Цифрлық теңге – бұл эмиссияны Ұлттық Банк жүзеге асыратын Қазақстандағы ақшаның жаңа перспективалық түрі. Цифрлық теңге заңды төлем құралы, құндылық өлшемі және құнды сақтау орны болады. Сонымен бірге, есепте цифрлық теңгенің қолма-қол ақшаны немесе қолма-қол ақшасыз ақшаны алмастыруға арналмағанын, параллельде қолданылатындығын баса айтады. Осылайша, цифрлық теңге республикадағы ақшаның үшінші түрі болады.
Қазіргі уақытта бас банк цифрлық валютаны қолданудың әртүрлі аспектілерін зерттеп жатыр. Осы жұмыс шеңберінде Ұлттық Банк 2021 жылы бөлшек цифрлық теңгені іске қосу бойынша пилоттық жобаны бастауды жоспарлап отыр, сонымен қатар бірқатар зерттеулер жүргізіп, нарық қатысушылары мен халықаралық серіктестермен валютаның жаңа түрін енгізу аспектілерін талқылауды жоспарлап отыр.
Осы жұмыстың нәтижелері бойынша Ұлттық банк цифрлық теңгені енгізу қажеттілігі туралы соңғы шешім қабылдайды. Бұл ретте технологиялық инфрақұрылымға және реттеуге, сондай-ақ тұтынушылардың құқықтарын қорғауға қойылатын талаптар әзірленетін болады.
Есепте айтылғандай, реттеуші тестілеуге арналған теңгенің цифрлық платформасын әзірлейді. Платформаны іске асыру үшін банктер мен басқа қаржы ұйымдары төлем қызметтерін ұсынатын, ал Ұлттық банк инфрақұрылымды қамтамасыз ететін екі деңгейлі архитектура болжанады.
Пилоттық жоба шеңберінде шығарылған цифрлық теңге бөлшек саудада болады, яғни жеке тұлғалар мен қаржылық емес ұйымдарды қоса алғанда, пайдаланушылардың кең ауқымына қол жетімді болады.
Сандық валюта жеке электронды әмияндарда жазылатын және олардың арасында жылжытылатын бірегей цифрлық дәйектілік (жетондар) форматында шығарылады. Бір жетон бір қолма-қол немесе қолма-қол емес теңгеге тең болады.
Артықшылықтары мен кемшіліктері
Ұлттық банкте күткендей, цифрлық теңгені енгізу ұлттық төлем жүйесінің одан әрі дамуын қамтамасыз етеді және ақшалай төлемдерге тәуелділікті азайтады. Цифрлық валютаның технологиялық ерекшеліктері Интернетке қосылусыз төлем жасауға мүмкіндік береді, бұл республиканың шалғай аймақтарына қосымша плюс бола алады.
Сонымен қатар цифрлық теңгені енгізу нарық қатысушыларының «ақылды келісімшарттар» механизмін қолдана отырып, жаңа төлем қызметтерін құруын қамтамасыз етеді. Бұл реттеуші орган күткендей төлем қызметтері нарығында ұсыныстың артуына, соның ішінде «ішкі финтека нарығына айтарлықтай мүмкіндіктер ашуға» әкеледі. Сонымен бірге тәуекелдер бар - халықаралық сарапшылар қауымдастығы кең қол жетімді цифрлық валюта коммерциялық банктерден қаражаттың кетуіне себеп болуы мүмкін деп қорқады. Бұл тәуекел пайдаланушылардың электрондық әмияндарындағы сандық валюталардың қалдықтары үшін сыйақы есептеу мүмкіндігі болған кезде күшейеді. Осыған байланысты Ұлттық Банк цифрлық валютаны оған төлемді есептемей-ақ енгізу нұсқасын таңдады.
