Праймериз – партияның әр өңірде өткізілетін сайлау алдындағы ішкі сайлауы. Ұғынықты тілмен айтқанда депутат ретінде халыққа қызмет етуге белін бекем буған азаматтардың анықталып, олардың ел тірлігіне араласуына мүмкіндік беретін алаң. Іскер азаматтарды іріктеп, олардың сайлау деген саяси тартысқа түсуіне жол ашатын праймериз АҚШ, Канада, Аргентина, Уругвай, Германия, Түркия, Ұлыбритания, Испания, Италия сынды елдерде құқықтық салмағы басым формат болып табылады. Қазақстан тарихында мұндай демократиялық акцияны алғаш болып Nur Otan партиясы қолға алып отыр.
Өзегінде теңдік, әділеттілік деген ұғымдар жатқан демократияның дамуына, дәуірлеуіне жол ашатын праймериз жаңа көшбасшыларды анықтауға мүмкіндік береді. Қоғам өміріне бей-жай қарамайтын үміткерлердің ішінен депутат болуға лайықтылар партия мүшелерінің дауыс беруімен іріктеледі.
Жасыратыны жоқ, қазіргі таңда қоғамда депутат болу үшін мол мал-дүниең, адымы ашылған бизнесің, қаржылай қорың, демеушілік тірлігің болуы керек деген қасаң түсінік бар. Депутаттардың арасында қайырымдылық істерге ден қойып, жомарттық танытып жүрген азаматтар баршылық. Олардың бұл игі қадамын қолдаймыз. Бірақ депутат жұмысының өрісі осымен ғана шектелмей, одан да кең болуы тиіс. Ол қоғамда болып жатқан түрлі мәселелерді тап басып, оларды шешуге атсалысатын азамат болуы қажет. Барлығына топырақ шашудан аулақпыз, бірақ қазіргі таңда қоғамымызда сайлаушылар үшін «сағымға» айналған депутаттар кездеседі. Міне, праймериз жауапты әрі сауапты қызметке сайланып алып, халық аманатын сүлесоқ арқалап жүрген сондай азаматтарды шетке ығыстырып, оралымды қабілеті бар жандарға ел игілігі үшін жұмыс істеуге мүмкіндік беретін саяси қадам.
Халық аманатын арқалаған адам бұқарамен тығыз байланыста болуы қажет. Олай болса, сайлау алдындағы сайлауда, яғни праймеризде қолынан іс келетін, сан алуан дау-шарға араласа алатын, билікке түрлі проблемаларды шешудің жолдарын ұсына білетін, ой өрісі кең, қоғамдық жұмыстардың бел ортасында жүретін азаматтар таңдалады. Ендеше, алдағы уақытта өткелі отырған праймериздің ел дамуына қосар үлесі аз болмайтынына сенейік.
Талғат БАЛТАБАЕВ,
журналист
