Сайлауды бейпартиялық байқау орталығы тұңғыш рет қоғамдық институт болып құрылып, 10 қаңтарда сайлау барысын бақылайтын ахуалдық орталық ретінде қызмет еткен болатын. Осы орталықтың платформасында Қазақстанның Азаматтық альянсы, Қазақстан Кәсіподақтары федерациясы және орталықтың серіктестері саналатын 130-дан астам үкіметтік емес ұйымдар өз ресурстарын біріктіріп, жұмыс істеді. Б.Нұрғазиеваның айтуынша, байқаушылар бұл сайлауда өздерінің кәсіби шеберліктері мен жауапкершіліктерін, құзыреттерін таныта алыпты.
– Ең бастысы, байқаушыларымыз сайлау заңнамасын жақсы біледі. Олар сайлау учаскелеріне алдын ала келіп, өз орындарынан табылды. Тіпті әлеуметтік желілерде байқаушыларымыз сайлау учаскелеріне таңғы сағат 6.00-де келгендері туралы айтылып жатыр. Құжаттарын ұсынып, еш қиындықсыз тіркеуден өтті. Сондай-ақ Парламент Мәжілісі мен жергілікті мәслихат депутаттарын сайлау кезінде эпидемиялық жағдайға қарамастан, сайлаушылардың да көптеп келгенін алға тарта аламыз. Бұл Қазақстандағы қоғамның демократиялық сана-сезімінің жоғары деңгейін аңғартады. Отандастарымыз мемлекеттің болашағы кез келген сайлаумен, соның ішінде Парламент Мәжілісі мен жергілікті мәслихат депутаттарын сайлаумен тығыз байланысты екенін жақсы түсінеді, – дейді Б.Нұрғазиева.
Орталық басшысының айтуынша, сайлаушылар да, учаскелік сайлау комиссияларының мүшелері де, байқаушылар да еліміздегі осынау маңызды науқан кезінде жауапкершілікті сезіне біліпті. Соның нәтижесі ретінде, осы орталықтың байқау қорытындысы сайлау барысында қандай да бір ірі заң бұзушылық фактілері орын алмағанын айғақтап отыр. Сайлау процесі кезінде ашықтық пен әділдік басты мақсатқа айналды.
– Әрине, кейбір бұзушылықтардың болғанын жасырмаймыз. Әлемнің қай мемлекетінде болсын сайлау кезінде ұсақ-түйек бұзушылықтар болып жатады. Ондай бұзушылықтардың көбісі техникалық сипатқа ие. Жалпы алғанда, бейпартиялық байқау орталығы 11 бұзушылықты тіркеді. Мұндай олқылықтар Петропавл, Тараз, Ақтөбе, Орал, Алматы, Қостанай, Шымкент, Жаңаөзен қалаларында, Шығыс Қазақстан облысында орын алды. Алайда өрескел заңбұзушылықтар болған жоқ. Сайлау процесінің заңдылығы мен ашықтығына кедергі келмеді, – дейді Б.Нұрғазиева.
Барлық штаб жедел әрі жылдам жұмыс істеп, соның нәтижесінде байқау қызметі қиынға соқпаған сыңайлы. Жүйелі жұмыс пен байқаушылардың байыптылығының арқасында сайлау процесі қалыпты жағдайда өтті.
– Барлық мәлімет бізге жедел жетіп тұрды. Әсіресе Алматы қаласындағы штабтың жұмысын айрықша атап өткім келеді. Олар ұйымдастырған жедел желінің нәтижесінде 200-ден астам өтінім қаралды. Бұл да азаматтық қоғамның мықты әрі жауапты бола бастағандығының бір көрінісі, – дейді Б.Нұрғазиева.
Сайлау кезінде әлеуметтік желілерде жүздеген жалған ақпарат тарады. Мәселен, біздің елімізде болмаған, өзге мемлекеттерде орын алған жағымсыз оқиғалардың бейнежазбалары тарады. Құдды сайлау күні болғандай етіп ұсынылып жатты басым көпшілігі.
– Бұл мәселелер де біздің назарымыздан тыс қалған жоқ. Ондай фейк ақпараттарды адамдар қасақана тарата ма, жоқ әлде білместіктен сондай қадамға бара ма деген мәселені күні бүгінге дейін талқылап жатырмыз. Ондай азаматтардың көпшілігі өзінің құқығы мен міндеттерін білмегендіктен, оғаш әрекетке барғандары да белгілі болып жатыр. Мұндай бейнежазбалардың тарап жатқанын байқаушыларға да ескерттік, – дейді Н.Өтешев.
Оның айтуынша, сайлау заң шеңберінде өтіп отыр. Сайлау кезінде отандастарымыз құқықтық мәдениеті жоғары екенін танытты. Сайлау комиссиясы да, байқаушылар да, сайлаушылар да өз жұмыстарына аса жауапкершілікпен қарады.
– Бұл ретте, Қазақстан кәсіподақтары федерациясының тарапынан сайлау барысына атсалысқан байқаушыларымызға алғыс айтқым келеді. Расымен де, ауқымды жұмыс атқарылды. Еселі еңбек етіп, сайлау процесіне үлкен үлес қосқан азаматтарға алғысым шексіз, – дейді Н.Өтешев.
