Руханият • 06 Мамыр, 2020

Жақсы отбасы – бақыттың ұясы

3586 рет
көрсетілді
5 мин
оқу үшін

Шариғат үкіміне сай құрылмаған отбасылық тәртіп түбі баянды болмайды. Әсіресе Алланың әмірін, жаратылыс заңдылығын білген пенделер жүйесіз өмір сүре алмайды. Адамның тұлғалық қасиетінің жақсы немесе жаман болып қалыптасуына әсер етуші фактор – отбасы.

Жақсы  отбасы –  бақыттың ұясы

Бала кішкентай кезінде көрген-түйген дүниелерін кейін өзі бөлек отау құрғанда жаңа отанына алып барады. Өзі көрген-ұққан дүниелерін бала-шағасына береді. Сол себепті отбасылық тәрбие былай қарағанда мәнсіздеу дүние көрінгенімен, оның әулет, ұрпақ, ағайын, мемлекет, отан алдындағы маңызы өте терең.

Жағымсыз қылықтарға бой ұрған бір отбасының тәлім-тәрбиесі жұқпалы ауру сияқты ұрпақтан-ұрпаққа жалғаса отырып, күндердің күнінде сол әулетті жоқ етіп тынады. Онымен қоймай, жағымсыз қылықтары көрші-қолаңға жұғысады. Сөйтіп бір тәрбиесіз отбасының қылығы, күллі ауыл­ды немесе әулетті бұзуы мүмкін. Атам қазақ осындайда: «Ұлың өссе ұлы жақсымен, қызың өссе қызы жақсымен көрші бол», деді емес пе?!

Әрине шаңырақтағы  басты тұлға – ата-ана. Өзара тату әке-шеше балаларын тәрбиелеу барысында қиналмайды. Балалары оларға бағынышты түрде айтқанын тыңдайды, бұйырғанын орындайды. Ислам үкімі бо­йынша, ата-анасын сыйламаған бала – зор күнәһар. Үйдегі тәртіптің бүлінуіне негізі себеп болатын дүние – отбасы мүшелерінің әр қайсысы өзіне жүктеген міндет-борышын дұрыс атқармауынан.

 Айталық, әке маскүнем болса, әрі отбасына халалдан тағам тауып беріп, асырай алмаса, ондай әке – балаларынан адамгершілік қағидатын қалай талап етпек! Ана өз міндетін (шариғат бойынша балаға тәрбие беру негізінен анасының борышы) атқармаса, ондай балалары жүгенсіз кетпей қайтеді. Отбасы – адамның он екі мүшесі сияқты. Бас – ойлайды, қол – істейді, аяқ – жүреді, көз – көреді, құлақ – естиді, ауыз – сөйлейді т.б. Енді осы мүшелер бір-біріне бағынбаса не болмақ. Бастың ойлағанын – қол істемей қойса, аяқ теріс жүрсе, ауыз өзім білем деп албаты сөйлесе… ақыры не болмақ, ондай адам өмір сүре алмайды, мүмкін жынданып кететін шығар (Алла сақтасын!). Әрбір отбасы мүшесі бір-біріне бағынбаса, әкені бала тыңдамаса, әке жөні түзу тәрбие бере алмаса, ол отбасы күйрейді.

Демек, жанұя һәм отбасы бір-біріне бағынышты және бір-бірін толықтыру шартымен өмір сүреді. Егер де осындағы отбасылық өмір сүру әдебі дұрыс құрылмаса, ол да қателікке ұрындырады. Мысалы, отбасылық тәртіп қасаң қағидаларға негізделген болса, сол қағидаларды ақиқатқа балап, шырмауы­нан шыға алмаса, ондай отбасы өмір сүру айдынын тартылтып, қабілетін тұншықтырып тастайды. Күндердің күнінде ол отбасы мүшелері амалсыз тізе бүгуіне тура келеді.

Сол себепті әуелі отбасының әрбір мүшесі өзін дара тұлға ретінде сезінуі керек. Отбасында елеусіз қалған тұлға қауіпті. Ол өз орнын таба алмайды. Ынжық, кері тартпа кепке түседі немесе «атың шықпаса жер өрте» дейтіндей әулетке бәле болып жабысады. Әркім «менің рөлім бар» деп айта алуы керек. Олай болмаған жағдайда, шет қақпайланған отбасы мүшесі басқа ортадан сенімді одақ іздей бастайды. Түбі әулеттен бөлініп дара кетеді. Сөйтіп, әулет бірлігі әлсірейді.

Жанұя өмірінде бір-біріне көмектесу, ісіне ортақтасу сезімі қалыптасқан жағдайда өмір сүру дағдысы жеңілдейді. Ынтымақ-бірлігі нығаяды. Ортақ бірлікті сезінген, оның дәмін татқан адам оны сақтауға күшін салады. Ең маңыздысы отбасылық бірлікті ұрпаққа жалғастыруды үйретеді.

Әрбір әулетте басқаларға жауапкершілік сезімін үйрететін адам ол – әке. Әке алдымен жұбайына үлгі болуы керек. Ата-ананың арасындағы татулық-сыйластық байланыс балаға өтеді. Ал, бала тәрбиесі ол дүниеге келген күнен басталады. Отбасылық тәртіп имандылыққа құрылған жанұя жоқшылық, тапшылықтың өзін нығметке айналдыра алады. Сол себепті балаға әуелі, жоқшылық арқылы өмір қиыншылығын жеңудің амалын үйрету керек. Балаларына ешқандай ауырпалық үйретпеу ол қателік. Ауыртпалық көрмеген бала, өзгенің көмегіне сенім артатын, өз мүмкіндігін пайдалана алмайтын күйге түседі.

Жақсы отбасы – бақыттың отаны. Ерлі-зайыптылардың жарастығы бақыт ағашы болса, балалары оның жемісі. Мұндай жанұяға тап келген қиындықтың өзі жақсылыққа айналып кетеді. Өмірдің мән-мағынасын терең түсінбеген адам жанұясын діттеген жеріне жеткізе алмайды. Өмірдің терең мәні дегеніміз – иман, Алланы бірлеу, екі дүние ісіне амал ету.