Дзюдодан әйелдер арасында Жа­понияның тек Азиядағы ғана емес, жер-жаһандағы ең үздік құрама еке­ніне ешкімнің шүбәсі жоқ. Олар 1993-2019 жылдар аралығында өткен са­ры құрлықтың басты додасында 147 жүлде алды. Бұл – теңдессіз нәтиже! 20 мәрте жалауы желбіреген байрақты бәсекелерде Күншығыс елінің әнұраны тек екі мәрте ғана (1993,1999 жылдары) шырқалмады. Тағы бесеуінде (1995, 1996, 1997, 2009, 2019) бір немесе екі алтынды ғана қанағат тұтты. Ал өзге додаларда сол елдің кемінде үш-төрт балуаны жеңіс тұғырының ең биік сатысына көтерілді. Ал 2005, 2008 және 2017 жылдары жапониялық балуан қыздар алты бірдей алтынды олжалап, айды аспанға бір-ақ шығар­ғанын жанкүйерлер ұмыта қойма­са керек. Осындай орасан зор табыс­тың арқасында жапондар Азия чемпио­натының жалпы есебінде 15 мәрте көш бастады. Одан бөлек, 2011-2017 жылдар аралығында ұлттық құрама­лар арасында командалық сайыс­тар ұйымдастырылған еді. Сол бәсеке­лер­дің барлығы да Күншығыс елі дзю­до­шы­ларының айқын жеңісімен аяқталды.

Жапониядан бөлек, Қытай мен Оңтүстік Корея құрамаларының да қарқыны керемет. Алғашқысы 1996, 1999 және 2009 жылдары өткен Азия чемпионаттарының жалпы есебінде көш бастаса, екіншісі 1993 және 1995 жылдары шашаларына шаң жұқтырған жоқ. Соңғы 27 жыл уақыт аралығында қытайлар 102 жүлде алса, корейлер 122 рет дәл сондай құрметке бөленді. Десек те Оңтүстік Корея балуандары­на қарағанда қытайлық қыздардың ол­жа­лаған алтындары біршама көп. Жарыс кестесінде олардың өз қарсыластарынан жоғары тұруының да себебі сол.

Жалпы, әйелдер арасында өткен Азия чемпионаттарында бар-жоғы тоғыз мемлекеттің өкілдеріне ғана алтын тұғырға көтерілу бақыты бұ­йыр­ған екен. Жоғарыда аталған үш мықтыдан бөлек, Моңғолия (9 алтын), Солтүстік Корея (9 алтын), Қазақстан (3 алтын), Гонконг (1 алтын), Тайпей
(1 алтын) және Өзбекстан (1 алтын) сынды санаулы ғана елдердің әнұрандары түрлі жарыстарда шырқалды.

Қазақстанның әйелдер құрамасы Азия чемпионатында 20 мәрте бақ сынап, соның үшеуінен құр қол қайтты. Атап айтсақ, 1993 жылы Макао, 1997 жылы Манила және 1999 жылы Венчджоуда өткен жарыстарда жолымыз болмады. Ал өзге жарыстарда кемінде бір мәрте болса да туымыз көкте желбіреді.

Өздерінің алғашқы жүлдесіне жер­лестерміз 1995 жылы қол жеткізді. Үндістанның бас шаһары – Нью-Делиде өткен жарыста Евгения Богу­нова (72 кило) күміс медаль алса, Вален­тина Камсулева (61 кило) мен Мән­шүк Дәулеткереева (+72 кило) қола­ға қол созды. Алғашқы алтынның сыңғырын  2009 жылы естідік. Тайпейде ұйымдастырылған дүбірлі додада аса ауыр салмақта айқасқан Гүлжан Иса­нова қарсылас шақ келтірмеді. Негізі аталған балуанның өнеріне тамсанбау мүмкін емес. Жоғарыда аталған ал­тыннан бөлек, Азия чемпионаттарында Гүлжан тағы екі күміс пен бес қола медальды мойнында жарқыратты. Барлығы 8 жүлде!

Отандастарымыз ең зор табысқа 2016 жылы қол жеткізді. Ташкентте өткен белдесулерде төрт жүлде олжалап, өз жанкүйерлерімізді бір қуантқан едік. Нақтылап айтсақ, Отгонцэцэг Галбадрах (48 кило) пен Мәриям Ордабаева (63 кило) алтыннан алқа тақса, Гүлжан Исанова (78 кило) финалда ұтылды. Ал командалар арасындағы бәсекені Қазақстан құрамасы үшінші орынмен қорытындылады. Сондай-ақ 2007 жылы Әл-Кувейтте төрт мәрте жалауымыз желбіреді. Жанар Жанұзынова (70 кило) екінші орын алса, Мәриям Ордабаева (63 кило), Сағат Әбікеева (78 кило) және Гүлжан Исанова (абсолютті салмақ) үшінші сатыға табан тіреді.

Соңғы Азия чемпионаты былтыр Біріккен Араб Әмірліктерінде өтті. Әл-Фуджейрадағы жарыста Отгонцэцэг Галбадрах (48 кило) күміс медальды мойнына ілсе, Севара Нышанбаева (57 кило) қола жүлдені қоржынға салды.

Аталған жарыстың бас жүлдесін Қазақстанның үш дзюдошысы ғана олжалағанын  жоғарыда айттық. Күміс медальды тоғыз жерлесіміз иеленді. Олар – Гүлжан Исанова (2012, 2016), Отгонцэцэг Галбадрах (2017, 2019), Ев­гения Богунова (1993), Нұргүл Тағаева (2001), Варвара Масягина (2003), Сағат Әбікеева (2005) және Жанар Жан­ұзынова (2007).

Азия чемпионатының қола жүл­десі 17 бұрымдыға бұйырды. Гүлжан Исанова (2007, 2008, 2011, 2015, 2017) сол медальды бес мәрте иеленсе, Шолпан Қалиева (2001, 2008), Сағат Әбікеева (2004, 2007), Мәриям Ордабаева (2007, 2015) және Ленария Меңғазова (2009, 2013) екі реттен жеңіс тұғырына көтерілді. Ал Валентина Камсулева (1995), Мәншүк Дәулеткереева (1995), Жанат Нұртазина (1996), Евгения Богунова (1996), Гүлнәр Көшербаева (2000), Татьяна Шишкина (2004), Варвара Масягина (2004), Қалжан Тайжанова (2005), Жанар Жанұзынова (2008), Зарина Әлдікова (2009), Зере Бектасқызы (2017) және Севара Нышанбаеваның (2019) еншісінде бір-бір қола жүлдеден бар. Сонымен қатар 2013 және 2016 жылдары біздің қыздар командалық сайыста үшінші орынды иемденгенін қаперге салайық.