Республикамызда мал шаруашылығы жетекші салалардың бірі екені белгілі. Сондықтан бүгінде етті экспортқа шығару және оның әлеуетін арттыру ісіне көбірек көңіл бөлінгені жөн. Мұндай көзқарас қазіргі Ресей, Беларусь және Қазақстан мемлекеттері арасындағы Кеден одағы талаптарына да толық сәйкес келеді. Алайда, осы іс тым біржақтылау кетіп бара жатқан жоқ па деген ойға да беріліп қаламыз.
Республикамызда мал шаруашылығы жетекші салалардың бірі екені белгілі. Сондықтан бүгінде етті экспортқа шығару және оның әлеуетін арттыру ісіне көбірек көңіл бөлінгені жөн. Мұндай көзқарас қазіргі Ресей, Беларусь және Қазақстан мемлекеттері арасындағы Кеден одағы талаптарына да толық сәйкес келеді. Алайда, осы іс тым біржақтылау кетіп бара жатқан жоқ па деген ойға да беріліп қаламыз.
Өйткені, соңғы кезде еліміздің батыстағы шекаралас аймақтарын жоғарыда аталған мемлекеттерден жеткізілген қазақстандық бағамен салыстырғанда біршама арзан әрі сапасы да көңілді көншіте бермейтін импорттық ет жаулап алғандай күй кешесіз. Көрер көзге оның тауарлық түрі таңдай қақтырғандай. Бір ет, бір май дегендей, тым шелді көрінеді. Семіз көрінетін ет кімнің көзін қарықтырмайды. Оны сатып алуға кім қызықпайды. Ал осы Ресейден келген етті базардан сатып алып келіп, асып жесек, өзімізде өсірілген малдың етінің дәмі мен сапасына жақындап бара алмайтынын да бірден байқайсыз.
Біз, сонымен бір мезгілде, қазақстандық ет өндірушілердің Ресей-Беларусь сауда жүйелеріне жеткізілуі жөніндегі мәселелерге назар аударып көрдік пе? Көрмеген сияқтымыз. Ресейге отандық ет және оның өнімдерін жіберудің жарқын мысалдары бар ма? Бұл сауалға да кібіртіктеп, тоқталып қалатынымыз анық. Ол жақтан шіркін Қазақстаннан келген еттің дәмін айтсаңшы деп оған тамсанушылардың үндері неге естілмейді? Бұл сөздер естілуі үшін не істеуіміз керек? Иә, бүгінде қазақстандық еттің өзіндік құнын төмендетіп әрі сапасын арттыра отырып оны көршілес мемлекеттерге шығару ісі кешеуілдетуді қажет етпейді.
Мұндай сапалы да арзан ет өндірудің басты жолдарының бірі – жайылымдық мал шаруашылығын өркендету. Бұл мәселе Елбасының алдыңғы жылғы жолдауларының біріне өзек болғаны да аян. Екіншіден, өзге елдерге сапалы ет ұсынатын отандық құрылымдардың қызметін жаңа сатыға көтеру ісіне де үлкен мән беретін уақыт жеткені кәміл. Рас, бұл бағытта «ҚазАгро» ұлттық холдингі мемлекет-жекеменшік әріптестігіне негізделген қарым-қатынастарды жетілдіруге бағытталған шараларды қолға алғаны құптарлық мәселе. Сондай-ақ, биылғы жазда аталған құрылым жетекшілері ресейлік импорттаушы өкілдермен кездесіп, қазақстандық ет өндірушілердің Мәскеу сауда жүйелеріне енуі жөніндегі мәселелерді талқылағаны да ұмытыла қойған жоқ. Осы кездесуде еліміздегі ет өзінің құнарлы сипаттары мен дәмдік қасиеттері арқасында Ресейдің мәскеулік нарығына премиум-класс өнімі ретінде жайғаса алатыны да айтылған еді.
Әрине, оның тек сөз жүзінде қалып қоймағаны үлкен мерей. Бұл тұжырымымызға өткен қыркүйек айының аяғында қазақстандық өндіруші мен ресейлік сауда индустриясы арасында жасалған келісімшарт куә. Оның көлемі биылғы жылдың аяғына дейін Оралдан Мәскеу қаласына 500 тонна ет жөнелтуге лайықталған. Ұрыста тұрыс жоқ дегендей, қазан айының басында облыстағы «Crown батыс» ЖШС-нің мал бордақылау алаңынан қазақстандық еттің алғашқы партиясы Ресейге жөнелтілді. Аталған өнім тоңазытылған және боршаланған түрде вакуумдық орамда көрші елге жол тартқанына айғақ бола аламыз.
Тағы бір айтарымыз, мәскеуліктер мен батысқазақстандық ет өндірушілер арасындағы келісімшарттың шектеулі мерзімі жоқ. «Crown батыс» ЖШС-нің бас директоры Евгений Алиевтің айтуынша, алғашқыда ресейлік малдәрігерлік бақылау және логистикалық-техникалық қызметтер тарапынан кейбір түйткілдер орын алғанымен қазір оның бәрі реттеліпті. Оралдан Мәскеуге жөнелтілген еттің алғашқы партиясының бағасы аса жоғары емес, 170 Ресей рублінің төңірегінде ғана. Алайда, бұл баға кәсіпорынның шығынсыз жұмыс істеуіне кедергісін келтірмепті. Біздің бірінші міндетіміз – көршілерге жеткізілетін еттің сапасы мен тұрақтылығын қамтамасыз ету, оған ресейліктердің көзін жеткізу. Тек содан кейін ғана бағаны көтеру жолдарын ойластыру, дейді қазақстандық компания басшысы.
Бұл, әрине, өте жақсы мысал. Алайда, Кеден одағы шеңберіндегі мемлекеттерге өзара тиімді бағамен ет өндіру елімізде жаппай үрдіске айналып кете қоймағаны да жасырын емес. Алдағы кезде осы бос кеңістіктің орнын толтыру үшін іргелі қадамдар жасалып, жалғасын тапса игі.
Темір ҚҰСАЙЫН,
«Егемен Қазақстан».
Батыс Қазақстан облысы.
