– Құсайын Іскендірұлы, Мемлекет басшысының агроөнеркәсіп кешенін түбегейлі жаңғырту жөніндегі тұжырымдары мен талаптары сізге қандай ой салды?
– Ауыл шаруашылығында елімізде белгілі қалыптасқан жүйе бар екені белгілі. Әйтсе де қандай іске де қоғамдық өмір өзінің түзетулері мен толықтыруларын енгізбей тұрмайды. Менің ойымша, Президент ауыл шаруашылығы өндірісін одан әрі өркендету мәселесіне әлемдік өлшем тұрғысынан келгендей әсер қалдырды. Соның бір мысалы, ауыл шаруашылығы өндірісі бойынша экологиялық таза өнімдер шығару жөніндегі жаңашыл көзқарасы деп түсінемін. Сайып келгенде экологиялық таза өнім дегеніміз –денсаулықты сақтаудың басты кепілі.
Қазір дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы аурудың 70 пайызға жуығы табиғи тағамды тұтынбаудан немесе күнделікті тамақ мәзірінде оның құрамы тым аз болғандықтан туындайтынын мәлімдеп отыр. Бүгінде консерванттар мен құрамында жасанды қоспалары бар ауыл шаруашылығы өнімдері өте көп. Экологиялық табиғи өнім өндіру дегеніміз –мұндай кереғар көрініске қарама-қарсы әсер ететін адам ағзасына сіңімді де пайдалы табиғи өнімдер өндіру деген сөз. Бұл қазақстандық ауылшаруашылығы тауарларын өндірушілердің қолынан келеді.
Мемлекет басшысы атап көрсеткендей, басты міндет табиғи таза өнімдер мен ішкі нарықты толықтыру болса, кейінгі кезекте бәсекелестікке төтеп бере алатын отандық ауыл шаруашылығы өнімдерін молайту болып отыр. Бұл да қолдан келетін іс.
– Президент өз Жолдауында ауылшаруашылық өнімдерін арттырудың бір жолы суармалы алқаптар көлемін көбейту екенін айтты. Бұған не дейсіз?
– «Сулы жер – нулы жер» дейді халқымыз. Негізінен нар тәуекелге негізделген әрі белгілі бір деңгейде жаңбырға тәуелді сала жағдайында суармалы жер көлемін өсіру мол өнім алу мөлшерін 3-4 есе көбейтудің басты кепілі болмақ. Бұл ретте Президент алдыңғы жылдармен салыстырғанда елімізде суармалы алқаптардың көлемін 3-4 есе ұлғайту қажеттігі жөнінде жаңа міндеттер қойды. Сонымен бірге бүгінгі заманауи технологиялардың көмегіне арқа сүйеп, қуаңшылық жылдардың өзінде өнім мөлшерін кемітпеудің орны ерекше. Осы орайда Президент жүктеген міндеттер сала қызметкерлері алдына тартылған нақты іс-қимыл жоспары бола алады деген ойдамын.
Бұған дейінгі тәжірибе көрсеткендей, суармалы жер көлемін жасақтаумен өңірлердегі ірі агроқұрылымдар айналысып келді. Алдағы уақытта ауыл шаруашылығы бизнесі саласындағы шағын және орташа деңгейдегі тауар өндірушілер де бұл іске бет бұрса, еш ұтылмайтыны анық. Аталған істе Ақтөбе облысында да тиісті іс-шаралар кешені жүзеге асырылып келеді. Атап айтқанда, жыл соңына дейін облыстағы суармалы жер көлемін 30 мың гектарға дейін жеткізу белгіленген.
Ал алдағы жылы оның мөлшерін тағы да 10 мың гектарға дейін ұлғайту жөнінде өңірлік бағдарлама қабылданды. Суармалы жерді игеру мол қаражатты қажет ететін күрмеуі қиын істің бірі. Сондықтан да өңірде оны инвестициялық қаражат көздері есебінен өсіру жолдары қарастырылуда. Бұл істе бұған дейін қолға алынған нақты мысалдар да жоқ емес. Соның бірі 10 мың гектарға жуық суармалы алқаптың Еуропалық даму және қайта құру банкі қаражаты есебінен игерілгені.
– Мемлекет басшысы агроөнеркәсіп кешенін жүйелі дамыту ісіне шетелдік инвесторларды тарту міндетін қойды. Бұған қатысты не айтар едіңіз?
– Шетелдік инвесторлар негізінен ел экономикасының өнеркәсіптік секторына шоғырланып келгені белгілі. Алдағы уақытта оның легін агроөнеркәсіптік кешенге қарай бұрудың, бұл үшін салада қажетті инвестициялық тартымдылық туғызудың тиімділігі мол екені анық. Ақтөбе облысында шетелдік инвесторлардың өнім өндіруге қатысу көріністері жоқ емес. Айталық, өңірдегі жылыжайлар жүйесін дамытуға голландиялық инвесторлар құрылтайшы ретінде тартылған. Мұның бір мысалы «Гран-Капитал Қазақстан» ЖШС агроқұрылымы болып отыр. Ашығын айтқанда, бұл істе әлі де пайдаланылмай жүрген мүмкіндіктер бар. Осы орайда Президент қойған байыпты тапсырма бойынша қажетті қозғалыстар тереңдей түседі деген ойдамын. Бұл іс ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру мен өңдеу саласының әлеуетін одан әрі көтеруге оң ықпалын тигізері хақ.
Әңгімелескен
Темір ҚҰСАЙЫН
АҚТӨБЕ
