Жұмысты жедел қайта құрған және биліктің санитарлық талаптарын қамтамасыз ете алған кәсіпорындар сатылымның өсуін сақтап қалды, ал кейбір кәсіпорындар өндіріс пен кірістің төмендегенін айтады. Мысалы, отандық балмұздақ нарығының көшбасшысы "Шин-Лайн" компаниясы осы жылдың 7 айының қорытындысы бойынша ақшалай көріністе 19% өсімді көрсетіп отыр.
Бұл жалпы қазіргі жағдайда жаман көрсеткіш емес, алайда бұл өсім өткен жылдың ұқсас кезеңіндегі өсу қарқынымен салыстырғанда, үштен біріне төмен болды. Заттай көріністе өсім 1%, бұл 2018 жылғы маусымның көрсеткіштеріне жақын. 2020 жылы "Шин-Лайн" соңғы жылдардағы қабылданған даму стратегиясына сәйкес экспорттың ақшалай түрде 38%-ға өсуін қамтамасыз етті. Ал компанияның түсім құрылымындағы экспорт үлесі 12%-дан өсіп, 18%-ға жеткен. Компания сарапшылары қазақстандықтардың тұтынушылық талғамының өзгергенін айтуда. Көрсеткіштердің бірі қаптаманың отбасылық форматын таңдау болып табылады, бұл жәйт соңғы жылдары орта есеппен 70%-ға ең жоғары өсіммен расталады.
Балмұздақ өндіру және тұтыну үшін дәстүрлі көктемгі-жазғы маусым Қазақстанда сатып алушылардың белсенділігіне әсер еткен шектеу шаралары кезеңіне сәйкес келді. Осыған байланысты жекелеген аймақтарда тоқырау, тіпті сала үшін ең белсенді уақытта құлдырау байқалды, бұл туралы әртүрлі балмұздақ өндіруші компаниялар бірнеше рет мәлімдеді. Сыртқы жағдайлармен шектелген маусымға қарамастан, елдің жекелеген қалаларында балмұздақ тұтынудың өсуі байқалған.
Ақтауда өсім заттай көріністе 10%-ды және ақшалай көріністе 22%-ды, Талдықорғанда 19%-ды және 39%-ды, Өскеменде тиісінше 5%-ды және 26%-ы құрады.
"Шин-Лайн" қазақстандық балмұздақты шетелдік нарықтарға экспорттауды жалғастырды. Отандық өнім сатылымының тұрақты өсуін Ресей нарығы көрсетеді: 45% заттай және 52% ақшалай; Өзбекстанда 42% және 49%; Әзірбайжанда 23% және 30%; Моңғолияда 26% және 13%. Биылғы жылы қазақстандық балмұздақтың импорты бойынша Беларусь дәстүрлі сүт державасы көшбасшы болды, ол заттай түрде 200% және ақшалай түрде 160% өсімді көрсетті.
Биыл нарықта жаңа өнімдер ұсынылды. Сонымен, "Шин-Лайн" танымал Bahroma сериясындағы "Жүзім-інжір" жаңа жеміс лукумын нарыққа шығарды. Бұл премиум жаңалық талғампаздарға жеміс толтырмасы және глазурьмен нәзік кілегейлі балмұздақты ұсынады. "Лесная белочка", "Коровка", "Смак" классикалық шешімдердің сүйікті кәмпит сериясы КСРО заманынан бері белгілі лимонадтың жарқын дәмі бар "Ключик Буратино" жеміс мұзымен толықтырылды.
"Биыл Қазақстанда да, шетелде де күрделі құрылымы мен шығыстық сипаты бар Bahroma бірегей кілегейлі балмұздағы, пломбирлер отбасындағы үздік өкілдердің бірі "Мишка на полюсе", компанияның "визит карточкасы" – "Бомба", танымал "Миша" пломбирі, табиғи шырын негізіндегі және шындыққа толы танымдық ойынмен толықтырылған "Джусики" жеміс мұздары сұранысқа ие. Тұтынушылардың бұл брендтерді бәсекеге қабілетті нарықтарда таңдауы сапалы және дәмді "Шин-Лайн" балмұздағының құны бойынша бағаланатынын және оның тұрақты сатып алынатынын білдіреді", деді "Шин-Лайн" компаниясы "балмұздақ" санатының басшысы Дмитрий Докин.
Жалпы, компания балмұздақ тұтынушылар қалауының өзгеретінін және пост-карантиндік кезеңде өзгерістер динамикасы сақталатынын атап өтті. Трендтердің ішінде отбасылық орау форматын және баға-сапа қағидаты негізінде саналы таңдауды баруды айтуға болады. Рационалдылық халықтың барлық топтары үшін сатып алу мінез-құлқының трендіне айналды: дүкенге барғанға дейін сатып алу жоспарланады; балмұздақ жататын импульстік шешімдердің жоғары үлесі бар бөлшек сауда форматтарына қызығушылық төмендейді; онлайн сатып алу саны өсуде.
– Рационалды таңдауға сауда желілері арқылы отбасылық форматты сатып алуды да жатқызуға болады. Бұл форматтың көшбасшысы – 83%-ға өсуін көрсеткен 800 г. қаптамадағы «Миша» пломбирі. Бүгінгі таңда сатып алушылар дүкенге бару санын азайтқандықтан, олар әр түрлі өнімдері бар үлкен супермаркеттерді таңдайды, сондықтан отбасылық форматқа таңдау көп - банкілер мен пакеттер үйге ыңғайлы тасымалданады, ал эскимо мен рожокқа деген импульсті сатып алу азаяды. Сондықтан балмұздақты сатып алудың негізгі орны сауда желілері болып табылады. Компанияның сатылымы көрсеткендей, ірі желілер арқылы сату өсімі 25%-ға артқан, – деп нақтылады "Шин-Лайн" компаниясының "балмұздақ" санатының басшысы Д.Докин.
Өнімді оның сапалық сипаттамаларына сәйкес таңдау ұтымды. Сатып алуға ақша жұмсауды шешкен тұтынушы бағасы мен сапасына, сондай-ақ ингредиенттердің пайдалылығына көп көңіл бөледі. ТМД және Орталық Азия елдерінде тағамдағы майлар мен калориялардың төмендеу үрдісі енді ғана күшейе түсуде, дегенмен, "Шин-Лайн" балмұздақтың табиғи компоненттеріне көп көңіл бөледі. "Шин-Лайн" жаңа үрдістерге байланысты тұтынушыға пайдаланылатын шикізаттың құрамы туралы көбірек ақпарат беруді, сондай-ақ онлайн сауданы белсенді дамытуды жоспарлап отыр.
"Рационалдылық балмұздақ тұтынушысына бұрынғы сүйікті өнімдерін таңдағанда эмоционалды байланысты сақтауға кедергі келтірмейді. Балмұздақ әрқашан рахатпен ассоциация болып табылады. Тұтынушы күшті мотивацияны алған кезде, ол осындай өнімнің пайдасына таңдау жасайды. Мұндай мысал ретінде Қазақстандағы "Шин-Лайн" сатылымының көрсеткіші "Мишка на полюсе" кілегейлі табиғи пломбирін, ол 1956 жылғы компания қалпына келтірген рецепт бойынша әзірленеді, сәнді Bahroma – әлемнің түкпір-түкпіріндегі жемістер, дәмдеуіштер мен жаңғақтардың күрделі үйлесімі мен заманауи шығыспен байланыстыралатын балмұздағын, кәмпит сериямыздың лимонадтың жарқын дәмі бар "Ключик Буратино" жеміс мұзын айтуға болады", деп түсіндірді Дмитрий Докин.
"Еуромонитор" сарапшыларының мәліметінше, 35% үлесі бар Қазақстандағы балмұздақ нарығының көшбасшысы бұрынғысынша "Шин-Лайн" компаниясы болып табылады. Компания Қазақстанда және басқа елдерде тұтынушыларды жаңа дәмдік шешімдермен және ингредиенттердің сапасымен қанағаттандыру стратегиясын дамытуға, сондай-ақ тұтынушымен бірге өзгеруге дайын.
Сарапшылардың айтуынша, тұтынушылар дағдарыстан кейінгі кезеңде басқаша болады, олардың мінез-құлқының модельдері түзетіледі, жаңа әдеттер пайда болады, таныс тауарларға көзқарас өзгереді.
