Оқиға • 11 Қыркүйек, 2020

Айдарлыашадан 350 млн жыл бұрынғы тіршілік иелері табылды

1989 рет көрсетілді

Хромтау ауданының «Ақжар» ауылдық округі аумағында орналасқан «Айдарлыаша» геологиялық қимасы – тарихи туризмге сұранып-ақ тұрған жер. Жазық даланың бойында 1500 метрге дейін созылып жатқан қыратты алқап тұңғыш рет 1950 жылдары геологтар назарын өзіне аударған. Қатпар-қатпар қабаттардың жерасты тақтайшаларының бір-бірімен соқтығысуы салдарынан жер бетіне көтерілген шағын ғана бөлігі, тіршілік жаралғандағы әлемдік мұхиттың табаны екенін ақтөбелік геолог-барлаушы Ростислав Сигелдин сол жылдары анықтап берді.

Баян ҚУАНДЫҚҚЫЗЫ

Өйткені қима қатпарларынан 350 миллион жыл бұрын карбон кезеңінің соңы мен пермь кезеңінің басында тіршілік еткен жәндіктердің қалдықтары мен өсімдіктер таңбалары табылды. Ұлу қабыршақтары, омыртқалы және омыртқасыз жәндіктің қаңқалары, таста таңбаланған табиғаты белгісіз өсімдіктер, тірі ағзалар – беримиттер, омониттер қалдықтарын 1970 жылдары Ақтөбе облыстық өлкетану музейін басқарған Рысжан Ілиясова музей қорына жинақтап, белименттер, грифея-ұлу, ұлутас жәдігерлерінен экспозиция жасақтады. Айдарлыаша қимасы Қазақстанның киелі жерлер картасына енгізілгелі бері бұл жаққа туристер қарқынды түрде келе бастады. Қазіргі кезде Хромтау ауданының басшылығы осы киелі мекенді ашық аспан астындағы мұражайға айналдыруды қолға алып жатыр. Жақында ҰҒА корреспондент-мүшесі, тарих ғылымдарының докторы Жәкен Таймағамбетов бастаған бір топ ғалым келіп, Айдарлыаша қимасын геологтар мен палентологтар қосылып кешенді түрде зерттеу керек деген қорытындыға келді. «Айдарлыаша геологиялық қимасының ең ежелгі сынықтары тереңде жатыр. Тектоникалық қозғалыстың әсерінен қабат жоғары көтеріліп кеткенде, адамзат жаратылмастан бұрын Әлемдік мұхитта тіршілік еткен қосмекенділер, балықтар, омыртқалы және омыртқасыз жәндіктердің мұхит түбіне шөккен қалдықтары жер бетіне шығып қалған. Бұл – өте сирек құбылыс», дейді тарих ғылымдарының докторы Жәкен Таймағамбетов.

Ақтөбе облысы