Пандемия бүкіл әлемде еңбек нарығына әжептәуір ықпал еткені анық. Қолданушылардың анонимді түрде өздері жұмыс істейтін ұйымдары туралы мәлімет алмасуына мүмкіндік беретін Glassdoor.com сайтының зерттеуінше дүние жүзінде уақытша сұраныстағы жұмыстың көбі ретейл компаниялардан табылады екен. Яғни бұл – электронды сауда компаниялары. Індет тудырған дағдарыс әсерінен жұмысынан айырылған брондау менеджері, көлік агенті, шоу продюсері, конференция ұйымдастырушысы сияқты мамандар осындай компанияларға жұмысқа тұрып, нәпақасын тауып жүр. Әрине, бұл ретте онлайн-сауда көрігінің қызуына тұтынушы тарапынан кез келген тауарды жеткізуге сұраныстың артуы себеп болғаны түсінікті.
Еңбек нарығындағы мұндай өзгерістер біздің елімізде де кең сипат алып отыр. Індет қос бүйірден қысқан қиын шақта жұмыссыздардың қатары көбейіп, біраз шаруа тұралап қалды. Дегенмен кейбір мамандарға сұраныс та артты. Айталық, Электронды еңбек биржасында жұмыс берушілер жыл басынан бері 300-ге жуық курьерлік қызметке хабарландыру жариялапты. Ал HeadHunter.kz порталында бір айдың ішінде 250-ге тарта курьер іздепті. Олардың қызметі ретінде қағаз-құжат жеткізуден бастап, түрлі азық-түлік, көлеміне қарай басқа да тауарларды тасу көрсетілген. Соған сәйкес жалақылары да әртүрлі. Ең азы 50 мың теңгеден басталып, әрісі 300 мың теңгеге дейін жетеді екен. Егер курьерлік қызметті велосипедіңізбен көрсетсеңіз, жалақыңызға тағы ақша қосылады. Ал өз көлігіңізбен қызмет етсеңіз, кемі 150 мың теңгеден бастап одан екі есеге дейін айлық ұсынылады. Бірақ күнкөріс қамымен курьерлікті қолай көргендердің көбі ақысын күн сайын алып тұрғысы келеді. Бұл үдеден шығатын жұмыс берушілер де жетерлік, яғни курьерлерге күнделікті жұмысының көлеміне қарай ақысын есептеп береді әрі белсенді жұмыс істесе, қосымша бонуспен ынталандырады. Осылайша, жұмысшылардың бәсекеге қабілеті артады, табысы да молаяды.
Басында айтқанымыздай, қазіргі таңда қолымызды ұзартқан курьерлердің көмегіне жиі жүгінеміз. Азық-түліктен бастап киім-кешек, құрал-саймандарға дейін онлайн-дүкендер арқылы алдыратын болдық. Үйімізге бірнеше рет керегімізді жеткізіп жүріп, жүзтаныс болып қалған курьерлердің бірін әңгімеге тартып көріп, бұл қызметтің де жайына шамалы қанықтық. Өзін Талғат деп таныстырған жігіт курьер болмай тұрып, қалада біршама уақыт такси болып жұмыс істеген екен.
«Бұрын бір мекемеде жұмыс істегенмін. Бірақ айлығы шайлығыма жетпей, ақыры такси болғанды дұрыс көрдім. Содан өз еркім өзімде, тақымымда темір тұлпарым, қалаған уақытымда жұмысқа шығамын, клиент табуға таптырмас құрал болатын мобильді қосымшалар бар. Солай таксилетіп жүрген кезімде арасында кейбір кісілер азын-аулақ затын белгіленген жерге уақытында жеткізіп беруді сұрайды, ақысы қанағаттанарлық. Оның үстіне жолай тағы жолаушы алып аламын. Сөйтіп, курьерліктің шет жағасын біле бастадық. Кейін карантин күшейгенде осы салаға біржола ауыстым. Өйткені үнемі тапсырыс бар, ақысы да әжептәуір. Басында аздап ыңғайсызданып, ар санайтын сияқты едім. Бірақ «қысыла-қысыла қыз болдық» дегендей, қысылтаяң кезеңде бұған да көндіктік. Нан табу керек, жан бағу керек», дейді ол.
Еңбек ресурстарын дамыту орталығының 1 ақпандағы мәліметі бойынша елімізде 172 мың жұмыссыз тіркелген. Індет қаупі төнген күрделі кезеңде жұмысынан шеттетіліп, табысынан айырылғандар көбейіп, мемлекет тарапынан ондай азаматтарға әлеуметтік қолдау көрсетілді. Өткен жылы жұмыссыз қалған 99 мыңнан аса адамға атаулы әлеуметтік төлем үлестірілді. Алайда мемлекет қолдайды деп қол қусырып қарап отырмай, өз бетінше қарекет етіп жатқан жандар көп. «Маңдайы терлемегеннің қазаны қайнамайды» дегендей, қым-қуыт тіршілікте тырбаңдап тірлігін жасап, нәпақасын тауып жүргендердің еңбегі адал. Осы ретте біз сөз еткен курьерлікті көп адам уақытша жұмыс ретінде қарастырады. Олардың көбінің жоғары білімі бар немесе өзінің кәсібилігіне күмәнмен қарайды. Сондықтан мұндай мамандардың мейлінше өз ісін табуына септесу маңызды. Бүгінде сұранысқа ие мамандықтарға оқыту, қайта даярлау курстары баршылық. Қалай дегенмен, тұрақты жұмыс – түзу тұрмыстың кепілі.
