Америка Құрама Штаттары мен Қытай арасындағы саяси және экономикалық қарама-қайшылықтар, геосаяси тәуекелдердің өсу қаупі, сарапшылардың әлемдік экономиканың баяулауы туралы қорқуы және дамыған елдердің орталық банктерінің ынталандырушы ақша-несие саясаты алтын бағасының айтарлықтай өсуіне әкелді.
2019 жылдан бастап алтын 60% өсті және өсуді жалғастыруда. Қазақстан бұл тенденциядан тыс қалмайды және алтын нарығында қатысып жүр.
Алтынның бағасы 2020 жылы ең жоғары деңгейге көтерілді және 2020 жылдың 7 тамызында бір трой унциясына $ 2,061,50 деңгейіне жетті, жыл басынан бері 36% -ға өсті.
Алтынның бағасы 2020 жылы ең жоғары деңгейге көтерілді және 2020 жылдың 7 тамызында бір трой унциясына $ 2,061,50 деңгейіне жетті, жыл басынан бері 36% -ға өсті.
Халықаралық нарықтағы алтынға сұраныстың құрылымы туралы
Дүниежүзілік Алтын Кеңесінің (бұдан әрі - Дүниежүзілік Кеңес) мәліметтері бойынша, 2020 жылдың бірінші жартыжылдығында алтынға сұраныс құрылымы келесідей болды.
Егер 2019 жылы сұраныстың едәуір бөлігі физикалық сұраныс болды, атап айтқанда зергерлік өнеркәсіптің сұранысы (49%), монеталар мен штрихтарға сұраныс (20%) және сұраныстың шамамен 15% -ы Орталық банктермен қалыптасқан болса, онда 2020 жылы сурет өзгерді. Осылайша, пандемия жағдайында алтынға физикалық сұраныстың төмендеуі байқалады, атап айтқанда зергерлік өнеркәсіптегі сұраныс инвестициялық сұранысқа қарағанда 49% -дан 36% -ға дейін төмендеді, мұнда ETF үлесі 9% -дан 24% -ға дейін өсті.
Алтынның бірегейлігі оның қаржылық және эстетикалық құндылығына ие және өндірістік мақсаттарда қолданылмайтындығында. Өнеркәсіпте алтын технология саласында қолданылады, оның үлесі 2020 жылы өзгермеген және сұраныстың 7% құрайды.
Соңғы жылдары бірқатар орталық банктердің алтын сатып алу жөніндегі белсенді саясаты алтынның стратегиялық актив болып табылатындығына, елдің қорларын әртараптандыруға ықпал ететіндігімен және төлем қабілетсіздігінің нөлдік тәуекелімен байланысты. Әлемдік орталық банктердің сұранысы 2020 жылы шамамен бірдей деңгейде қалды (15% -дан 16% -ға дейін) және бұл ұлттық валюталардың тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін резервтерді толықтырумен түсіндіріледі.
Ұлттық банктің қызметі, 2019 жылдың қорытындылары және 2020 жылға жоспарлар туралы
Қазақстан Ұлттық Банкі орталық банктер бағалы металдың қорын толықтыратын алдыңғы қатарлы елдердің қатарына кіреді.
ҚРҰБ Ақша операциялары департаменті директорының орынбасары Иван Сердюктің айтуынша, тұтастай алғанда, 2019 жыл сары метал үшін қолайлы болды. «2019 жылдың соңында алтынның бағасы бір троя унциясы үшін 1 282 доллардан 1523 долларға дейін өсті, бұл бір жыл ішінде 19% -ға өсіп, әлемдік облигациялардан және пайда болған нарықтық индекстерден асып түсті. Бұл 2010 жылдан бергі ең жақсы нәтиже », - деді ол.
Иван Сердюктің айтуынша, тарихи тұрғыдан алғанда, геосаяси және экономикалық тұрақсыздық пен өсіп келе жатқан белгісіздік кезеңінде жинақтау құралдарының бірі ретінде алтынға сұраныстың өсуі байқалады.
«Егер 2019 жылы сары металл бағасының өсуінің негізгі драйверлері Америка Құрама Штаттары мен Қытай арасындағы сауда қатынастарының күшеюі болса, Ұлыбританияның Еуропалық Одақтан шығуы (BREXIT), әлемнің жетекші орталық банктерінің төмен пайыздық мөлшерлемелері саясаты, сондай-ақ инвесторлардың әлемдік экономикалық өсімнің қарқыны туралы жалпы алаңдаушылығы болды. , содан кейін 2020 жылы бұл үрдіс жалғасып, бүкіл әлемдік экономикаға әсер еткен коронавирустық пандемия салдары алтынға деген инвестициялық сұранысты қолдады. Ұлттық банк алтын нарығына белсенді қатысады және 2019 жылы мемлекеттің басым құқығын іске асыру аясында жергілікті өндірушілерден шамамен 57 тонна тазартылған алтын сатып алды, 2020 жылы біз 33 тоннаны сатып алдық. Біз басымдық құқығын жүзеге асыруды жалғастырамыз. Өндірушілердің болжамына сәйкес, 2020 жылы Ұлттық Банк шамамен 60 тонна тазартылған алтын құймасын сатып ала алады », - деді Ұлттық банктің өкілі.
2020 жылғы 7 тамыздағы жағдай бойынша, алтын бағасының рекордтық күніне алтын-валюта қорларындағы алтын портфолиосы шамамен 382 тонна немесе 25 млрд. АҚШ долларын құрады. Дүниежүзілік Алтын Кеңесінің алдын-ала мәліметтері бойынша, Қазақстан бұл көрсеткіш бойынша әлемде 16-шы орында.
Ұлттық Банк тек «Қазақмыс Смелтинг» ЖШС, «Казцинк» ЖШС және «Тау-Кен Алтын» ЖШС зауыттарында өндірілетін ұлттық және халықаралық стандарттарға сай тазартылған торлар түрінде дайын өнімді сатып алады. Қазіргі уақытта «Казцинк» ЖШС және «Тау-Кен Алтын» ЖШС Good Good Delivery (LGD) халықаралық стандартындағы тазартылған алтын өндірушілер болып табылады. 2017 жылдан бастап «Тау-Кен Алтын» ЖШС зауыты LGD сертификатын алу бойынша жұмыс істеп келеді және 2019 жылдың қыркүйегінде бүкіл әлем мойындады. «Қазақмыс Смелтинг» ЖШС Балқаш зауыты ұлттық стандарттағы тазартылған алтын шығарады.
«Ұлттық Банкке қайта өңдеуден және сатудан бұрын алтын шикізатты өндіруден бастап, алтын өндіруден бастап, өңдеуден бастап доре қорытпасына дейін бірнеше негізгі кезеңдерден өтеді», - деді Иван Сердюк.
Халыққа өлшенетін құймаларды сату бағдарламасы туралы 2017 жылы Ұлттық Банк салмағы 10-нан 100 граммға дейін тазартылған алтын құймаларын сату және сатып алу бағдарламасын іске қосты. 2018 жылдың қараша айында 5 грамм салмақпен сатылымға шықты.
Бағдарлама 2017 жылы іске қосылғаннан бастап және 2020 жылдың шілдесінің аяғында Ұлттық Банк жалпы салмағы 1,2 тонна болатын 34 901 өлшенген құймаларды сатты. «Тек 2019 жылдың өзінде жалпы салмағы 470 келі болатын 15 730 тазартылған алтын құймалары сатылды. Олардың ішінде банктерде жалпы салмағы 329 келі 8000 барлар, ал айырбастау пункттері - 141 килограмдық 7 730 барлар сатылды. 2020 жылы жалпы салмағы 389 келі болатын 9375 тазартылған алтын құймалары сатылды. Олардың ішінде банктерде жалпы салмағы 157 кг 3450 барлар, айырбастау пункттері салмағы 232 кг 5925 барлар сатылды », - деді ҚРҰБ қолма-қол ақша айналымы департаменті директорының орынбасары Әнуар Қонырқұлжаев.
Сату статистикасы халықтың бұқалардың салмағына деген таңдауларын өзгерткенін көрсетеді. Егер 2019 жылы 5 граммдық құты ең танымал болса, тұрғындар сатып алған әрбір үшінші құс салмағы 5 граммды құраса, 2020 жылы 10 және 100 граммдық құймалар халық арасында ең танымал болып табылады.
Ұлттық қордың алтын портфелін қалыптастыру туралы
2019 жылы Президент Қасым-Жомат Тоқаевтың жарлығымен Ұлттық қордың қаражатын қалыптастыру және пайдалану тұжырымдамасына өзгерістер енгізілді, бұл активтерді теңгерімді бөлуге көшу аясында Ұлттық қордың жинақ портфелінің 5% -на дейін алтын портфелін қалыптастыруды көздейді.
«2019 жылдың тамызынан бастап Ұлттық қордың активтерін басқарудың тиімділігін арттыру мақсатында Ұлттық қордың жинақ портфеліндегі активтерді теңгерімді бөлуге көшу аясында алтын портфолиосы құрылды. 2019 жылы Ұлттық Банк бөлінген LGD халықаралық сапа стандартындағы алтынды Ұлттық қорға шамамен бір миллиард АҚШ доллары көлемінде кезең-кезеңімен сатуды жүзеге асырды», деді ҚР ҰБ Ақша операциялары департаменті директорының орынбасары Батур Вахидов..
2019 жылдың қорытындысы бойынша Ұлттық қордың жинақ портфеліндегі алтынның үлесі 1,9% жетті
2020 жылы Ұлттық Банк алтынды Ұлттық қорға сатуды жалғастырды және алтынды тағы 1 миллиард долларға сатты. Ұлттық қордың жинақ портфеліндегі алтынның үлесі 2020 жылдың шілдесінің аяғында алтын құнының өсуін ескере отырып 4,6% -ға немесе шамамен 2,5 млрд долларға жетті.
Алтынға салынған инвестициялар қорғаныс активтерінің бір түрі, ал Ұлттық қордың активтерін сақтау міндетін атқарады. Сонымен бірге, ұзақ мерзімді перспективада алтынның үлесі Ұлттық қордың жинақ портфелі көлемінің 5% -ынан аспауы керек.
ЕАЭО шеңберіндегі интеграция
2019 жылы алтын нарығын интеграциялау саласында маңызды оқиға болды - ЕАЭО аясында қымбат металдармен және асыл тастармен операцияларды жүргізудің ерекшеліктері туралы келісімге қол қойылды. Құжатпен жұмыс 2010 жылдан бастап жалғасып жатыр. Егер жаһандық көзқараспен қарайтын болсақ, бұл бағалы метал түріне инвесторлардың және әлемнің орталық банктерінен де сұраныс бар. Соңғы жылдары АҚШ-тан бастап, біраз елдер өз алтын қорын айтарлықтай арттырып алған. Мұның Ұлттық банкке де қатысы бар. Егер 2007 жылғы дерекке көз жүгіртер болсақ, ол сәтте біздің реттеушімізде 56-57 тонна алтын болатын. Қазір шамамен 260-300 тонна алтын бар.
Келісім тек қымбат металдар мен асыл тастар айналымының бірыңғай ережелерін ғана емес, сонымен қатар зергерлік бұйымдар саласындағы құқықтық реттеуді үйлестіру мәселелерін де қамтиды. Бұл құжат ЕАЭО елдеріне сараптамалық белгілерді өзара тануға мүмкіндік береді, бұл қатысушы елдер аумағында зергерлік бұйымдардың еркін айналымын қамтамасыз етеді және бизнес үшін транзакциялық шығындарды азайтады. Қазіргі уақытта Келісімді ратификациялау процесі жүріп жатыр.
