Сапар барысында Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы істері, шетелде тұратын отандастар және Халықаралық гуманитарлық ынтымақтастық жөніндегі федералдық агенттік (Россотрудничество), Шетелде тұратын отандастарды қолдау және құқығын қорғау қоры және басқа да Ресей Федерациясындағы отандастарды мемлекеттік қолдау бағытында қызмет атқаратын ұйымдар өкілдерімен кездесулер ұйымдастырылды. Басқосуларға диаспораларды қолдаудың түрлері мен нысандарының халықаралық тәжірибесі, мемлекеттік және басқа да бағдарламалар негізінде шетелде тұратын отандастардың елге оралуы, қоныс аудару (репатриация), елге бейімделуге көмек көрсету және диаспораның мәселелері бойынша Ресей Федерациясының атқарып жатқан шаралары арқау болды.
Іссапар нәтижесінде атқарылған шаралар қорытындысы бойынша бірқатар ұсыныстар әзірленді. Бұл ұсыныстардың қатарында «Отандастар қоры» КеАҚ пен ресейлік бірқатар ұйымдар арасында меморандумдар жасасу, Қор қызметкерлерінің ТМД-да және Халықаралық гуманитарлық ынтымақтастық істері жөніндегі федералдық агенттігінде (Россотрудничество) тағылымдамадан өту мүмкіндігін қарастыру, Ресейдің шетелдердегі отандастармен жұмыс істеу тәжірибесіне баса назар аудару мәселелері бар. Айта кетейік, ресейлік тиісті ұйымдар шетелдегі отандастармен жұмыс істеудің барлық спектрін жүзеге асырып қана қоймай, сонымен қатар әлемнің көптеген елдерінде Ресей мәдениеті мен өзіндік ерекшелігін сақтау және дамыту мақсатында өзара байланысты жұмыстың өзге де түрлерін қатар жүргізеді.
Бұлардан бөлек, «Шетелдегі отандастарды мемлекеттік қолдау туралы» Қазақстан Республикасы заңының жобасын әзірлеу кезінде шетелдегі отандастарды мемлекеттік қолдау жөніндегі қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеудегі Ресей тәжірибесін ескеру керек. «2020-2030 жылдарға арналған шетелдердегі қазақтарды қолдау және Қазақстанға ерікті қоныс аударудың мемлекеттік бағдарламасы» жобасын әзірлеу кезінде Ресей тәжірибесін қаперге алу, «Ресейдегі шетел азаматтарының құқықтық жағдайы туралы» Федералдық заңға енгізілген РФ заңнамасындағы жаңалықтарды назарға алу қажеттігі ұсыныстарға енгізілді. Айта кетейік, ТМД елдерінен көшіп келушілер мерзімі шектеусіз РФ-да тұруға рұқсат алу (ықтияр хат) мүмкіндігіне ие, жоғары білім беру бағдарламаларының түлектері РФ-ға тұрақты негізде жұмысқа орналасуға мүмкіндігі бар.
Сондай-ақ Ресейдің шетелде тұратын отандастарының ерікті түрде қоныс аударуына жәрдем көрсету, ел өңірлерін дамыту қажеттіліктерімен шетелде тұратын отандастарының әлеуетін біріктіру мүмкіндіктерін пайдалану, ел халқының санын, бірінші кезекте мемлекет үшін стратегиялық маңызы бар аумақтарда тұрақтандыруға бағытталған шаралар жүйесін айқындау бойынша қолға алған тәжірибелері назар аударарлық.
Дайындаған
Жолдыбай БАЗАР,
«Egemen Qazaqstan»