Ел әскерінің ерекше мүмкіндігі

Ұшқышсыз ұшу аппараттарының қолданылу аясы күн санап артуда. Олар алғаш рет Құрлық әскерлері мен Әуе қорғаныс күштеріне 2015 жылы енгізілді.

ӘҚК Әскери-әуе күштері Wing Loong («Птеродактиль») барлау-соққы беру кешенімен жабдықталған. Ол әуе барлауын жүргізу міндеттерін орындауға ғана емес, сондай-ақ басқарылатын зымырандармен, жарықшақты-фугасты бомбалармен жоғары дәлдікте соққы беруге де қабілетті. Wing Loong ұшқышсыз ұшу аппараты 20 сағатқа дейін автоматты режімде жұмыс істеуге және 4 мың шақырымға дейінгі қашықтыққа ұшуға қабілетті. «Птеродактиль» қанаттарының құлашы 14 метр, ұзындығы 9 метрден сәл асады, ал максималды салмағы 1100 килоны құрайды. Wing Loong жылдамдығы 280 км/сағ жетеді, 5 мың метр биіктікке көтере алады және 200 килоға дейін жүкті көтеруге қабілетті.

Ал Қарулы Күштердің Құрлық әскерлері «SkyLark» тактикалық ұш­қыш­сыз ұшу аппаратымен қам­та­ма­сыз етілген. Оның жұмыс уа­қы­ты – үш сағатқа жетеді, 40 шақырымға дейінгі радиуста жұмыс істей алады. Ұшқышсыз ұшу аппараттарын іс-жүзінде қолдану арнайы инфрақұрылымды құруды талап етпейді. Ал қолдану аясы айтар­лық­тай ауқымды. Атап айтқанда, барлау әрекеттерін жүзеге асырудан, нысананы белгілеуден, артиллерияның атысын түзетуден, жердегі нысанаға соққы авиациясын бағыттаудан бастап, қарсыластың ерекше маңызды объектілер мен олардың элементтерін жоя алады.

2018 жылдан бастап Ұлттық қорғаныс университетінің ғылыми-зерттеу орта­лы­ғында «Шағала» ұшқышсыз ұшу аппараттарының тәжірибелік үлгісін дайындау бойынша жұмыс жүргізілген болатын. Қазіргі таңда әскери мақ­сат­­тағы алғашқы қазақстандық ұш­қыш­­сыз ұшу аппараты зауыттық және полигондық тәжірибеден өтуде. Отан­дық «Шағала» байланыс арнасын қорғаудың бағдарламалық-аппараттық құралымен, дрон мен басқару жүйесі арасындағы қорғалған байланыстың жеке криптографиялық хаттамасымен, кепілдігі бар құпия кілтпен, тікелей және кері қорғаныспен жабдықталған. Мұның барлығы университет қабырғасында 2014 жылдан бері жүргізіліп келе жатқан әскери ғалымдардың жобасы.

Ұшқышсыз ұшу аппараттарын қа­да­ғалау мен пайдалану бойынша ма­мандарды Әуе қорғанысы күштері әскери институты мен ұшқышсыз ұшу аппараттарының мамандары бі­лім алатын оқу орталығында даяр­лауда. Оқу орталығының базасын­да жыл сайын оқу-әдістемелік жиындар, нұсқаушылардың және авиациялық техника операторларының біліктіліктерін арттыру бойынша оқыту жүргізіледі.

Айта кетейік, 2017 жылы Қазақстан Қару­лы Күштері Армия халық­аралық ойындарына ұшқышсыз ұшу аппа­рат­тарының операторларына «Сұңқар салу» сайысын қосуға байланысты бастама көтерген. Аталған сайыста қазақстандық жауынгерлер сөзсіз бірінші орынды иеленіп, әрдайым жеңімпаз атанды. Бұл елімізде қару-жарақтың осы түрін сәтті қолданылуы мен дамуын растайды.