Электоралды оқыту жүйелі түрде ұйымдастырылды

Отырысқа саяси пар­тия­лардың, ЕҚЫҰ/ДИАҚБ және ТМД миссиялары өкілдері, бей­­не­конференцбайланыс ре­жі­мінде аумақтық сайлау ко­мис­сиялары қатысты. Күн тәрті­бін­дегі мәселе бойын­ша ОСК хатшысы Сәбила Мұс­тафина баяндама жасады. Ол электоралды оқытуды ұйым­дастыру қорытындысы бойынша республика көлемінде 5 180 оқыту іс-шарасы өткізілгенін хабарлады: ОСК деңгейінде – 40 оқыту іс-шарасы, оның барысында аумақтық сайлау комиссияларының (АСК) 1 007 мүшесі және сайлаудың басқа да 1 454 қатысушысы оқытылды; өңірлік деңгейде – 5 140 іс-шара, қатысушылардың жиынтық саны-148 062 адам. Электоралдық оқыту шең­берінде ОСК сайлау комиссия­сы мүшелерін оқыту үшін екі оқу-әдістемелік кешен, сондай-ақ сайлау процесінің басқа да қатысушыларының санаттары үшін электоралды оқыту тұжырымдамасы әзірленді. 105 кейстен тұратын ахуалдық тапсырмалар кешені, сондай-ақ АСК және УСК мүшелерінің екі жекелеген санаты үшін мем­ле­кеттік және орыс тіл­дерінде екі оқыту модулі бо­йын­ша тестілеуге арналған 420 сұрақтан тұратын Тест тап­сыр­маларының банкі қалып­тастырылды.

Бұдан басқа, сайлау ко­мис­сия­ла­ры­ның мүшелері үшін «Дауыс беру күні» оқыту фильмі, үш әдістемелік құрал, жадынама мен тра­фарет (мүмкіндіктері шектеулі және көру қабілеті бұзылған адамдар үшін), жеті ақпараттық плакат (сайлаушы­лар үшін), сайлау процесіне қатысу­шылардың барлық санаттары үшін оқыту және ақпараттық-түсіндіру бағытындағы бейнероликтер, мүм­кін­дігі шектеулі адамдар үшін тиісті аудио өнімдер әзірленді. Жоғарыда аталған барлық оқу және әдістемелік мате­риал ОСК интернет-ресурсында орналастырылған.

Сәбила Мұстафина сайлау сала­сы­ның кадрларын оқыту кезең-кезеңімен келесі бағыттар бойынша жүргізілгенін хабарлады:

Бірінші кезең – ОСК дең­гейінде оқыту: 22 оқыту іс-ша­расы өткізілді, оның бары­сында аумақтық сайлау комис­­сия­ларының 1007 мүшесі оқы­тылды. Екінші кезең – каскадты оқыту әдісіне сәйкес: Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік бас­қару академиясының өңірлік филиал­дары базасында 166 курс өткізілді, оның ішінде 105-і күндізгі форматта, 61-і онлайн-режімде ұйымдастырылды. Оған сайлау комиссияларының 7 493 мүшесі, оның ішінде 599 АСК мүшесі және 6 894 УСК мүшесі қатысты.

Төмен тұрған комиссияларды кас­кад­ты әдіспен оқыту шеңберінде қала­лар мен аудан орталықтарында АСК боса­тылған мүшелері қалалық және аудандық деңгейдегі АСК мү­ше­лері үшін 4 203 оқыту семи­нарын өткіз­ген, олар одан әрі учаскелік сайлау комиссияларының (УСК) төр­ағалары мен хатшылар­ын оқыт­қан. 3466 семинар ша­ғын топ­тарда бір күндік күн­дізгі са­бақ­­тар форматында, 737 сабақ он­лайн-режімде ұйымдас­ты­рылды.

Каскадтық әдістің алдыңғы кезе­ң­інде оқудан өткен УСК бас­шылары (төрағалар, төр­ағалардың орынбасарлары және хатшылар) өз комиссияларының қатардағы мүшелерін оқытады. Бүгінгі күні УСК қатардағы мү­шелері үшін
2 577 сабақ өткі­зілді, оның ішінде күн­дізгі – 2 172, онлайн-режімде – 405.

Сондай-ақ ОСК Қазақ­стан­ның шет мемлекеттердегі өкіл­діктері жанын­да орналас­қан сайлау учаскелері комис­­сия­ларының мүшелері үшін СІМ өкіл­дерімен екі семинар-кеңес ұйымдас­тыр­ды.

Сәбила Мұстафина сайлау рә­сімдерінің мазмұны сай­лау процесінің барлық қатысу­шылары үшін қолжетімді және тү­сінікті болуы үшін ОСК бар­лық жағдайды жасап жатқанын атап өтті. Осылайша, ОСК мү­ше­лерінің Ақпарат және қоғам­дық даму министрлігі жанын­дағы «ҮЕҰ академиясы» ала­ңында сайлауды бақылау­дың құқықтық негіздері бо­йын­ша 470 қоғамдық және ком­мер­циялық емес ұйымдар­дың, оның ішінде саяси пар­тия­лардың өкілдеріне онлайн-семинар өткізді. Сондай-ақ Орт­сайлаукомның ауқымды оқыту іс-шаралары: Жоғарғы сот жанындағы Сот төрелігі академиясында барлық өңірден 179 судьяға арналған онлайн-дәрістер; еліміздің барлық өңір­інен 136 прокурорға арнал­ған Бас прокуратура жанындағы Құқық қорғау органдары ака­демиясында онлайн-сабақ­тар; 50 журналиске арнал­ған «Сайлау алдындағы үгіт­ті жүргізу кезінде БАҚ-тың заң­нама нормаларын  сақ­тауы туралы» бұқаралық ақпа­рат құралдарының өкілдері­не ар­налған онлайн-семинар; рес­пуб­ликаның 27 универси­теті­нен 114 жас сайлаушыны қам­ти­тын «Әлем елдерінің сайлау жүйелері» интернет-олим­пиа­дасы өткізілді. Сабақты ОСК мүшелері, ОСК аппара­ты­ның қыз­меткерлері, шақырыл­ған дә­ріс­керлер мен серти­фи­кат­тал­ған жаттықтырушылар өткізді.

Өңірлерде сайлау құқы­ғы­ның база­лық нормаларын, сайлаудың халық­аралық қағи­даттары мен стандарттарын білуге, құқықтары мен міндет­терін ажыратуға бағыттай отырып, сайлау процесінің басқа да қатысушылары санатынан 22 843 адамды қамтитын 771 оқыту іс-шарасы өткізілді.

Сонымен қатар электоралды оқыту шеңберінде сайлау про­цесіне қаты­су­шылар «Сай­лау саласының кадрла­рын қа­шықтан оқыту және тес­тілеу» интерактивті оқыту жүйесі бойынша оқытудан өтті. Пайда­ла­нушының қолжетімділігі мен ыңғай­лылығын жекелендіруді қамтамасыз ету үшін Dot интерактивті плат­формасы­ның мобильді нұсқасы жасалды. Бүгінгі таңда сайлау комиссиялары мү­ше­лерінің жалпы санының 98,4%-ы қа­шық­тан оқыту жүйесі арқы­лы өтті.

Отырысты қорытындылай келе, ОСК төрағасы Берік Имашев электоралды оқыту сайлау процесінің маңызды құрамдас бөлігі болып табы­ла­тынын атап өтті. Бұл бағытта ОСК айтарлықтай жұмыс жүр­гізді. Сайлау процесі субъек­тілерінің әртүрлі санаттар­ын оқыту шеңберінде өткізілген іс-шаралардың қорытындылары дауыс беру күні сайлау­шы­лардың құқықтарын қамта­ма­сыз ету үшін сайлау заңнамасы не­гізінде сапалы жұмысқа айналуы тиіс.