Экономика • 28 Шілде, 2020

Шағын бизнесті ынталандыру қажет

193 рет
көрсетілді
4 мин
оқу үшін

Биылғы Astana Finance Days қаржы конференциясы онлайн режімде өтті. Astana халықаралық қаржы орталығының ұйымдастыруымен өткен шараның панельдік отырысы исламдық қаржыландырудың Орталық Азиядағы келешегіне арналды.

Шағын бизнесті ынталандыру қажет

Бейнеконференцияны жүргіз­ген қаржыгер Зияд Мұхамед Қазақ­стандағы шағын және орта биз­нестің жалпы ахуалына қысқаша тоқталды.

– Қазақстанда 1 мың адамға 12-20 ШОБ нысаны келеді. Ал да­мыған елдерде бұл көрсеткіш 30-дан асады. Яғни өсуге кеңістік жет­кілікті. ШОБ-тың елдің ішкі жал­пы өніміндегі үлесі 30 %-ға тең. Дамы­ған елдерде бұл көрсеткіш 50 %, – деді маман.

 Ал Исламдық қаржыландыру бойынша халықаралық білім беру орталығының (INCEIF) президенті және бас директоры Мохд Азми Омар Қазақстанға экономиканы әртараптандыруда Малайзияның моделін зерттеу қызықты болар еді деген ұсыныс айтты.

– Малайзия – экономикасы барынша әртараптанған ел. Мұ­най бізде де бар. Бірақ оның ІЖӨ-дегі үлесі елеусіз. Бізде қар­жы, ауыл шаруашылығы, қызмет көрсету саласының үлесі жоғары. Ал әлеуметтік кәсіпкерлік – эко­номиканың дербес бөлігі. Елде шамамен бір миллиондай ШОБ нысаны болса, соның 20 мыңдайы әлеуметтік кәсіпкерлік нысан. Табыстары аса жоғары деп айтуға келмейді. Өйткені олардың негізгі міндеті түрлі топтарға қолдау көр­сету. Білім беру саласын­да әлеу­меттік кәсіпкерлер көп. Олар­дың жұмысы ауылдағы халықтың сауатын арттыруға бағытталған»,  дей келе, малайзиялық профессор пандемия кезінде саудасы бәсеңдеп қалған шағын бизнес өкілдерін цифр­лы нарыққа шығару керек деген пікір айтты.

– ШОБ пандемиядан өте ауыр зардап шекті. Әлі де кері ықпалы азаймай тұр. Малайзия пандемия кезінде бизнеске кө­мек көрсету үшін 3 түрлі топты бөліп алды. Олар – өзін өзі жұмыспен қамтушылар, орта бизнес нысандары және транс­ұлттық кәсіпорындар. Өзін өзі жұ­мыспен қамтушылар жинаған ақша­сымен карантин кезінде бір ай ғана күн көре алатыны белгілі болды. Орта кәсіпкерлік нысандары 2 ай ғана күн көре алады. Бұл мерзім біт­кенде екі топ та кедейліктің ше­гіне құлдырайды. Бұл екі топты на­рықта қалдыру үшін цифрлы нарыққа шығуын қамтамасыз ету керек. Ал сауданы цифрландыру олар үшін қымбатқа түсуі мүмкін. Өйт­кені мұндай қызмет арзан тұр­майды. Малайзияда оларға банктер көмек көрсетіп жатыр. Мы­салы, Орталық банк цифрлы нарыққа көшкен кәсіпорындарға түрлі ынталандыру шараларын ұсы­нып отыр. Соның арқасында ШОБ өкіл­дері өз өнімі мен қыз­метін маманданған компаниялар арқылы са­туға мүм­кіндік алды. Оңтүстік Шы­ғыс Азия­да Малай­зия цифрлы әмиян­дар үлесі бойынша бірінші орын­да. Пан­демия әсе­рінен қолма-қол төлем 64%-ға азайыпты, – деді ол.

Конференцияға қатысушылар Қазақ­стандағы ШОБ цифрлы на­рық­қа сәтті көшуі үшін сапалы интернет қолжетімді болу керек деп түйді. Ал бұл үшін мәжбүрлейтін заң шығару орынсыз болмақ. Өйт­кені елімізде жылдамдығы жоғары интернетпен қамтылмаған елді мекендер бар.

– Қазір бүкіл салада цифрлы на­рыққа ену үшін талас жүріп жатыр. Сондықтан Малайзияда Ор­талық банк шағын және орта бизнеске түрлі өнімдер ұсынып отыр. Цифрлы қаржыландырумен айналысатын стартап жобалар бар. Карантин кезінде адамдар үй­д­ен шыға алмады. Қажетті заттар­ды алу үшін үйдің маңындағы дүкен­дерге баратын болды. Ондай дү­кендер көбінесе ескі тәсілмен, қол­­­ма-қол төлем арқылы жұмыс іс­тейді. Осыны пайдаланып, кейір дү­кендер WhatsApp арқылы сауда алаңын ашты. Тауарды, жеткізіп беру қызметін сол WhatsApp арқы­лы жарнамалауға мүмкіндік алды. Оның өзі өте арзанға түсті. Орта бизнес нысандарының кейбірі өз ак­цияларын биржаға шығарды. Осы екі мысалды кеңес ретінде атауға болады. Astana халықаралық қаржы орталығының базасында «Зекет» қорларын ұйымдастырып сол арқылы да микробизнеске қол­дау жасауға болады, – деді Мохд Азми Омар.