Қоғам • 21 Тамыз, 2020

Желкенді кеме шебері

841 рет
көрсетілді
4 мин
оқу үшін

Біздің бұл шағын мақаламызға арқау болып отырған азамат – 10 жылға бас бостандығынан айырылып, бүгінде Қызылорда қаласындағы ЗК169/5 мекемесінде жазасын өтеп жатқан Бақытжан Есенбаев деген отандасымыз. Оның қолынан шыққан көздің жауын алатын түрлі кемелер макеті талайды тамсандырмай қоймайды. Бүгінде шебердің «қоржынында» кеме, ұшақ және басқа да бұйымдар бар.

Желкенді кеме шебері

Қызылорда облысы бойынша қылмыстық-атқару жүйесі депар­таменті (ҚАЖД) тарапынан жолданған мәліметте Бақытжан ЗК169/5 мекемесіне 2017 жылы жазасын өтеуге келген. Ерекше өнер иесінің бұл кәсіпке қалай келгені жөнінде Қызылорда облысы бойынша ҚАЖД ұсынған ақпаратта Бақытжан былай депті: «Мен бұл мекемеге түскен жылы алдымен кірпіш зауытында жұ­мыс істедім. Жұмысы ауыр болды. Кейін тұрақты бір іспен айна­лысып, оның үстіне тиісті жала­қымды алып отырайын дедім. Бала күннен кеменің капитаны болуды армандаушы едім. Сол арманымды шағын кеме маке­тін жасау арқылы жүзеге асыр­ғандаймын. Бір күні ағаш цехында жұмыс істеп жатқан жігіттердің ісіне қарап, қатты қызықтым. Негізі, қолөнермен ай­налысу адамға ерекше әсер сый­лайды. Әр қолдан шыққан дүниені бар ынтаңмен беріліп жасап, нәтижесінде жұрт қызығар­лықтай керемет бұйым шықса, еңбегіңнің жемісін көргендей боласың».

Бақытжан кемені жасау үшін алдымен қағазға оның макетін сызып алады екен. Одан кейін оның қаңқасын әзірлеу үшін тиіс­ті ағаш дайындайды. «Кеме жа­сауға көктерек ағашын таңдап ал­ған дұрыс. Өйткені ол иілгіш, кеме жасау үшін таптырмайтын ағаш. Бұл жұмыс аса сабырлық пен төзімділікті қажет етеді. Бір кеме жасау үшін шамамен он күн мен бір айдың арасында уақыт кетеді. Яғни шағын кемені 7-10 күнде, ал үлкен кемені жасау үшін бір ай уақыт кетуі мүмкін. Он­да да қолыңда қажетті материалдар болса», депті шебер.

1

«Бақытжан Есенбаевтың жұ­мысына қарап отырып, оның өз кәсібін аса сүйіспеншілікпен атқа­ратынын байқадық. Қолына алған әр ағашқа мұқият қарап шыққан шебер кемеге таңдап алған ағаштарын арнайы құрал­дарымен тазартуды бастап кетті. Ағашты тегістеп шықан соң, керек өлшем бойынша кесіп, бір-біріне жапсырып шықты. Тіпті кеменің желкенін таңдауға да аса бір ерекшелікпен мән береді екен. Желкенді көбіне кеменің түсіне қарап таңдап алатын кө­рінеді. Бірнеше бөлшегі мен өте көп құрамнан тұратын кемені жасап жатқан Бақытжанның қолы қолына жұқпайды. Біресе сызып, өлшем бірліктерін салыстырса, енді бірде оны кесіп, бір-біріне түйістіріп көріп жатады. Бір қызығы, кеме жасау үшін ешқандай шеге мен бұ­ранданың қажеті жоқ екен. Иә, шебердің туындысы тамсандырмай қоймайды», делінген Қызылорда облысы бойынша ҚАЖД ұсынған ақпаратта.

Алдағы уақытта түрлі күрделі кеме құрастыруға бел буған Бақытжанның қолынан бүгінде 40-қа жуық су көлігінің макеті дайындалыпты. Шеберлік пен табандылықты талап ететін бұл кәсіпті нәсіп еткен жазасын өтеу­шінің жеке өміріне де тоқтала кетейік.

Б.Есенбаев Қызылорда облысы, Сырдария ауданы, Терең­өзек кентінде дүниеге келген. Ата-анасының біреудің ала жібін аттама деп өсірген тәлім-тәр­биесіне құлақ аспағанына қазір қатты өкінеді екен. Бостандықта жүргенде жеке шаруа қожалығын басқарып, кәсібін дөңгелетіп жүрген кәсіпкер сол бір жаңсақ іске не үшін барғанын күні бү­гінге дейін өзі де толық түсін­бейтін көрінеді.

Жұбайы қайтыс болғаннан кейін жалғыз қызымен және қарт анасымен қалған Бақытжан жан күйзелісін бастан өткерген тәрізді. Әйтпесе, ақылшы анасы бар, қыр гүліндей құлпырған қызы мен шағын кәсібі бар аза­матқа есірткі сатып не болды? Он жылға кесілген жігіттің ендігі арманы – бостандыққа аман-есен шығып, қарт анасы мен қызына қамқор болып, ел қатарлы өмір сүру.