«Клиенттер» мен кеңесшілер

Қоғам • 11 Қыркүйек, 2019

«Клиенттер» мен кеңесшілер

Әлеуметтанушылар зерттеуі халықтың басым бөлігінің ерікті-еріксіз түрдегі ермегі музыкамен байланысты екенін анықтапты. Теледидарды қосқаннан тұтқынына алатын концерттер мен әншілердің жүргізетін бағдарламасын айтпағанда, үйдегі студент пен бала біткен арнайылап көретін әртүрлі сападағы 5-6 музыкалық арнаның насихаты толассыз төгіліп тұр.

Айгүл АХАНБАЙҚЫЗЫ

Жеке көлігіне мінген адам ең бірінші радионың музыкасын қосуға қол созады, қоғамдық көліктен де құлаққапсыз отырған адамды өте сирек көресің. Ол жай отырған жоқ, музыка тыңдаса да, уағызға елтісе де, кино көрсе де, бос уақытын ғана емес, ішін жалап бара жатқан бос вакуумды толтыруға өзінше қарекет жасап отыр. Туған-туыспен ғана өмірінің мәні бар қазақ сенбі, жексенбінің кешінде міндетті түрде кезекте дайын тұрған әлдебірінің көптен күткен той қуанышына ортақтасуға барады. Онда да даңғаза шуды жақтырмайтынына қарамастан жұлқынып, сілкініп жатқандармен бірге ел қатарлы көңіл көтеріп, бұл да ырғалады, билейді. Қысқасы, әнсіз өмір – мәнсіз.

Социумның тұтынушылық мәдениетінің сұранысына осындай өте қолайлы жағдай қалыптасып отырғанда, сол музыкадан майталман болып өсіп шыққан Қыдырәлі мен Мейрамбек кеңесшілік қызметке тартылып еді, қоғамның сол мардымсыздау мансапты екеуіне қимағаны дәл бізге кереғарлық болып қабылданды. Қазақ эстрадасының брендіне айналған бір Беспаев пен бір Болманов емес, мың Беспаевтарды әкеп кеңесші етсе де, бұл мамонт-машинаны енді ешкім тоқтата алмайды. Ендеше шенеуніктердің шоу бизнес өкілінен ақыл сұрағаны қоғамды неге сонша шошындырады? Олар өздері ессіз елітіп тыңдайтын, есіріп билейтін, жеке өмірін пайғамбардың өміріндей көріп еліктейтін шоу бизнес деген саланың ең жарқын өкілдері емес пе, қабылдамағанын қалай түсінуге болады? Көптің мінезіне таңғалмасқа шараң жоқ. Эстрадада жүрген әншілердің 70-80 пайызының бойында талантының кем екенін, кем емес-ау, мүлде жоқ екенін, білімі төмен, танымы таяз екенін, өзіне тек «клиент» деп қана қарайтынын біледі, біле тұрып соларға табынып, қолпаштап жүріп өз қолымен қоғамның қаймағы етіп қалыптастырады да, солардың ішінде дауысы да, білімі де бар деп есептелетін екі мықтысы дараланып, әкім мен министрдің қасынан табылып жатса, жатып кеп ренжиді.

Дәл осы қоғамдық сипаты басым кеңесшілік қызметі олардың атағын одан әрі аспандата түсу үшін керек деп ойламаймыз. Өйткені Мейрамбектің өз аты да кез келген атақтың орнына жүруге жарайтын салмаққа ие, халық алдындағы сүйкімінің өзі – бір мамандық, бір міндет. Басты қауіп – бұл танымал азаматтардың таланты, өнері нарықтың тауарына қалай айналса, бұлардың танымалдылығы, халық алдындағы беделі дәл солай биліктің тауарына айнала ма деген ой көбірек мазалай ма дейміз. Бұл қисынға салсақ, барлық мамандық иелері сияқты әнші де тек өз ісімен айналысуы керек. Ал қалыпқа сыймай, көпке қызмет етуге жарап, бұдан да биік дәрежеге лайықты деп танылған екен, онда мың мұқтажы бар халықтың маңызды бір шаруасын шешетіндей ірілігін, азаматтығын танытуы керек. Күшті – батырдан, білімді – оқымыстыдан, ойды – кемеңгерден күтеміз, сол секілді халық та өзіне тіреу, сүйеу болатын сөзді ең алдымен қайраткерден, танымал тұлғалардан, өзі құрметі мен қошаметіне бөлеген белгілі азаматтардан күтеді. Күні кеше Қали Сәрсенбай ағамыз осы «Егеменнің» бетінде Мейрамбекті ес көріп, қара тұтып (Мейрамбек – шартты, оның орнында кез келген әнші, өнер адамы болуы мүмкін десек те) хат жазды. Сол хатқа Мейрамбек қатырып тұрып жауап бергенде, мынау бүгін тұс-тұстан тап берген «көп шуылдақ» балағына жармасуға батылы барар ма еді? Қайдам.

Ел алдында жүрген, билікке бір табан жақын жүрген жігіттер көкейіндегі сөзді айтып отырса, көпшілік басқасын одан сұрамайды да. Ал мынау жатып кеп ренжіп, бір ауыздан сенім білдірмеудің астарындағы үлкен себеп, азаматтық көзқарастың кемшіндігі мен қоғамдық белсенділіктің төмендігі деп диагноз қойып, сонымен байланыстыра қараудан басқа амалымыз жоқ.

Үлкен биліктің бел ортасына тау тұлғалы Әбіш Кекілбаев пен Дүйсен Қасейіновтер барғанда да, шулағанбыз «онда не жоғалтты?» деп. Бүгінгі биіктен көз салғанда бұралқы сөзіміз үшін ұялып, «сол кісілердің барғаны қандай абырой болған» деп шүкірмен еске аламыз. Кішкентай ғана кеңесшілікке Болманов пен Беспаев та барғалы отыр, «жобалармен жұмыс істейді» дейді, жақсы-ақ. Бірақ бұл оларға берілген бонус, мүмкіндік екенін олар да, біз де ұмытпасақ, «клиенттер» мен кеңесшілер ертеңгі күні дәл солай еркін тыныстап отырамыз. Бұл енді анық.