«Алаш» халықаралық әдеби сыйлығының лауреаты Қуандық Түменбайдың екі мәрте Социалистік Еңбек ерлері Ыбырай Жақаев пен Жазылбек Қуанышбаевтардың өмірі мен жүріп өткен жолын өзек еткен «Екі бала – екі шал» атты спектаклі әдебиетте әлдеқашан ұмыт болған еңбек тақырыбына арналып отыр.
Қойылым молда алдынан білім алған балалардан басталады. Сабақтан жалыққан бала Ыбырай бауыры Сыздыққа «Сендей емеспін, оқуға құлқым жоқ. Бұдан да далаға барып, еңбек еткенім көп артық» деп сабағын тастап кетеді. Бұл білімнен қашу емес, еңбекке деген құштарлық еді. Келесі сәт сахнада жалт етіп, Мойынқұм даласында қой бағып жүрген Жазылбек Қуанышбаев көрінеді. Қойылымның өнбойында еңбектің арқасында бірі дән ата, бірі Жазата атанған екі алыптың өмірі қатар өріліп отырды.
Тіршілігінде Шиелі мен Мойынқұмның арасын жақындатып, бауырдай сыйласқан қос батырдың достығы ұрпаққа аңыз. Бір өкініштісі, қазір біз қара кетпені мен ақ таяғына сеніп еңбек еткен, ел байлығын еселеген осы қайраткер тұлғалардың есімін көп айта бермейміз.
– Бұрын еңбек тақырыбы деген әдебиеттің негізгі жоспарларының бірі еді. Қазір біз соны естен шығарып алдық. Елбасы бастамашы болған «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында біраз бастама қолға алынған еді. Соны жалғастыра беруіміз керек, – дейді шығарма авторы.
– Биыл Ыбекеңнің туғанына 130, Жазылбек ақсақалға 125 жыл толады. Қос датаны ескеріп жазған дүниемді сахналап жатқан театр басшылығына алғыстан басқа айтарымыз жоқ.
Оқиғалы қойылымның шырқау шегінде Алматыдағы жазушылар жиынына қатысқан қос алыпты көреміз. Бұл кезінде Ыбекеңнің «Диқан кетпеніне, қойшы таяғына, жазушы қаламына ие болсын» деген қанатты сөзі айтылатын жиналыс еді. Сахнадан қайталанған осы сөз көрерменді тағы бір ойға түсірді. Әркім өз ісінде, әр нәрсе өз орнында тұрса қоғам дамуы да дұрыс бағыт алар еді-ау.
Технология дамыған қазіргі заманда диқанның бір айлық жұмысын әп-сәтте бітіруге болады. Ерінбегендер малды машинамен, ерінгендер өрістегі түлікті қалтасындағы алақандай телефонмен бағуға көшкен қазіргі заманда бейнетке белшесінен батып еңбек еткендер жайлы әңгіме ертегідей естілуі де мүмкін-ау.
Бірақ қасиетті қара кетпен мен шопанның ақ таяғының орны бөлек. Премьералық қойылымның айтар ойы осы деп ұқтық.
Спектакль соңында туынды авторы, жазушы Қуандық Түменбай сөз алып, қала басшылығына, шығармасын сахнаға лайықтаған театрдың көркемдік жетекшісі Оңталап Нұрмахановқа, қойылым режиссері Ерғазы Әбжалиевке, театр әртістеріне алғыс айтты.
Аз жылда репертуарын түрлі тақырыптағы қойылыммен байытып үлгерген қалалық Жастар театры ұжымы алдағы уақытта спектакльді Жамбыл облысына апарып қоюды жоспарлап отыр.
ҚЫЗЫЛОРДА
