Қазақстан • 05 Мамыр, 2021

Әлемдегі киіктің 90%-дан астамы Қазақстанда мекендейді

Бүгін – халықаралық киік күні. Киіктердің дүниежүзілік таралымының 90%-дан астамы Қазақстанда мекендейді. Олардың - Бетпақдала, Орал және Үстірт секілді үш популяциясы бар, деп жазады Egemen.kz Экология министрлігіне сілтеме жасап.

Ақмарал АҒЗАМҚЫЗЫ

Киіктің қазіргі заманғы жайылым аймағы еліміздегі он әкімшілік облыстың аумағын қамтып, тіпті Өзбекстан мен Ресей Федерациясының көршілес облыстарына да таралады.

Қазіргі таңда жануарлардың сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлері мен киіктерді қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы іс-шараларды орындауды Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетінің «Охотзоопром «ӨБ» РМҚК жүзеге асыратынын атап өткен жөн.

Айта кетейік, еліміздегі киіктердің саны әр жылдары өзгеріп отырды. Мәселен, ХХ ғасырда киіктердің ең көп саны 1970-ші жылдары - 510 мыңнан 1 млн.200 мың дараққа дейін, ең аз саны – 1990-шы жылдары – 148-ден 976 мың дараққа дейін тіркелді. Содан кейін 10 жыл бойы, негізінен браконьерліктің нәтижесінде тұрақты төмендеу байқалды. ХХІ ғасырдың басында олардың саны едәуір төмендеп, 2003 жылы 21,1 мыңға жетті.

Қазіргі уақытта ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі, Охотзоопром, Зоология институты қабылдаған қорғау шараларының арқасында киіктердің саны қалпына келе бастады. 2019 жылғы мәліметтер бойынша тұрғындарының саны 334 400 адамды құрайды. 2020 жылы пандемияға байланысты есеп жүргізілген жоқ. Қазір есеп қайта жанданды және нәтижелері ағымдағы жылдың соңында белгілі болады.

Киіктерді қорғау үшін Комитет, ҚР Ішкі істер министрлігі және Ұлттық қауіпсіздік комитеті жыл сайын браконьерлікпен күрес бойынша "киік" табиғатты қорғау акциясын өткізеді. Сондай-ақ, Қазақстанда киіктерді, олардың бөліктері мен дериваттарын ғылыми мақсаттарда пайдаланудан басқа, пайдалануға тыйым салу 2023 жылға дейін ұзартылды.

Естеріңізге сала кетейік, Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев киіктерді атқаны үшін жазаны қатаңдату қажеттігін айтты. Елімізде браконьерлік үшін қылмыстық заңнама күшейтілді. Мәселен, Қылмыстық кодекстің 339-бабы киікті, оның бөліктерін немесе дериваттарын, оның ішінде киік мүйіздерін заңсыз олжалағаны, иемденгені, сақтағаны, өткізгені, әкелгені, әкеткені, жібергені, тасымалдағаны немесе жойғаны үшін мүлкі тәркіленіп, 3 жылдан 5 жылға дейін бас бостандығын шектеуді не одан айыруды көздейтін жаңа бөлікпен толықтырылды.