TechWomen бағдарламасы STEM саласында (ғылым, технология, инженер, математика) жұмыс істейтін әйелдерге арналған. Яғни STEM бағыты бойынша жұмыс істейтін әйелдердің жоғарғы технологиялардың көмегімен өздерінің мүмкіндіктерін барынша іске асыруға көмектесуге және олардың жағдайын жақсартуға бағытталған. Бағдарлама 2011 жылдан бастап жүзеге асып келеді. Биыл Қазақстаннан 300-ден аса үміткер өтінім жіберіп, тек 6 адам іріктеуден өтті. Іріктеу ашық түрде болады. Сайтта көрсетілген талаптар бойынша эссе жазу керек. Көшбасшы әйелдерді жинайтын бағдарлама болғандықтан, эсселердің көбінде көшбасшылық танытқан сәттеріңді жазу керек. Сондай-ақ тәжірибеден өткен соң Қазақстанға қандай үлес қоса алатының туралы да қысқаша сипаттауың керек.
– Бағдарлама екі айға жуық болды. Қандай да бір технологиялық дағдыны толыққанды үйрену бір жарым ай ішінде қиынға соғады. Сондықтан мен soft skills дағдыларын дамытуға тырыстым. Көпшіліктің алдында сөйлеу, келісім жүргізуге көбірек машықтанғым келді. Қазақстанда мұндай қасиеттерді меңгеруге көңіл бөле бермейді. Бағдарлама бойынша қатысушы елдегі өзекті мәселені шешудің жолын көрсетуі тиіс. Әрбір қатысушы өз жұмысындағы жобасынан бөлек, Қазақстаннан барған алты адаммен бірігіп, елдегі белгілі бір әлеуметтік проблеманың шешу жолын ұсынуымыз керек. Біздің мақсатымыз мектеп және балабақша жасындағы балалардың STEM бағыты дамуына үлес қосатын ешқандай орталықтың жоқ екенін көрсету болды. Бізде бағдарламалау мектептері бір бөлек, математика бөлек. Ал ортақ ғылымға деген баланың қызығушылығын оятатын орталар мен ғылыми музейлер жоқ десек те болады. Шетелде түрлі-түрлі табиғат құбылыстарын, ғылымның заңдарын көрсететін орталықтардың жұмысы жанданған. Сол сияқты елімізде балалардың ғылымға қызығушылығын оятатын кішігірім ғылым музейін жасауды ұсындық. Бұл жобаның жүзеге асуы министрлік деңгейінде болғандықтан қазір тоқтап тұр, – дейді Айна Досмахамбетқызы.
Технологияның дамуымен олардың тағдыры тұрақсыз секілді көрінеді. Біреуі кетсе, екіншісі пайда болады. Қазір дәуірі жүріп тұрған Instagram компаниясына барған кейіпкеріміз таным көкжиегін кеңейтіп, біраз тәжірибе жинапты. Оның айтуынша, АҚШ-та әлеуметтік желілер әлдеқайда тұрақты. Қазақстан сияқты өзінің территориясының 80 пайызын интернетпен қамтыған елдер аз. Интернет жылдамдығы да жоғары. Сондықтан бағдарламалау, технология бағытына бет бұруымыз керек. Қазақстанның Беларусь, Үндістан, Украина сияқты ІТ HUB құруына мүмкіндігі жетеді.
– Кремний алқабы сияқты болуға барлық ресурсымыз бар. Кремний алқабын құратын компьютерлер мен микрочиптер емес, ол – қарапайым адамдар. Бізде ондай адамдар бар. Сондай-ақ ТМД елдерінің бұрынғы кезде өте жақсы физика-математика базасы болған. Мысалы, Үндістан 1964 жылдары бүкіл мемлекет болып технопарктер құра бастады. ІТ бағытын 40 жыл бұрын дамыта бастаған. Қазір соның жемісін көріп отырмыз. Барлық үлкен компанияның аутсорсерлері – Үндістанда. Кремний алқабында жұмыс істейтіндердің 50 пайызы америкалықтар болса, қалғаны – Үндістан азаматтары. Сондықтан бізде көп мүмкіндік бар. Әлеуметтік желі әрқашан дами береді. Бұрын болған сайттар адамның жеке портфолиосын құруға мүмкіндік бермейтін. Ал Instagram адамның психологиялық ерекшеліктеріне негізделген әлеуметтік желі болғандықтан тұрақтылығын жоғалтпайды, – дейді кейіпкеріміз.
Айна балалар мен ересектерге арналған Method бағдарламалау мектебін басқарады. Осы орайда баласын бағдарламалау мектебіне бергісі келетін ата-аналарға кеңестерін айтты.
– Әзірге бұл мектептің жұмысын тоқтаттық. Себебі біз карантиннен аман-есен шыға алмадық. Команданы ұстап тұруға және жаңа жобалар жасауға көп инвестиция керек болды. Сондықтан мектепті жабуға тура келді. Негізінен бағдарламалау мектебін 2015 жылы 50 адам бітірсе, одан кейінгі жылдары 650 адам және соңғы жылдары 1000-ға жуық адам бітіріп шықты. Көбіне бағдарламалау мектебіне балалар өз еркімен келмейді. Әрине, бұл жерде ата-ананың рөлі басым. Болашақта сұранысқа ие мамандықты меңгергенін қалайтындар балаларын курсқа жаздырады. Біріншіден, ІТ мамандығына беруге қорықпау керек. Бағдарламалау ол тек физика мен математикасы жақсы балаларға келеді деген көзқарастан арылу керек. Ең бастысы, баланың логикасы бар болса ІТ-ды өте жақсы меңгере алады. Иә, қазір бәрі онлайн. Сабақтың өзі онлайн болып жатқанда компьютердің алдында қосымша бағдарламалау тілін үйрену де қиынға соғуы мүмкін. Бірақ физикалық және менталды жүктемені қадағалап, қатыстыруға болады, – дейді Айна Досмахамбетқызы.
Қазір әлемдік деңгейдегі Microsoft, Google сияқты алпауыт компаниялар кішкентай балалар мен ересектерге дейін бағдарламалау тілін үйретуде. Apple компаниясының негізін салушы Стив Джобс «Әр адам бағдарламалауды үйренуі керек, себебі ол бізді ойлауға үйретеді», деп бағдарламалаудың адам миына қаншалықты әсер ететінін айтқан. Жыл сайын 180 елді қамтитын халықаралық «Код сағаты» акциясы өтеді. Ең алғашқы ашық сабаққа елімізден 75 мыңға жуық оқушы қатысса, өткен жылғы қатысушылар саны 355 мыңға жетті. Елімізде оқушы кезден бастап бағдарламалауды үйреніп, мобильдік қосымша жасайтын балалар көбейсе, Қазақстанның ІТ саласында болашағы жарқын болмақ.
