Суретті түсірген Ерлан Омар, EQ
Біз қазір ымырасыздыққа емес, ынтымаққа ұйысатын сындарлы сәтте отырмыз. Мұндайда халық даналығы: «Бетеге кетсе – бел қалар, бектер кетсе – ел қалар, берекең кетсе – нең қалар?» демей ме? Алла елшісі айтқандай, жақсы сөйлеп, айналадағы адамдарға шуақ шашып, үрейге емес, үмітіне қанат бітірейік.
Халықтың қауіпсіздігі мен денсаулығын сақтау – кез келген мемлекет үшін басты мақсат болып қала бермек. Аллаға шүкір, Үкімет тиісті шешімдер қабылдап, қауіпсіздік шараларын күшейтті.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев пен Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың қамқорлығымен төтенше жағдай кезінде ақысыз демалысқа шыққан жандар мен көмекке зәру азаматтарға қаржылай қолдау көрсетілді. Бұл игі іс әлі де жалғасуда.
Өз өмірін қауіпке тіге отырып, антына адал болған медицина қызметкерлері күшейтілген режімде жұмыс істеуде. Алла разы болсын! Оларға алғыстан басқа айтарымыз жоқ. Ал халыққа қызмет жасау барысында қауіпті індеттен қайтыс болған дәрігерлерімізді Алла рақымына алғай. Құранда: «...Кім оны тірілтсе (өлімнен құтқарса), барлық адамды тірілткенмен тең деп жаздық...» («Мәида» сүресі, 32-аят) делінген. Адамды өлімнен арашалау сынды сауабы мол істе жан тапсырған азаматтарымызды Алла алдынан жарылқасын.
Денсаулық – Алланың берген аманаты. Оны сақтау – мұсылманның міндеті. Пайғамбарымыз Мұхаммед (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) бір хадисінде: «Адам екі нәрсенің қадірін білмейді. Ол – бос уақыт пен денсаулық» деген. Расында, денсаулық пен уақыт – адам өміріндегі ең қажетті ұлы нығмет. Осы нығмет пен аманатқа қиянат жасаған адамның әрекеті – өзінің өміріне қиянат жасағанмен тең. Әуелі өзіміздің, содан кейін өзгелердің өміріне қиянат жасап қоймайық. Бұл мәселеде адам өзіне әділетті болуы тиіс.
Әлемге қауіп төндірген дертке немқұрайлылық таныту – өзіміз үшін ғана емес, айналамыздағы жандардың өміріне де әсерін тигізері хақ. Осы орайда, Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы елімізде жүргізіліп жатқан карантиндік іс-шараларды сақтай отырып, індеттің алдын алу мақсатында ел азаматтарын жаназа намазы мен жерлеу рәсімін өткізуге қатысты арнайы мәлімдеме жасаған болатын. Осы мәлімдемеде мәйітті жуу, кебіндеу, жаназа намазын оқу кезінде санитарлық-эпидемиялық талаптарды қатаң сақтау міндеті айтылды. Сонымен қатар жаназа намазын ұзағымен 5 минут ішінде өткізуге, мәйітті жерлеп болғаннан кейін халықты көп ұстамай лезде қайтаруға пәрмен бердік. Жаназа намазына және қабір басында барлық қатысушыларды қосқанда 10 кісіден артық жиналмауға үндедік. Халықты жинап қонақасын өткізуді, жерлеу рәсімінен кейін ас беруді, жетісі, қырқы, жылы, т.б. Құдайы астарды елімізде эпидемиялық жағдай толық тұрақталғанға дейін тоқтатуға шақырдық. Имамдар осы бағытта түсіндіру жұмыстарын жүргізуде.
Алайда кейбір азаматтарымыз бұл ұсыныстарымыз бен кеңестерімізге немқұрайды қарап, өзімен қоса өзгелердің де өмірлеріне қауіп төндіруде. Әрине, бәріміз де топырақты өлімде төбе көрсеткіміз келеді. Бірақ қазір сезімге берілмей, ақылға салып шешім қабылдайтын заман. Осыны жамағат түсінуі тиіс. Алла тағала: «Өздеріңді өз қолдарыңмен қауіп-қатерге салмаңдар», деп ескерткен («Бақара» сүресі, 195-аят). Ардақты Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Өзгеге және өзіне зиян тигізуге болмайды», деген. Жиындар мен құдайы астарға барудан бұрын өзіміздің, отбасымыздың, туған-туысымыздың өмірі мен болашағын бір сәт ойласақ. Қазіргідей жұқпалы аурудың қаупі күшейген кезде одан сақтану – әрбіріміз үшін міндет.
Мүфтият діни бірлестік болғандықтан, біздің пәтуаларымыз бен шешімдеріміз ұсыныс, кеңес ретінде айтылады. Алайда пәтуаға бойсұну – мұсылманның міндеті. Халықты тағы да пәтуаға бойсұнып, санитарлық талаптарды қатаң сақтауға шақырамын. Денсаулыққа немқұрайды қарау қауіп пен қатерге әкеп соғады. Сондықтан елдегі барша жамағатты осы бір қиын кезеңде барынша сақтануды, жиын-тойлар мен садақа астарға мүмкіндігінше бармауды қаперлеріне саламыз.
Абай Құнанбайұлы Семейге келген бір сапарында шаһарда жұқпалы індеттің тарап жатқаны жайында жайсыз хабар естиді. Бірінші кезекте, Абай халыққа жаназа рәсімдерін өткізуге қатысты бірқатар өзгеріс жасауды түсіндіру керегін ұқты. Міне, осы тұста ол өзі білетін Сармолла есімді молданы шақырып, оған халық жұқпалы аурудан сақтану үшін жаназа, қатым, астарды аз адаммен өткізуді жұртқа түсіндіру керегін жеткізеді. Сармолла: «Қаза болған адам үйіне, жаназаға халық аз жиналсын. Мәйіт шыққан үйге көп адам келмесін. Ол үйде ас ішу, халыққа тағам тарату, жетісін, қырқын жасау уақытша тоқталсын!» деген сөзін жеткізеді.
Бүгінде имамдарымыз осы мазмұнда өздерінің насихаты мен кеңестерін жеткізіп-ақ жатыр. Алайда сезіммен, намыспен қаралы жиынға барып қоятындар бар. Соның салдарынан төсек тартып, ауырып қалған жандарды да жақсы білеміз. Осы ретте үй иесіне артылатын жауапкершілік те үлкен. Қазалы үйдің иесі туысқандарына: «Елдегі жағдай тұрақталғанша көңіл айтып келмеңіздер. Жағдайды жақсы түсінемін. Санитарлық талапты бәріміз орындауымыз керек. Өлгеннің артынан өлмек жоқ» деп өтініш білдірсе, қаншама адамға сауап жасаған болады.
Басында бұл індеттің қауіптілігін сезінбедік. Таныс-біліс адамдардың қайтыс болып жатқаны туралы қаралы хабарлар толассыз келіп жатты. Осы жағдайлар сақтанбаудың салдарынан болғаны айтпаса да түсінікті. Бұл – ойланатын жайт. Сондықтан сақтанайық деген сөзді айтуды, оған амал етуді тоқтатпайық. Алла тағала сақтанған пендесін сақтайды. Осыны ұмытпайық.
Жуырда өткен ведомствоаралық комиссия отырысында бірқатар нысанның қызметін жеңілдетудің екінші кезеңі мақұлданды. Ведомствоаралық комиссия елдегі оң жағдайды ескере келе, 31 тамыздан бастап бірқатар нысанның қызметін қайта бастауға рұқсат берді. Оның ішінде діни объектілер де бар. Алла қаласа, 2020 жылдың 31 тамызынан бастап еліміздің барлық мешіті жеке құлшылықтар үшін қайта ашылады.
Біз мешітке келетін жамағатқа қойылатын талаптар туралы арнайы үндеу жолдадық. Аталған талаптар ішінде намаз оқитын залдарда имамдар және намаз оқитын адамдар міндетті түрде бетперде және медициналық қолғаппен жүру, әлеуметтік ара қашықтықты сақтау (кемінде 2 метр), мешіт кіреберісінде дене қызуын өлшету және арнайы антисептикпен қолды тазалау, мешітте қол алыспау, мешіт ішінде ұзақ уақыт қалмау, дене қызуы 37°-тан жоғары, сондай-ақ тұмау және басқа да ауру белгілері бар адамдар мешітке келмеуі керек.
Ислам діні адамның өмірі мен денсаулығын әрқашан жоғары қояды. Ал мемлекетіміздің жұқпалы дертке қарсы қабылдаған барлық шарасы адам баласын аман сақтап қалуға бағытталған. Біз оны дұрыс түсінуіміз қажет.
Қазір жағдай тұрақталып келеді. Аз ғана төзімділік танытсақ, жамағатпен намаз оқитын күнге де жетеміз. Бұл сынақтың соңғы нәтижесі – Алланың құзырында. Сондықтан болашақтан күдер үзбей, сабырлы қалпымыздан танбай, дұға етейік.
Раббымыз қасиетті Құранда: «Егер пенделерім сенен Мен туралы сұраса (оларға айтып қой): Мен оларға өте жақынмын, тілек тілеушінің дұғасына жауап беремін. Ендеше, олар да әмірімді қабыл етсін және Маған сенсін. Бәлкім тура жол табар» («Бақара» сүресі, 186-аят); «Маған дұға етіңдер, сендерге жауап беремін» («Ғафир» сүресі, 60-аят) деп уәде еткен.
Осы ретте Жаратқанның әміріне бойсұнып, үздіксіз дұға жасап, талап пен тәртіпке бағынып, мұсылмандық міндетімізді орындайық. Алла қаласа, көп ұзамай бұл күндер де артта қалады.
Біз сан ғасырлық тарихымызда талай сындарлы сәттер мен сынақтарды, зобалаң замандар мен нәубеттерді бастан кешкен елміз. Сын сағаттарда бір-бірімізге қамқорлық көрсетіп, иманымыз бен бауырмалдығымыздың арқасында аман қалған рухы биік жоралы жұртпыз.
Ел басына күн туған қазіргі сәтте де осы қалпымыздан танбай, қабырғамызды қайыстырмай, үмітсіздікке бой алдырмай, алға жылжуымыз керек. Бүгінде үрей құшағына еніп, елең-алаң күй кешкен адам үшін жылы сөздің өзі жанға дауа, көңілге медеу болып тұр.
Дана халқымыз: «Жақсы сөз – жарым ырыс» демей ме? Осы сәтте айналамызды үрейге емес, үмітке, қайғыға емес, қуанышқа бөлейтін сөзімізді арнасақ, сауапқа кенелеріміз хақ. Біз бұдан да қиын-қыстау заманды көрген қарға тамырлы қазақпыз. Жаратқанның жар болуымен бұл сынақты да жеңеміз. Алла сол күнге жеткізсін! Әмин!
Наурызбай қажы ТАҒАНҰЛЫ,
Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти
