Абай • 24 Қаңтар, 2020

Абай мұрасын жаңаша зерделеу керек

466 рет
көрсетілді
4 мин
оқу үшін

Мемлекет басшысы Қ.Тоқаев ұлы ойшыл, данышпан ақын А.Құнанбайұлының туғанына 175 жыл толуына орай «Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан» атты мақаласын жариялап, Абай мұрасын болашақта қалай тиімді пайдалану, әлемге таныту, мерекесін лайықты атап өту секілді мәселелер туралы ой қозғап, өз ой-тұжырымдарын ортаға салды. Жұртшылық оны аса ризашылықпен қабылдады. Өйткені Абай – рухани көсеміміз. Оның салған тура, әділетті жолымен жүрсек адас­паймыз. Оның ілімі алға қойған биік мұрат-мақсаттарымызға жеткізуге көмектеседі.

Абай мұрасын жаңаша зерделеу керек

Президент Абай мұрасын қайта зерделеп, халқымыздың рухани дамуына пайдалану керектігі жөнінде құнды пікірлер айтты. Абай әлемі ұлты­мыздың сапасын, ой-өрісін, дүние­та­нымын дамы­туға қызмет етеді. Мем­лекет ал­дын­дағы басты міндет білімді, кемел, мәдениетті, зиялы, адам­гершілігі жоға­ры адам қалыптас­тыру болып табылады. Осындай қа­сиет­тердің бәрі Абай еңбектерінен та­былады. Сондықтан оның ілімін қайта зерделеп, оны жас ұрпақты тәрбие­л­еу ісіне тиімді пайдалану керек деген ойы аса құптарлық.

«Жүрегімнің түбіне терең бойла, мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла», дейді Абай. Неге олай деп айтты екен? Абай – жұмбағы көп адам.Сон­дықтан болашақта оның жұмбағын, құпиясын шешіп, жұртшылыққа ұсыну керек. Қ.Тоқаев Абайдың даналық ой-тұ­жырымдарын қалың бұқара арасында жүйелі түсіндіру қажеттігін айтты. «Бұл үшін ең алдымен Абайды дұрыс түсініп алу керек» деді. Іргелі, өрке­ниетті ел болуымыз үшін Абай ілімінің маңызы зор екенін, оның еңбек­тері ұлтымызды жаңғыртып, жаңа белестерге көтерілуде маңызды рөл ат­қара­тынын еске салды.

Осы кезге дейін Абай шығармалары туралы ұлы жазушы М.Әуезовтен бас­тап көптеген әдеби шығармалар, ғылыми еңбектер, мақалалар жазылды. Ғалымдар ғұлама еңбектерінің идеялық, тәрбиелік, философиялық мазмұнын ашуға тырыс­ты. Алайда көп еңбек кеңестік идеология сарынында жазылды. Сондықтан қазіргі заман талабы Абай мұрасына жаңаша көзқараспен қарауды қажет етеді.

Абай – ұлтымыздың бас идеологы. Ол адам болып қалыптасу үшін жас ұрпақтың зердесіне қандай асыл қасиет­терді сіңіру, қай бағытта тәрбиелеу, болашақта қай бағытпен жүру керектігін айтып кеткен ғұлама адам. Ұлтының бойындағы мінді, кемшілікті аяусыз сынап, одан арылу жолдарын көрсетіп берді. Болашақта әр адам өз бойындағы жағымсыз әдеттерді жоюға ұмтылып, қоғамда орын алған келеңсіздіктермен күресе білуі керек.

Абай – ұлы ағартушы. Туған халқын оқу-білімге, ғылымды үйренуге, өнерді, кәсіпкерлікті игеруге шақырды. Еңбекті дәріп­теді. Ғылым-білімі озық елдердің тілін білуге үндеді. Оны білсең, көкірек көзің ашылады, дүниеге көзқарасың кеңейеді, білімін, ғылымын білуге жол ашылады деді. Болашақ жастардан үміт күтіп, оларды қандай бағытта тәрбиелеу керектігін өсиет етіп кетті.

Ағартушы Абай «Толық адам» идея­сын ұсынды. Қоғам алдына жан-жақты жетілген, кемел, білімді, зиялы, мәде­ниетті, адамгершілігі жоғары, хал­қына адал қызмет ететін азамат тәрбие­леу мәсе­лесін көтерді. Президент бола­шақта Абай уағыздаған «Толық адам» тұжы­рым­дамасын зерделеп, жұртшы­лыққа ұсыну­ды Үкіметке міндеттеді.

Ұлы ойшыл, ғұлама Абай бір ұлт деңгейінде қалып қоймай: «Адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп» деген гуманис­тік ойы оны әлем ақыл-ойының ұшар биі­гіне көтерді. Барлық ұлттың адам­дарын сүюді, олармен тату-тәтті өмір сүру­­ді насихаттады. Президент Абай әле­мін жаһан халықтарына жеткізуді ұсын­ды. Ол үшін оның шығармаларын 10 тіл­ге аудару керектігін, оған білікті аудар­ма­шыларды, ғалымдарды тартуды ұсын­ды. Сонда Абай шығармалары ар­қылы әлем халықтары қазақты тани алады деді.

«Ең алдымен, Абайды ұлтымыздың мәдени капиталы ретінде насихаттауымыз керек» деген Мемлекет басшысы­ның ойлары құптарлық. Осындай шара­л­ар­дың бәрі халқымыздың ой-өрісін кеңейтіп, өсіп-өркендеуімізге негіз қалайды.

 

Көшкінбай ЕЛІКБАЕВ,

білім саласының ардагері, Төлеби ауданының  құрметті азаматы

 

Түркістан облысы,

Төлеби ауданы,

Қаратөбе ауылы