Суретті түсірген Нұрбек ИХСАН
Советтік қазақ үкіметінің бесінші басшысы, алмағайып аласапыран кезеңде 9 жыл билік басында болып, қырыққа жетпей қаза тапқан Ораз Жанұзақұлының өмір жолының көп парағы кейінгі көпшілікке беймәлім. Сталиндік репрессияда ату жазасына кесіліп, жылымық кезеңде ақталғанымен, қайраткердің 90 жылдық мерейтойы ғана Алматыда азғантай ғана ортада аталып өтіпті. Кейінгі 100, 110 жылдығы ескерілмеді. Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі Жұмабай Құлиевтың жалғыз кітабы болмаса, арыстай азаматтың аты ұмытылып та қалғандай екен. «Ештен кеш жақсы» дегендей, биыл қайраткердің туған жерінде бірнеше шара өтті. Ақжайық ауданының орталығында ғылыми конференция ұйымдастырылды. Енді міне, туған топырақтағы той тарихи тұлғаның өмірі мен қызметін халыққа таныстыра түсті.
Көнеккеткендегі мерейтойлық шаралар екі күнге созылды. Ауылдағы Ораз Исаевтың ескерткіші гүлмен көмкерілді. Тойға алыс-жақыннан меймандар келді. Ресей Федерациясы Саратов облысынан арнайы келген Ұмсын Керейқызы немере ағасы Ораз Жанұзақұлы туралы естелігін айтты.
– Елбасы «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласында «Егер жаңғыру елдің ұлттық-рухани тамырынан нәр ала алмаса, ол адасуға бастайды», - деген еді. Сол айтқандай, қиын-қыстау кезеңде өмір сүрген арыстар ел тарихынан өз орнын алуға тиісті. Халық перзентінің рухына тағзым ету, есімін ұрпақ жадында қалдыру, қайраткерлігін елге таныту ең алдымен туған елінің парызы. Ораз Исаев – ХХ ғасырдың қайғы-қасіретке толы жылдарында халқын ашаршылықтан арашалап, бостандық, теңдік алып берем деп құрбан болған тарихи тұлғалардың бірегейі. Оның қоғамдық-саяси қызметі, іскерлігі елдің жадында мәңгі сақталады. Ел тәуелсіздігі нығайып, шынайы тарихымызбен енді-енді қауышып жатқан халықпыз. Ұлт тағдыры таразыға түскен кезеңдерде қара басын қатерге тігіп, қарашаның қамын ойлаған ердің есімі ұмытылмайды. Қайсар ұлды ұлықтауға атсалысқан ауылдық округ әкімі Ұлдаш Қадырғалиеваға, кәсіпкерлерге, ауылдың жанашыр тұрғындарына зор алғысымды арнаймын. Мерейтой құтты болсын, - деді Ақжайық ауданының әкімі Қалияр Айтмұхамбетов.
Шынында да Көнеккеткен ауылы Ораз оғланын ерекше құрметтейді. Ауылдағы орта мектеп Ораз Исаев атында. Мерейтойға орай осы білім шаңырағында Ораз Жанұзақұлына арналған музей ашылды. Мұнда қайраткердің шағын кеудетұғыры, фотосуреттері, балалық шағын өткерген үйінің, ол оқыған Қарасу-Шалқар екі жылдық орыс-қазақ училищесінің макеті, естелік кітаптар, әр түрлі басылымда жарық көрген танымдық мақалалар, тұлғаның тұтынған заттары, әртүрлі маңызды жиындарда сөйлеген сөздері, жазған хаттары қойылған. Тіпті Ораз Исаевпен училищеде бірге оқыған ақжайықтық Алаш арыстары Молдағали Жолдыбаев, Иса Қашқынбаев, Дүйсенбай Асанов, Шәки Ескендіров, Шайхы Онашев, Жаку Нияров сынды тұлғалардың өмірбаяны да осы музей төрінен орын тапқан. Мерейтойға жиналғандар шағын музейден үлкен ақпарат, көп мәлімет алып, ұйымдастырушыларға алғысын айтып кетті.
Осы шара аясында «Ел ұмытпас ерлерін» атты облыстық ақындар айтысы өтті. Оған өңірге ғана емес республикамызға танымал ақындар арнайы келді. Суырыпсалма сөз додасына қатысқан 12 ақын жеңісті ғана мақсат етпей, елі үшін еңбек еткен қайраткердің қоғамдық қызметі мен үлгілі істерін барынша жырлады. Қазылар алқасы ақындарды бөле-жармай, бәріне бірдей қаржылай сыйлықпен марапаттады.
Мерейтойдың екінші күні шаралар қайраткер рухына арнап берілген ас пен дала қызықтарына ұласты. Салтанатты шарада Алматы қаласынан келген қонақ, Ораз Исаевтың немересі Тимур Исаев, немере туысы Ұмсын Керейқызы ақжайықтықтарға алғыс айтты. Той соңы спорттық ойындармен қызықты болды. Қазақ күресі, арқан тартыс, кір тасын көтеру, қой көтеру сайыстары, бәйге ұйымдастырылды. Жүлдегерлердің бәрі де ақшалай сыйлыққа ие болды.
