Руханият • 04 Наурыз, 2021

Жамбыл жырлары ұлттық кодқа айналуы керек

402 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Ұлттық академиялық кітапханада қазақ халқының ұлы ақыны, жыршы Жамбыл Жабаевтың 175 жылдық мерейтойына орай «Ғасырлар жырлаған ғажап ақын» атты кітап көрмесі өтті.

Жамбыл жырлары ұлттық кодқа айналуы керек

Жыраудың  рухани бай мұрасы, өмірбаяны мен шығармашылығы жайындағы түрлі мәліметтер ұсынылған көрменің ашылу сал­­танатында жазушы, филология ғылымдарының докторы Уәли­хан Қалижан Жамбыл шы­ғар­машылығына ұлттық код ре­тін­де қарау керек екенін айтты. «Жамбыл – революцияға дейін-ақ Жамбыл болған.  Айтыс өнерінің төріне шыққан. Жетісу ғана емес, Алтайдан Арқаға дейін – бәрі мойындаған тұлға. Өйткені Жамбыл Жабаев қазақтың барша қиындығын басынан өткерген. Сол себепті біз Жамбылдың шы­ғармашылығына ұлттық код ретінде қарауымыз керек. Ақын­ның шығармашылығын түсіну үшін жаңа көзқарас, жаңа таным керек. Жамбыл – ұлтымен бір­ге мәңгі жасайтын тұлға. Ба­бамыздың көрмесінің ашылуы – жас ұр­паққа үлгі боларлық дү­ние. Жастарымыз Жамбылдың шы­ғармашылығымен танысып, сусындайды. Бұл көрме та­рихи танымды қалыптастыру үшін қажет. Себебі Жамбылды мойындамаған адам жоқ», деді ол.

Көрмеге ақынның жыр жи­­нақ­тары, сирек кездесетін кітап­­тары мен дастандары, ер­тегілері және әр жылдары жарық көр­ген шығармалары қойылды. Жамбыл өлеңдері әлемнің 50-ге жуық тіл­іне аударылған. Атап айтсақ, ақын мұрасын зерттеуші Мырзатай Жолдасбековтің «Ұлы дала ақыны» атты еңбегі Біріккен Ұлттар Ұйымының алты тіліне (ағылшын, француз, испан, орыс, араб және қытай) аударылып, жарық көрген еді.

«Жамбыл атамыздың рухани өмірін кітап көрмесі арқылы көрсету – бұл да бір мәдени, сауатты іс-шара деп ойлаймын. Оның мұралары аса мол екенін, мына көрмеге қойылған кітаптардың са­ны­нан-ақ байқасақ болады. Негі­зінде Жамбыл атамыздың шығармашылығын әртүрлі ке­зеңдерге бөліп қа­растыруға болады екен. Шын мәнінде, кешегі Кеңес Одағы кезеңіне дейінгі, әсіресе, 1936 жылға дейінгі өмірін бір кезең деп қа­рай­тын болсақ, қаншама мол қазынамызбен қайта қауышар едік. Мысалы, ақынның әзіл-қалжыңдары мен сұхбаттары, қай-қайсысы болмасын, зерттеуге сұранып тұр», деді филология ғылымдарының докторы, профессор Рахымжан Тұрысбек.

Сондай-ақ көрмеде Жамбыл Жабаевтың Ұлы Отан соғысының батырлары Бауыржан Момыш­ұлы, Мәлік Ғабдуллин, күйші Дина Нұрпейісова, опера әншісі Күләш Байсейітова, қа­зақ­тың әйгілі жазушылары Сәбит Мұ­қанов, Мұхамеджан Қа­ра­таев және т.б. белгілі қоғам қайрат­кер­лерімен түскен фото­суреттері ұсынылды.

Халықаралық «Алаш» әде­­би сыйлығының иегері, ақын Ханбибі Есенқарақызы жы­рау­дың ұлылығына тоқталып: «Ұлылардың ұлылығы сонда, Жамбыл атамыз Абайдың ұлы­лығын мойындаған ақын. Ұлылықты мойындай білудің өзі де – ұлылық! Жамбыл кез келген өлеңінде «Менің пірім –  Сүйінбай, Сөз сөйлемен сыйынбай!» деп бас­тайтын. Ол да сол кісінің атын ғасырдан- ғасыр­ға жалғастырып келе жат­қан­дығының белгісі. Ақынның өлеңдері Ұлы Отан соғысы жылдары, қазіргі тілмен айтқанда, «хит» болған. Мысалы, «Ленинградтық өрен­ім» немесе соғысқа кеткен ұлы Алғадайға жазған хаттары тылда еңбек етіп жатқан қан­дастарымызға, сондай-ақ блокадада қалып қалған ленин­град­тықтардың да рухын көте­руге қызмет еткен өлеңдер деу­ге болады. Мен осы өлеңді көптеген ленин­градтықтардың жатқа айт­қанын көрдім», деді.