«Egemen Qazaqstan» газетінің 100 жылдық мерейтойына арналған халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияда жаһандық медиакеңістіктегі жаңалықтар мен өзгерістер, бұқаралық коммуникация мәселелері, газет нарығының қыр-сыры, журналистика жанрларының бүгінгі түрлену үдерісі талқыланды.
Өз кезегінде сөз алған «Egemen Qazaqstan» газетінің басқарма төрағасы Дархан Қыдырәлі бүгінгі іс-шараның мән-мақсатына тоқталды.
Еңбек еткен, дүниеден өткен барша ағаларымызға арнап ас бердік. Оған қазіргі қазақ әдебиетінің патриархы Әбдіжәміл Нұрпейісовтен бастап бүкіл оқырмандарымыз, тұрақты авторларымыз, ардагерлеріміз қатысты. Көрме ұйымдастырылды. Күні кеше Әулиета жерінде тағылымды шара өтті. Дегенмен бүгінгі жиынның мән-мағынасы ерекше. Себебі біріншіден, бұл жерде біздің ардагер ағаларымыз еңбек етеді. Серік Қирабаев пен Қойшығара Салғараұлы ел газетінде қызмет атқарғанын білесіздер. Өмірден озып кеткен Ақселеу Сейдімбек газет бөлімін басқарған» деді ол.
«Egemen Qazaqstan» газетінің Еуразия ұлттық университетінің журналистика факультетімен тікелей байланыста екенін атап өткен газет басшысы кадр дайындау мәселесіне тоқталды.
«Бізде осы факультеттің 13 түлегі қызмет етіп жатыр. Қазіргі таңда газет қызметкерлері едәуір жасарған. Бізде қазір орташа жас – 30. Сондықтан студенттердің көбі бізде практикадан өтеді. Сонымен қатар біз өзімізге кадр даярлау мақсатында «Егемен академия» атты студенттерге арнайы дәріс ұйымдастырған болатынбыз. Оның тұрақты қатысушылары – Еуразия ұлттық университетінің студенттері», деді төраға.
Бас басылымның өткен тарихынан сыр шерткен Дархан Қуандықұлы газеттің бүгінгі жаңалықтарымен бөлісті.
«Газет мерейтойы аясында біз Еуразия ұлттық университетінің ғалымдарымен бірігіп 5 томдық кітап дайындадық. Оған ғылыми жетекшілік жасаған – профессор Намазалы Омашев. Жалпы кез келген ұжым өзінің дәстүрімен бай, өзінің архивімен бай.
Конференция барысында «Egemen Qazaqstan» газетінің 100 жылдығына орай академик Серік Қирабаев пен тарихшы, қаламгер Қойшығара Салғараұлына арнайы мерекелік медаль табысталды.
Сондай-ақ университет тарапынан білім мен ғылымның дамуына ақпараттық қолдау білдіргені үшін газеттің қаламы қарымды журналистері – Талғат Батырхан, Бекен Қайратұлы, Думан Анаш «Күлтегін» медалімен марапатталып, Амангелді Құрметұлы, Сүлеймен Мәмет пен Жылқыбай Жағыпар арнайы алғысхатпен құттықталды.
Жүзжылдық жылнамасы бар бас басылымның ғасырлық мерейтойымен құттықтаған академик Серік Қирабаев өз сөзінде газет басшылығына ақеділ ризашылығын білдірді.
«Мен «Социалистік Қазақстанға» қоғамдағы бір дүрбелең шақта, орыс диктатурасы дәуірлеп, айтыс-тартыс күшейіп тұрған кезде қызметке бардым. Сол тұста Орталық партия комитетінде «газетті аударма жасау керек» деген әңгіме белең алды. Сонда біздің редактор болады деп қалып қойған жігітіміз марқұм Қасым Шәріпов: «Егер де газет аударма болатын болса, мен орынбасардың орынбасары болуға да ризамын», деді. Оны Жұмабек Тәшенов: «Газетті сен шығармайсың, газет сенің меншігің емес. Тыныш отыр», деп тыйып тастады. Осы Тәшеновтердің арқасында газет аудармаға айналмай аман қалды. Сөйтіп осы бір алағай шақта жұмысқа кіретін менің мәселем жаз ауа созылып, қыста бір-ақ қызметке кірістім.
Мен бұл газеттен көп жақсылық көрдім. «Социалистік Қазақстан» – менің өмірімде» деген мақалам да бар. Мұнда жүріп жазуға да үйрендім. Екінші жағы саясаттан да бейхабар қалмайсың. Қысқасын айтсам, өміріме еңбегі сіңген газет осы», деді ғалым.
«Газеттің бүгінгі мерейтойы жай ғана емес, барша қазақтың тарихы, жүз жылдық шежіресі. Бұл – ұлы мектеп. Маған осы ұлы мектептің тәлімінен өту бұйырыпты. Азды-көпті 17 жыл қызмет істедім. Газеттен көрген ең үлкен жақсылығым – қазақтың сол кездегі маңдайалды тұлғаларымен тілдесіп, сұхбат алуым болды», деп сөз бастаған тарихшы Қойшығара Салғараұлы өзі еңбек еткен жылдарға оралып, естеліктерін ортаға салды.
«Бүгінгі жеткен жетістігім – өмірлік көрген-түйгенім болсын, журналистік машығым болсын – бәрі-бәрі «Егемен Қазақстаннан» жинаған өнегем. Осында қызметте жүріп, түрлі жағдайлармен ұшырастым. Қазалы ауданына тексеріске барып, он адам сотталып, бюросын таратқан кез болды. Бұл менің жазғыштығымнан емес, газеттің беделінен іске асты. Сол тұста басылымның тегеуріні мықты болғаны сонша, талай жабулы істің беті ашылды.
Мен осы газетке журналист болып кіріп, тарихшы болып шықтым. Бүгінгі таңда да газет о бастағы мүддесінен танған жоқ. Қоғамның түйткілді мәселелері басылым бетінен түспей жүр», деді ол.
«Егемен елдің ғасырлық шежіресі» тақырыбында баяндама жасаған филология ғылымдарының докторы Намазалы Омашев: «Жүз жылдық тарихы бар газеттің өткеніне қарасақ, түрлі кезеңдерді көреміз. Бұл басылым қазақтың басына түскен зардаптарды бірге көрген, көтеріскен. Міне, осындай талай сыннан өтіп, ата жасқа жеткен бас басылымның бүгінгі деңгейі де соған сай. Бір ғасырлық уақыт бекер кеткен жоқ. Осы уақытта газет қазақтың қоғамдық академиясына айналды.
Бұл төрт аяғы тең жорға, кемшілік жоқ дегенім емес. Кемшілік кез келген кезеңде болған. Ол сол уақыттың саясатына да байланысты. Дүниеде абсолютті тәуелсіз ештеңе болмайды. Билік бар жерде, партия бар жерде оның ықпалы тиеді», деп ойын ортаға салды.
Бас басылымның Алаш қайраткерлері мұраларына тигізген әсері мен еңбегін тілге тиек еткен газеттің ардагер журналисі Қайсар Әлім: «1990 жылы Шерхан Мұртазаның редакторлығы кезінде газеттің Торғай облысындағы меншікті тілшісі болып қызметке келдім. Одан бері «Егеменде» жарты ғасыр еңбек етіп, өміріме мол тәжірибе жинадым. Міржақып Дулатовтың сүйегін елге алып келуге де осы басылымның ықпалы болды. Міржақып Дулатовтың 6 томдығына кірген мақалаларының көбісі осы «Еңбекші қазақта» жарияланған», деді.
Университет проректоры, филология ғылымдарының докторы Дихан Қамзабекұлының модераторлығымен өткен конференцияда ІІІ секция бойынша Е.Бөкетов атындағы ҚарМУ профессоры, филология ғылымдарының докторы Жандос Смағұлов, Еуразия ұлттық университеті журналистика және саясаттану факультетінің деканы, профессор Қайрат Сақ, т.б. ғалымдар мен оқытушылар баяндама жасады.
Басылымның 100 жылдық мерейтойы аясында университеттің журналистика және саясаттану факультеті баспасөз және баспа ісі кафедрасы «Egemen Qazaqstan» газетінің 10 күндігін» өткізеді.
Онкүндік аясында «Egemen Qazaqstan» газетінің басқарма төрағасы Д.Қыдырәлінің шеберлік сағаты өтеді. Сондай-ақ басылым веб-редакциясының жұмысы, фотожурналистика, дизайн жасау технологиясы жайлы семинар-тренинг, газет тілшілерімен шеберлік сабақтары, кездесу ұйымдастырылмақ.
