Одан кейін «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақаласы жарияланды. Сол кезде өңірдегі «Рухани жаңғыру» жобалық кеңсесінде жұмыс істей жүріп, аталған мақалалардың маңызын, ұлттың ұлт ретінде жойылмауы үшін қажетті құндылықтарды сақтау мәселесі туралы насихаттау шараларына қатыстым. Сонда бір байқағаным, қазір көпшіліктің түсінігінде қалыптасқан бір қағида бар. «Бұл маған не береді?» деген түсінік. Демек, қазіргі көзқарас алдымен материалдық қажеттілікке тіреледі.
Ал шындығында материалдық қажеттіліктен жоғары тұратын ұлттық мәселелер бар. Мәселен, ұлттың тілі, салт-дәстүрі секілді рухани құндылықтарды жоғалтып алмай, сақтап қалудың жолы бар ма? Осы орайда Тұңғыш Президент – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласында рухани жаңғырудың негізгі бағыты мен ерекшеліктеріне ой жүгіртіп, «Жаңғыру атаулы бұрынғыдай тарихи тәжірибе мен ұлттық дәстүрлерге шекеден қарамауға тиіс. Керісінше, замана сынынан сүрінбей өткен озық дәстүрлерді табысты жаңғырудың маңызды алғышарттарына айналдыра білу қажет. Егер жаңғыру елдің ұлттық-рухани тамырынан нәр ала алмаса, ол адасуға бастайды. Сонымен бірге рухани жаңғыру ұлттық сананың түрлі полюстерін қиыннан қиыстырып, жарастыра алатын құдіретімен маңызды» деп атап өткен еді.
Еліміз тәуелсіздігін алғанға дейінгі жағдайымыз қазіргіден мүлдем аянышты еді. Жер-жерде зауыт-фабрикалардың, кәсіпорындардың жұмысы тоқтап, жалақыны, зейнетақы мен жәрдемақыны кешіктіру белең алды. Күнкөріс қамын күйттеген жұрттың ұлттық құндылықтарға көңіл аударуға мұршасы болмады. Сол кезде тәуелсіздігін енді иеленген еліміздің алдында еңсерілмес қаншама сын-қатер тұрды? Мемлекет, Үкімет басшылары тұралауға шақ қалған отандық экономиканы өркендету үшін талай күлкісіз күндерді, ұйқысыз түндерді өткізді. Еліміз қалай қалыптасты, қалай еңсе тіктеді? Қандай қиындықтарды еңсерді? Қазір осының бәрі елдің жадында ма? Мұны кейінгі ұрпаққа айтып, насихаттап отырған кім бар?
Осы орайда өскелең ұрпаққа Тұңғыш Президенттің басшылығымен қолға алынған реформалардың жемісті болғанын арқау еткен «Тәуелсіздіктің жеті қыры» фильмдер топтамасының маңызы зор. Өйткені бұл жобаға тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы жеті негізгі сын-тегеурінді еңсеру жолы сараланған. Ал оларды Елбасы 2019 жылғы 21 маусымда өткен «Көшбасшылыққа 30 жыл» халықаралық ғылыми-практикалық конференциясында сөйлеген сөзінде атаған еді. Ұлт пен тұтастай мемлекеттің табысты болашағы сол сын-тегеурінді еңсеруге байланысты болды. Бұл – нарықтық экономиканың қалыптасуы, мемлекеттік шекараларды айқындау, халықаралық интеграциялық процестер, ұлтаралық келісім, антиядролық бастамалар мен Аралды құтқару, жаңа елорданың құрылысы, транзиттік әлеуетті іске асыру, демографиялық проблемаларды еңсеру. Өйткені Қазақстан – әлемдік қауымдастық үшін әрі бейтаныс, әрі жас мемлекет. Демек, Қазақстанның алдында сын-қатерлер жеткілікті болатын. Соның бәрі Тұңғыш Президент іске асырған реформалардың нәтижесінде тәуелсіздіктің басты жеті жетістігіне айналғаны даусыз. Сөйтіп қазақстандық даму моделінің бірегейлігі айқындалды.
Отыз жыл бұрын қаз басып, қалыптасқан, қазір әлемдік өркениетте өзіндік орны бар еліміздің жетістігі туралы фильмдер топтамасының маңызы зор. Енді мұны тек мұғалімдер, тарихшылар, зейнет жасына жақындаған буынның өкілдері ғана емес, қоғамның барлық мүшесі көргенін қалар едім. Әсіресе жастар арасында насихаттау қажет. Себебі осы фильмді көре отырып, олардың ел мен жерге, ұлт пен ана тіліне деген құрметі арта төсер еді деген үміт бар. Фильмде тарихи тамыры тереңнен тартылған жеті бөлім – тәуелсіздік бастауындағы жеті жетістігіміз.
P.S. Тұңғыш Президент күні қарсаңында еліміздің білім беру мекемелерінде «Тәуелсіздіктің жеті қыры» деректі фильмдер топтамасы көрсетіле бастады. Олардың негізінде сынып сағаттары, ашық сабақтар, дөңгелек үстелдер, пікірталастар және кураторлық сабақтар өткізіледі. 2,8 миллионнан астам мектеп оқушысын және жоғары оқу орындары мен колледждердің 700 мыңнан астам студентін қамту жоспарлануда. Сонымен қатар іс-шаралар онлайн режімде де өтеді.
Орынтай БИМАНОВА,
тарихшы
Атырау облысы
