Біз қазір ымырасыздыққа емес, ынтымаққа ұйысатын сындарлы сәтте отырмыз. Мұндай­да халық даналығы: «Бетеге кетсе – бел қалар, бектер кетсе – ел қалар, берекең кетсе – нең қа­лар?» демей ме? Алла елшісі айт­­­қандай, жақсы сөйлеп, ай­н­ала­­дағы адамдарға шуақ шашып, үрейге емес, үмітіне қанат бітірейік.

Халықтың қауіпсіздігі мен денсаулығын сақтау – кез келген мемлекет үшін басты мақсат болып қала бермек. Аллаға шүкір, Үкімет тиісті шешімдер қабыл­дап, қауіпсіздік шараларын кү­шейт­ті.

Елбасы Нұрсұлтан Назар­баев пен Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың қамқор­лығы­мен төтенше жағдай кезінде ақысыз демалысқа шыққан жандар мен көмекке зәру азаматтарға қаржылай қолдау көрсетілді. Бұл игі іс әлі де жалғасуда. 

Өз өмірін қауіпке тіге отырып, антына адал болған медицина қызметкерлері күшейтілген режімде жұмыс істеуде. Алла разы болсын! Оларға алғыстан басқа айтарымыз жоқ. Ал халық­қа қызмет жасау барысында қауіп­ті індеттен қайтыс болған дәрі­гер­лерімізді Алла рақымына ал­ғай. Құранда: «...Кім оны тірілт­се (өлімнен құтқарса), бар­лық адамды тірілткенмен тең деп жаздық...» («Мәида» сүресі, 32-аят) делінген. Адамды өлімнен арашалау сынды сауабы мол істе жан тапсырған азаматтарымызды Алла алдынан жарылқасын.

Денсаулық – Алланың берген аманаты. Оны сақтау – мұсыл­манның міндеті. Пайғамбарымыз Мұхаммед (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) бір ха­ди­сінде: «Адам екі нәрсенің қа­ді­рін білмейді. Ол – бос уақыт пен ден­саулық» деген. Расында, денсаулық пен уақыт – адам өміріндегі ең қажетті ұлы нығмет. Осы нығмет пен аманатқа қиянат жасаған адамның әрекеті – өзінің өміріне қиянат жасағанмен тең. Әуелі өзіміздің, содан кейін өзгелердің өміріне қиянат жасап қоймайық. Бұл мәселеде адам өзіне әділетті болуы тиіс.

Әлемге қауіп төндірген дертке немқұрайлылық таныту – өзіміз үшін ғана емес, айналамыздағы жандардың өміріне де әсерін тигізері хақ. Осы орайда, Қазақ­стан мұсылмандары діни бас­қар­масы елімізде жүргізіліп жатқан ка­рантиндік іс-шараларды сақ­тай отырып, індеттің алдын алу мақсатында ел азаматтарын жаназа намазы мен жерлеу рәсі­­мін өткізуге қатысты арна­йы мә­лім­­деме жасаған болатын. Осы мәлімдемеде мәйітті жуу, ке­­бін­­деу, жаназа намазын оқу ке­зін­де санитарлық-эпиде­ми­ялық талаптарды қатаң сақтау міндеті айтылды. Сонымен қатар жаназа намазын ұзағымен 5 минут ішінде өткізуге, мәйітті жерлеп болғаннан кейін халықты көп ұстамай лезде қайтаруға пәрмен бердік. Жаназа намазына және қабір басында барлық қатысу­шы­ларды қосқанда 10 кісіден ар­тық жиналмауға үндедік. Ха­лықты жинап қонақасын өт­кізуді, жерлеу рәсімінен кейін ас беруді, жетісі, қырқы, жылы, т.б. Құдайы астарды елімізде эпи­де­­миялық жағ­дай толық тұ­рақталғанға де­йін тоқтатуға ша­қырдық. Имам­дар осы бағытта түсін­діру жұ­мыс­тарын жүргізуде.

Алайда кейбір азаматтары­мыз бұл ұсыныстарымыз бен ке­ңес­тері­мізге немқұрайды қарап, өзі­мен қоса өзгелердің де өмір­лер­іне қауіп төндіруде. Әрине, бә­рі­міз де топырақты өлімде төбе көр­сеткіміз келеді. Бірақ қазір се­зім­ге берілмей, ақылға салып шешім қабылдайтын заман. Осыны жамағат түсінуі тиіс. Алла тағала: «Өздеріңді өз қол­дарыңмен қауіп-қатерге салмаң­дар», деп ескерткен («Бақара» сүресі, 195-аят). Ардақты Пай­ғам­барымыз (оған Алланың сала­уаты мен сәлемі болсын): «Өз­геге және өзіне зиян тигізуге бол­май­ды», деген. Жиындар мен құдайы астарға барудан бұрын өзіміздің, отбасымыздың, туған-туысымыздың өмірі мен бола­шағын бір сәт ойласақ. Қазір­гідей жұқпалы аурудың қаупі күшейген кезде одан сақтану – әрбіріміз үшін міндет.

Мүфтият діни бірлестік бол­ған­дықтан, біздің пәтуалары­мыз бен шешімдеріміз ұсыныс, кеңес ретінде айтылады. Алайда пәтуаға бойсұну – мұсылманның міндеті. Халықты тағы да пәтуаға бойсұнып, санитарлық талаптарды қатаң сақтауға шақырамын. Денсаулыққа немқұрайды қарау қауіп пен қатерге әкеп соға­ды. Сон­дықтан елдегі барша жа­мағатты осы бір қиын кезеңде барынша сақтануды, жиын-тойлар мен садақа астарға мүмкіндігінше бармауды қаперлеріне саламыз.

Абай Құнанбайұлы Семейге кел­ген бір сапарында шаһарда жұқ­палы індеттің тарап жатқаны жайында жайсыз хабар естиді. Бірінші кезекте, Абай халыққа жаназа рәсімдерін өткізуге қа­тыс­ты бірқатар өзгеріс жасауды түсін­діру керегін ұқты. Міне, осы тұста ол өзі білетін Сармолла есім­­ді молданы шақырып, оған ха­­лық жұқпалы аурудан сақтану үшін жаназа, қатым, астарды аз адам­­мен өткізуді жұртқа түсін­ді­ру керегін жеткізеді. Сармол­ла: «Қа­за болған адам үйіне, жаназа­ға халық аз жиналсын. Мәйіт шық­қан үйге көп адам келмесін. Ол үйде ас ішу, халыққа тағам тара­ту, жетісін, қырқын жасау уақыт­ша тоқталсын!» деген сөзін жеткізеді.

Бүгінде имамдарымыз осы маз­мұнда өздерінің насихаты мен кеңестерін жеткізіп-ақ жатыр. Алайда сезіммен, намыспен қара­лы жиынға барып қоятындар бар. Соның салдарынан төсек тартып, ауырып қалған жандарды да жақсы білеміз. Осы ретте үй иесіне артылатын жауапкер­ші­лік те үлкен. Қазалы үйдің иесі туыс­­қандарына: «Елдегі жағ­дай тұ­рақ­­талғанша көңіл айтып кел­­меңіздер. Жағдайды жақсы тү­сіне­мін. Санитарлық талапты бә­рі­міз орындауымыз керек. Өл­ген­нің артынан өлмек жоқ» деп өті­ніш білдірсе, қаншама адамға сауап жасаған болады.

Басында бұл індеттің қауіп­тілігін сезінбедік. Таныс-біліс адамдардың қайтыс болып жат­қаны туралы қаралы хабар­лар толассыз келіп жатты. Осы жағдайлар сақтанбаудың сал­дарынан болғаны айтпаса да тү­сінікті. Бұл – ойланатын жайт. Сондықтан сақтанайық деген сөзді айтуды, оған амал ету­ді тоқ­татпайық. Алла тағала сақ­­тан­ған пендесін сақтайды. Осыны ұмытпайық.

Жуырда өткен ведомство­ара­лық комиссия отырысын­да бір­қатар нысанның қызметін жеңілдетудің екінші кезеңі ма­құлданды. Ведомствоаралық комиссия елдегі оң жағдайды ескере келе, 31 тамыздан бас­тап бірқатар нысанның қыз­метін қайта бастауға рұқсат берді. Оның ішінде діни объектілер де бар. Алла қаласа, 2020 жыл­дың 31 тамызынан бастап еліміз­дің барлық мешіті жеке құлшы­лықтар үшін қайта ашылады.

Біз мешітке келетін жамағатқа қойылатын талаптар туралы арнайы үндеу жолдадық. Аталған талаптар ішінде намаз оқитын залдарда имамдар және намаз оқитын адамдар міндетті түрде бетперде және медициналық қолғаппен жүру, әлеуметтік ара қашықтықты сақтау (кемінде 2 метр), мешіт кіреберісінде дене қызуын өлшету және арнайы антисептикпен қолды тазалау, мешітте қол алыспау, мешіт ішінде ұзақ уақыт қалмау, дене қызуы 37°-тан жоғары, сондай-ақ тұмау және басқа да ауру белгілері бар адамдар мешітке келмеуі керек.

Ислам діні адамның өмірі мен денсаулығын әрқашан жоғары қояды. Ал мемлекетіміздің жұқ­палы дертке қарсы қабылдаған барлық шарасы адам баласын аман сақтап қалуға бағытталған. Біз оны дұрыс түсінуіміз қажет.

Қазір жағдай тұрақталып келеді. Аз ғана төзімділік таныт­сақ, жамағатпен намаз оқи­тын күнге де жетеміз. Бұл сынақ­тың соңғы нәтижесі – Алла­ның құ­зы­рында. Сондықтан болашақ­тан күдер үзбей, сабырлы қалпымыздан танбай, дұға етейік.

Раббымыз қасиетті Құранда: «Егер пенделерім сенен Мен туралы сұраса (оларға айтып қой): Мен оларға өте жақынмын, тілек тілеушінің дұғасына жауап беремін. Ендеше, олар да әмірімді қабыл етсін және Маған сенсін. Бәлкім тура жол табар» («Бақара» сүресі, 186-аят); «Маған дұға етіңдер, сендерге жауап беремін» («Ғафир» сүресі, 60-аят) деп уәде еткен.

Осы ретте Жаратқанның әмірі­не бойсұнып, үздіксіз дұға жасап, талап пен тәртіпке бағы­нып, мұсылмандық міндетімізді орын­дайық. Алла қаласа, көп ұзамай бұл күндер де артта қалады.

Біз сан ғасырлық тарихымызда талай сындарлы сәттер мен сы­нақтарды, зобалаң замандар мен нәубеттерді бастан кешкен елміз. Сын сағаттар­да бір-бірімізге қам­қорлық көрсетіп, иманымыз бен бауырмалдығымыздың арқа­сында аман қалған рухы биік жоралы жұртпыз.

Ел басына күн туған қазіргі сәтте де осы қалпымыздан танбай, қабырғамызды қайыстырмай, үмітсіздікке бой алдырмай, алға жылжуымыз керек. Бүгінде үрей құшағына еніп, елең-алаң күй кешкен адам үшін жылы сөздің өзі жанға дауа, көңілге медеу болып тұр.

Дана халқымыз: «Жақсы сөз – жарым ырыс» демей ме? Осы сәтте айналамызды үрейге емес, үмітке, қайғыға емес, қуанышқа бөлейтін сөзімізді арнасақ, сауап­қа кенелеріміз хақ. Біз бұдан да қиын-қыстау заманды көр­ген қарға тамырлы қазақпыз. Жарат­қанның жар болуымен бұл сы­нақты да жеңеміз. Алла сол күнге жеткізсін! Әмин!

Наурызбай қажы ТАҒАНҰЛЫ,

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти