Осы ізгі мұраттар бағытында ұлы хакім Абайдың туғанына 175 жыл толу қарсаңында Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Абай және XXI ғасырдағы Қазақстан» атты мақаласы жарияланып, қазақстандықтардың қызу қолдауына ие болды. Бұл орайда мемлекет басшысы Қ.Тоқаевтың Абай мұраларының мәні жөніндегі бағдарламалық сөздері өркенді дамуымызда бағдаршамдай бағдар көрсетеді. «Ақын ел-жұртын түрлі өнерді игеруге үгіттеді. Соның бәрі уақыттың талабы екенін ол анық аңғарып, ұлтына ертерек үн қатты. Тіпті қазір айтып жүрген интеллектуалды ұлт қалыптастыру идеясы Абайдан бастау алды деуге болады. Ұлы ойшыл әр сөзімен ұлттың өресін өсіруді көздеді».
Міне, осы мақсатқа қызмет ететін еліміздегі көптеген ғылыми ұйымдардың бірі – БҒМ ҒК қарасты Ақпараттық және есептеуіш технологиялар институты да «Абай және XXI ғасырдағы Қазақстан» атты мақала идеяларын басшылыққа алып, ұлы Абайдың 175 жылдығына танымдық-тәлімдік іс-шаралар белгілеп атқаруда.
Қоғамымызды ақпараттандыруды модельдеу, оны басқару салаларында іргелі зерттеулер мен қолданбалы әзірлемелер жасау мақсатында жұмыс істейтін ғылыми-зерттеу институты да түптеп келгенде, елімізде интеллектуалды ұлт қалыптастыруға септік етеді.
Ұлы Абай да үнемі елдің алға жылжуына, өсіп-өркендеуіне тілеулес болып, өз шығармаларында осы идеяны барынша насихат етті. Ілгерілеудің негізі білім мен ғылым екенін айтты. Абай қазақтың дамылсыз оқып-үйренгенін бар жан-тәнімен қалады. Ғұламаның бұл ойлары бүгін де өзекті екенін мемлекет басшысы Қ.Тоқаев: «XXI ғасырдағы ғылымның мақсаты биікке ұмтылу, алысқа құлаш сермеу екенін көріп отырмыз», деп жазды.
Бұл жолда ғылыми әлеуеттілікпен бірге оның иелері – ғалымдардың да жеке басының ерік-жігері, рухани мықтылығы маңызды.
АЕТИ қызметкерлерінің, әсіресе, жас ғалымдарымыздың, докторанттар мен магистранттарымыздың қатысуымен «Абайды тану – өзіңді тану, елді тану» айдарында әдебиет зерттеушілерімен кездесулер, өзара дебаттар, оқырмандар конференцияларын, дөңгелек үстелдер ұйымдастыруды жоспарлап отыр.
Идеялар – қоғамды, сондай-ақ оның мүшелерін де қозғайтын күш. Абай идеяларын да интеллектуалды ұлт қалыптастыруда алға ұмтылдырушы күш деп танимыз. Жас ғалымдарымызды ғылым шыңдарына талпындырып, Абаймен ақылдасуға талаптандырып отырамыз. Бұл ізгі ниеттеріміз Абай жылымен шектелмей, ғылыми өмір салтына айналуына қол жеткізу – асыл мұратымыз деп білеміз. «Нұрлы ақыл, ыстық қайрат, жылы жүрек» әрбір ғалымның адами-азаматтық сипаты болуына ұмтылып келеміз.
Қорыта айтқанда, Абай: «Тегінде адам баласы адам баласынан ақыл, ғылым, ар, мінез деген нәрселермен озбақ» деп, ғылымды адамдықтың басым сипаттарының бірі етіп көрсетеді, оны алдыңғы орынға шығарады. Отыз бірінші қара сөзінде «ақыл мен ғылымды тоздыратын» уайымсыздық, салғырттық, ойыншыл-күлкішілдік, я бір қайғыға салыну, я бір нәрсеге құмарлықтың пайда болуы сияқты ой кеселдерінен сақтандырады. Ол үшін: «Адам көңілі шын мейірленсе, білім, ғылымның өзі де тезірек қолға түседі» деп, ғылымға ынталы, талапты, табанды болуға шақырады. Ал білім мен ғылым – интеллектуалды ұлт қалыптастырудың басты құрамы екені аян.
Мақсат Қалимолдаев,
ҚР БҒМ ҒК Ақпараттық және есептеуіш технологиялар институтының бас директоры
