Экономиканы құрылыс пен өнеркәсіп құтқарады

Биылғы жыл экономика мен тең­геге қолайлы жыл бол­ма­сы әуелден белгілі еді. Өйт­ке­ні әлемді әбігерге салған коро­навирус пандемиясы әлі аяқтал­ған жоқ. Керісінше індет қайта өрши түсті. Сондықтан ұлттық эко­номикаға да, ұлттық валю­та­ға да белгілі бір деңгейде қы­сым­ның болатыны анық. Сон­дық­тан сарапшылар экономиканы қалпына келтіруде құрылыс пен өнеркәсіпке үлкен күш түседі дейді.

Еуразиялық даму банкінің бас экономисі Евгений Вино­ку­ров­тың пікірінше, әлем­дік экономика қалпына келу бағытына түсті. Бірақ бұл бағытқа әлі түсе алмай жүр­ген елдер де, экономика секторлары да бар.

– Өнеркәсіп әлемдегі эконо­ми­ка­лық белсенділікті арттырудың драйвері болып қала береді. Бұл ретте қызмет көрсету саласы сақ­талып отырған шектеулерге бай­ланысты қиындықтарды өт­ке­­ру­де. Қазақстандық биз­нес­­­тің санитарлық талап­тар­ға бе­­йімделуі және жаппай бас­тал­­­ған вакцинация 2020 жыл­­дың көктемімен салыс­тыр­ған­да шектеу шараларын же­ңіл­­детуге айтарлықтай жол ашты. Сондықтан бұл фактор 2021 жылдың бірін­ші жар­ты­­жыл­ды­ғын­да Қазақ­стан­дағы іскерлік бел­сенділікті төмен­дет­пеу­ге күш салады. Салықтық-бюд­жет­тік ынталандыру шаралары эко­номикаға қолдау көрсетуін жал­ғастырады. Сонымен қатар биыл­ғы ақша-кредит саясаты инфля­цияға қарсы тәуекелдер мен экономикалық белсенділіктің әлсі­реу қаупінің тепе-теңдігін сақ­тауға бағытталады, – дейді Евгений Винокуров.

Осы себепті Еуразиялық даму банкі Қазақстан экономикасының өсімі екінші тоқсанда оң аймаққа шығады деп болжам жасап отыр. Жалпы өсім жыл қорытындысы бо­йынша 4 пайызды құрайды деп күтілуде. Сонымен қатар бірінші жартыжылдықтағы ин­фля­­циялық жағдайға теңгенің был­тырғы әлсіреуі мен әлем бо­йынша азық-түлік бағасының өсуі әсер етіп келеді.

– Алғашқы жартыжылдықтың соңында ұлттық валютаның бағамы 1 доллар үшін шамамен 420 теңге деңгейінде болады деп болжануда. Екінші жарты­жылдықта теңге әлемдік тауар шикізат нарықтарындағы қолай­лы ахуал тарапынан нығаймақ. Ресей­лік рубльге қатысты бағам шамамен 5,7 теңге болады деп болжануда. Экономиканың қал­пы­­на келуі салықтық-бюд­жет­тік ынталандырудың біртін­деп қысқартатыны сөзсіз. Бұл тең­ге­рімді ақша-кредит сая­са­тымен үйлесім тауып, эконо­ми­ка­ның орнықты өсу траекториясына оралу серпінін шектемейтін болады және инфляцияны бәсең­де­туге мүмкіндік береді, – дейді ол.

AERC компаниясының консалтинг жөніндегі директоры Әсем Құсайынованың айтуынша, 2021 жылы Қазақстанның ішкі жалпы өнімінің нақты өсімі 4,8 пайызды құрайтын болады. Экономиканың қалпына келуін пандемия айтарлықтай әсер ете қоймаған өңдеу өнеркәсібі мен құрылыс секторлары жеделдетпек.

– Биыл орташа жылдық тұты­ну инфляциясы өткен жылмен салыстырғанда 6,5 пайызға же­теді. Бұл теңгенің долларға қа­тыс­ты бағамының әлсіреуі туралы болжамға және Ұлттық банк­тің базалық мөлшерлемені 9 пайыз деңгейінде сақтау туралы шешіміне негізделіп отыр. Теңге бағамының қалыптасуы мұнай бағасына, коронавирусқа қатысты ахуалға және әлемдегі вакцинацияны қамту деңгейіне байланысты болады. Біздің болжам бойынша теңгенің долларға шақ­қандағы бағамы 432,8 теңге дең­гейінде қалыптасады, − дейді Ә.Құсайынова.