суды тұтын­ға­нымыз үшін ақшасын төлейміз, әрі үнемді болар еді, – дейді Жанар Болатқызы.

Тұрғындар дұрыс тазаланбай келе­тін ауыз суды күнделікті асқа пайдала­на алмайтындықтан бақшаға жі­бе­­ре­тіндерін айтады. Олар бұған дейін ауыз суды 6 блок-модуль кеше­нінен алып пайдаланып келген. Құ­рыл­ғы­лар­дың бесеуі мемлекеттік, біреуі жекемен­шіктің қолында. Су бағасы бірдей. 40 литр су – 20 теңге.

Жергілікті әкімдіктің құжат­та­рын­да «Кентті сумен қамта­ма­сыз ету желі­лер құрылысы бағ­дар­ламасының» әкім­шісі қала­лық құрылыс бөлімі еке­ні көрсе­тілген. 2016 жылдың қазан айында «Ай-Су Мелиорация» ЖШС мердігерлік ұйымы кент аумағындағы жерасты су көз­де­рін пайдалану арқы­лы сумен қамтамасыз ететін желілер құры­лы­сын бастайды. 2017 жылғы ақпан айында кент әкімінің «Пав­ло­дар­көпіржобасы» ЖШС директоры К.Иманалиевпен, қалалық құ­­ры­лыс бөлімінің басшысы С. Звон­ков­скиймен, «Ай-Су Мелио­ра­ция» ЖШС директоры В.Левчен­ко­мен бірлесіп теміржолмен су құбыры желілерінің қиылысуы, су құбыры желілерімен қамтамасыз етілмеген көшелерді қосу туралы, жобада алдын ала қарастырылмаған мәселелер туралы келісу бойынша кеңес өткізген.

Яғни, жоба бойынша 38 шақы­рым су құбыры желілерін тарту керек болса, іс жүзінде 54 шақырым тартылады. Құдықтарды құрастыру жоба бойынша 522 дана болса, ал іс жүзінде 846 дана.

Бұдан басқа 2 трансформаторлық кішігірім станса, 2 таза су сүзу қой­масы және қоршаулар орнатылады. Техникалық құрылғыларды іске қосу, жөндеу жұмыстары, істе­ліп, сыртқы жарықтандыру құрас­ты­рылған техно­лог­иялық алаң мен кіреберіс жолдарға асфальт төсел­ген.

Мердігер компания басшысы Ва­ле­рий Левченконың сөзіне қара­­ғанда кенттің жерасты суында темір, бор сияқ­ты химиялық элементтер кез­де­се­ді. Ал суды тазалағыш қон­дыр­ғының арнайы мембраналарынан өткі­зу арқылы тәулігіне 500 текше метр көлемінде қалдық шығарылатын көрі­неді. Сондықтан сүзгіден өткізу алаңын салу үшін 500 миллион теңге көле­мінде қаражат қажет.

Енді, кент тұрғындарының «судың жетпей, келмей тұрғанына себеп – біздің құбыр жүйесіне Айнакөл, Сынтас ауылдарын қосып жібергендіктен» дегеніне тоқ­та­лайық. Әкімдердің ха­лық­­пен кез­де­суінде кент тұрғыны Сейіл­­­хан Сейсенбаев кент пен Айна­­көл ауылының су құбырлары жоба­сы­­ның біріктірілгеніне нара­зы­лық біл­дірген-ді. Сол кездесуде Сейілхан Сейсенбаевқа жауап берген облыс әкімі Болат Бақауов. Кентте қазылған әрқайсысының тереңдігі 420 метрді құрайтын 5 ұңғыманың қуаты Айнакөл ауылы мен 10 мың тұрғыны бар кентті сумен қамтамасыз етуге жеткілікті. Тіпті, қуатының 50 пайызы ғана жұм­са­лып тұр», деп еді.

– Бірақ әкім айтқан су әлі жоқ. Кент­ке су жетпей тұр. Әкімдік болса, әзірше кешенді блок-модульді қолданыңдар деп отыр. Онда не үшін қыр­уар қаражат кетіріп құбыр салдық? Ал кешеннен су алу үшін таңертең ерте келіп кезекке тұру керек, – дейді тұр­ғындар.

Мәселенің мәнісіне келсек, облыс­тық әкімдік тарапынан Ақсу қаласына қарасты Айнакөл ауы­лы мен облыс орталығына қа­расты кенттің су құбыр­ла­ры жүйе­­сін біріктіру жөнінде шешім қабыл­да­ныпты. Осы қадам арқылы әкімдік­те­гілер есесіне, 250 миллион теңге көлемінде бюджет қаржысын «үнемдедік» дейді.

Бірақ Қаржы министрлігіне қа­рас­ты облыстық Ішкі мемле­кет­тік аудит департаментінің мәлі­метінше, Айнакөл, Сынтас ауыл­да­рының су құбырларына тапсырыс беруші және «Өңірлерді дамытудың-2020 жылға дейінгі бағдарламасының» орындау­шысы – Ақсу қаласының құрылыс бөлімі. Бағдарламаға сай су құбыры құрылысына республикалық бюджет қаржысынан 398,2 миллион теңге бөлі­ніпті. Ал, кентке «Өңірлерді да­мытудың-2020 жылға дейінгі бағ­дар­ламасы» аясында су құбырының құры­лы­сына республикалық бюджеттен 2 млрд теңге бөлінген-ді. Екеуі екі бөлек қара­жат екені айтпаса да түсінікті. Үнем­делді ме, жоқ па әлде?..

Ал Ақсу қаласы әкімдігінің мәлі­ме­ті­не сенсек, Айнакөл, Сын­тас, Мәмәйіт Омаров, Еңбек, Алғабас ауыл­дарында су құбыр­лары «Өңірлерді дамытудың-2020 жылға дейінгі бағдарламасы» емес, ауылдарға арналған «Ақбұлақ» мем­лекеттік бағдарламасы арқылы тара­тылған.

Кенттегі секілді Айнакөл мен Сын­тас ауылдарында да мердігер ұйым – «Ай-Су Мелиорация» ЖШС. Олар 11 шақырымға құбыр салып, 128 құдық орнатып, 3 ұңғыма бұрғылапты. Ленин кентіндегі сорғы сүзу станса­сына екі ауылды қосу үшін су құбыры жобасы жасалған. Сонымен бірге облыс орталығындағы қалалық «Горкомхоз» жаң­ғырту ЖШС-ның басшысы Г.Ыды­ры­совтың мәліметінше, құбыр жүйесі серіктестік қарауына әлі берілген жоқ, ешқандай құжаттарға қол қойылмаған.

 Әйтсе де, жобаларды біріктіруде бір шикіліктің кеткені әбден мүм­кін. Әкім­діктің құжаттарында «Пав­ло­дар­көпіржобасы» ЖШС-мен Ақсу қала­сы­нан Ленин кентіне дейін 45 шақырым магистральды су құбыры құрылысына және кенттің сумен жабдықтау және ішкі желілері құрылысына жобалық құжаттар дайындалды делінген. Тізгін «Павлодаркөпіржобасы» ЖШС-ында ма, әлде мердігер «АЙ-СУ Мелиорация» ЖШС-да ма, кімде екені әзірге белгісіз.

Ал Ақсу қаласына қарайтын Айна­көл, Сынтас елдімекендері шағын ауыл­дар болса, кенттің тұрғындары 10 мыңнан асады. Қазір енді мердігер қайда, жобалаушы қайда, тапсырыс беруші қайда, істің біткенін қабылдап алушы қайда, тұрғындарға шешуі қиын жұмбақ болып отыр.

– Сондықтан қазір су құбырын өзге кәсіпорынға беру жұмыстары жүр­гізілуде. Нысан нақты иесін тауып, балансқа қойылса, мәселе түйіні шеші­лер еді, – дейді кент әкімінің міндетін атқарушы Әлия Ибраева.

Кенттегі су мәселесіне орай біз ха­бар­ласқан ғалымның пікірінше, алдын ала геологиялық барлау жұмыс­та­ры жүргізілмей суқорлары әбден тау­сылған жерлерден ұңғымалар бұр­ғы­ланған болса, құбырға су келуші ме еді? – дейді.

Біз облыс орталығына әкім болып тағайындалған Қайрат Нүкеновпен хабарласып, болған жайдан хабардар еттік. Қала әкімі Қайрат Теміршотұлы мін­детті түрде әкімдері кетіп қала бере­тін кент тұрғындарымен кездесіп, су мә­селесінің де түйінін шешуге уәде бер­ді.

Ал жуырда өткен жиында облыс әкімі Болат Бақауов: «Қазір ауылдарда орталықтандырылған су құбырларына қосуға арналған 53 жоба жүзеге асырылуда. Биыл олардың 36 жобасы тапсырылады», деген еді.

 – Нәтижесінде таза сумен ауыл­дар­дың 40 пайызы қамтылады. 2020 жылы 30 жобаны іске асыруға республикалық бюджеттен 9,8 млрд теңге бөлінеді. Қо­сымша 15 жобаға 11 млрд теңге қажет. Үкімет аталған жобаларға қол­дау білдіріп, жүзеге асы­рыл­ған жағ­дайда келесі жылы облыс­тың таза ауыз сумен қамтылу көрсеткіші 54,1 пайыз­ға жетеді, – деді Б. Бақауов.

Бәрі жақсы-ақ дейік. Бірақ облыс орталығының іргесінде тұрған кентке су енді қашан келмек?

 

Павлодар