Біреу сатушыға батыл барып, сапасыз өнімді сатып алған жағдайда бұзылған құқықтарды қалпына келтіруді талап етеді. Ал кейбіреулері жай араласпағанды жөн көреді, өйткені олар көбінесе өз құқықтарын білмейді.
Тауар-ақша қатынастары шеңберінде көптеген «ыңғайсыз» жағдайлар бар. Әдетте, дүкендер мен супермаркеттерде олар ақаулы тауарларды оңай ауыстырады немесе ақшасын қайтарады: жыртылған сүт қорабы, сапасыз немесе мерзімі өтіп кеткен өнімдер және т.б. Олар киім-кешектер немесе аяқ киімдер сіздің талғамыңыз бен стиліңізге сәйкес келмесе, ақшасын толық қайтарып береді. Мұндай жағдайда ең маңыздысы – сізде тауардық немесе фискалды түбіртек болу қажет және қайтаруды 14 күннен кешіктірмеу керек.
Қазақстандық заңнамаға сәйкес, азаматтар тауарларға ақшаны қайтаруға немесе өнім тиісті сапада болса да айырбастауға құқылы. Әдетте, бұл азық-түлік емес өнімдерде болады, егер сізге түсі, өлшемі немесе стилі сәйкес келмесе. Сонымен қатар сатып алынған өнімді пайдалануға үлгермегеніңіз және сатып алу фактісі бойынша құжаттарды сақтағаныңыз маңызды болып табылады. Бұл ереже дәрі-дәрмектерге, шұлықтарға, іш киімдерге, метрлік тауарларға, өсімдіктер мен жануарларға, ұялы байланыс абоненттік құрылғыларына қолданылмайды.
Егер сатушыда (өндірушіде) сұраныс ұсынылған кезде ауыстыру үшін қажетті тауарлар болмаса, ауыстыру осындай талап туындаған күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде жүргізілуі керек.
Сараптаманың егжей-тегжейіне жеке тоқталғанжөн. Қайтарылған тауарлардың сапасын қосымша тексерудің құнын сатушы төлейді. Егер тауарларға осындай сараптама жүргізу нәтижесінде тауарларда ақаулар жоқ екендігі немесе тұтынушыға тауарларды бергеннен кейін пайдаланудың, сақтаудың немесе үшінші тұлғалардың іс-әрекеттерінің немесе форс-мажорлық жағдайлардың белгіленген ережелерін бұзу салдарынан туындағаны анықталса, тұтынушы сатушыға сараптама жүргізу шығындарын, сондай-ақ оны өткізуге байланысты шығындарды, жүк тасымалдау шығындарын өтеуге міндетті.
Тұтынушы тауардың сапасын бақылауға және сараптамаға жеке өзі немесе өзінің өкілі арқылы қатысуға, сондай-ақ тауарларды өз есебінен сараптамадан өткізуге құқылы.
Өнімді немесе қосалқы бұйымды ауыстыру кезінде кепілдік мерзімі, егер ол келісімшартта өзгеше көзделмесе, оны тұтынушыға берген күннен бастап қайта есептеледі.
Бұзылған, ақаулы өнімді қайтару немесе айырбастау ережелері жеңілдікті немесе өнімді жөндеуге төлем төлеуді болжайды. Ерекшеліктері келесі болып табылады:ақауларысатып алу кезінде жарияланған және тауарлар жеңілдікпен сатылған кезде немесе сатып алушының өзі пайдалану ережелерін бұзған жағдайларда.
Сатып алу туралы және сауда мекемесінде болу жайлы сурет түсірсеңіз жақсы болар еді. Есіңізде болсын, дүкендерде суретке түсіруге тыйым салынбайды. Егер чек жоғалып кетсе немесе берілмесе, бұл сізге үлкен көмек болады. Жоғалған чек, әрине, қайтару мен айырбастауда қиындық тудырады. Кейбір жағдайларда жарамдылық мерзімін дәлелдеу немесе кепілдік мерзімін дәл белгілеу маңызды болып табылады. Чек болмаған кезде мұны істеу өте қиын.
Сатып алушы жарамдылық мерзімі немесе кепілдігі әлі де жалғасатын өнім бұзылған жағдайда оның ақаулары туралы мәлімдеуге құқылы екенін білуіңіз керек. Сондықтан кепілдік талонын әрдайым сақтау қаншалықты маңызды екендігі түсінікті. Кепілдеме болмаған және шығарылған күні белгісіз жағдайларда қайтару сатып алынған күннен бастап екі жыл ішінде жүзеге асырылады. Ерекшеліктері сатушылармен жеке талқыланады және ол келісімдерде қарастырылған. Жарамдылық мерзімі аяқталғаннан кейін, екі жылдан аз уақыт өткен соң, тауарлар қайтарылуға жатады. Бірақ сіз өнімнің зақымдануы сатып алудан бұрын болғанын дәлелдеуіңіз керек.
Жоғарыда айтылғандарды қорытындылай келе, фискалды немесе тауарлық түбіртектің шешуші рөлі туралы, осы сауда нүктесінде сатып алу туралы фотосуретті жасау жайлы тағы бір рет еске салу ғана қалады. Сіздің құқығыңызды қорғау үшін кепілдеме немесе мерзім аяқталғанға дейін түбіртектерді және сатып алуға байланысты барлық құжаттарды сақтағаныңыз жөн. Сонда сіздің ісіңізді дәлелдеу және ақшаны қайтару немесе өнімді айырбастау оңай болады.
Егер сатушы ақшаны қайтарудан бас тартса, азаматтар тұтынушылардың құқықтарының бұзылғандығы туралы тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетіне Телеграмм-бот kzpp_bot, электронды үкімет порталы https://egov.kz/cms/ru/services/citizen_and_the_government/e_app, жедел желі арқылы хабарлай алады +7 (7172) 75-06-42, 75-16-32, 74-98-32, 74-98-36 немесе жазбаша өтініш жаза алады. Сонымен қатар осыған байланысты қазақстандықтар тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың бірыңғай ақпараттық жүйесін қолдана алады. Тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың бірыңғай ақпараттық жүйесінің қанатқақты жобасы іске қосылған, жүйеге ұялы телефон немесе компьютер арқылы weask.kz сайтына кіруге болады. Тұтынушылар ақылды жүйені пайдалана отырып, уәкілетті органға хабарласпас бұрын сатушымен мәселені тікелей шешуге тырыса алады. Алайда егер 10 күн ішінде сатушы шағымға жауап бермесе, ол тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетіне түседі. Сондықтан құқықтарыңызды қорғауға әбден болады, бастысы оны қалай жасау керектігін білу.
