Мәселен, бүгінде ел азаматтары өздерінің тұтынушы ретінде қорғалу деңгейіне 67 пайызға ғана қанағаттанады екен. Осыдан-ақ көңілге кірбің түсірер жайттардың көп екенін аңғаруға болады.
Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті таратқан ресми мәліметке сүйенсек, 2020 жылы ведомствоға 21 мыңға жуық тұтынушы жүгінген. Бұл 2019 жылмен салыстырғанда 3,5 есе көп. Ал басқа мемлекеттік органдарға 49 мыңға жуық адам жүгініп, әділдік сұраған. Осы орайда 2019 жылғы көрсеткіш 30 мың адамды құраған екен.
2021 жылдың бес бес айындағы көрсеткіштер де мәз емес. Қаңтар-мамыр аралығында 6 мыңнан астам өтініш келіп түскен. Статистика тұтынушылар құқығының бұзылу деңгейі жоғары екенін көрсетіп отыр. Бұл туралы Тұтынушылардың Құқықтарын қорғау жөніндегі ведомствоаралық кеңестің отырысында Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетінің Төрағасы Асқар Тынысбеков мәлімдеді.
А.Тынысбековтің айтуынша, қазақстандықтарды жыл сайын несие ұйымдарының, ломбардтардың, айырбастау пункттерінің теріс іс-әректтеріне байланысты мәселелер мазалайды. Яғни келіп түскен өтініштердің 68 пайызы қаржы қызметтеріне қатысты болып отыр.
Бұдан кейін өтініштердің көп бөлігі көлік қызметтері саласына бағытталған, яғни 12 пайыз. Тұтынушылар пайдаланылмаған қызметтер үшін ақшалай қаражатты қайтарудан бас тарту, қоғамдық көлікпен тасымалдау ережелерін бұзу секілді мәселелермен бетпе-бет келген.
Медициналық қызметтер саласындағы шағымдар саны да екі есе артқан. Өтініштердің 3 пайызы осы салаға тиесілі. Азаматтар дәрі-дәрмек пен медициналық бұйымдардың жетіспеушілігін сезінуде. Сондай-ақ медициналық мекемелерде кезек мәселесі өткір тұр. Бұдан бөлек карантиндік шаралар сақталмайды. Өкініштісі, шағымдар тізімі мұнымен аяқталмайды.
Байланыс қызметтеріне шағым айтушылар да бар екен. Келіп түскен өтініштердің 3,2 пайызы абоненттік төлемді заңсыз алу, интернет қызметтерін сапасыз ұсыну, тарифтік жоспар құнының өсуі секілді мәселелерге байланысты келіп түскен.
– 2021 жылы сатушы мен сатып алушы арасындағы дауларды тиімді шешу үшін «Е-tutynushy» ақпараттық жүйесі іске қосылды. Жүйе шағымдарды «бір терезе» қағидаты бойынша қабылдайды. «Е-tutynushy» тұтынушылардың құқықтарын қорғау шараларын бір жерде шоғырландыруға, шағымдарды дайындау және оларды құзыретті органдарға жіберу рәсімдерін жеңілдетуге және арзандатуға бағытталған, – дейді Асқар Тынысбеков.
«Е-tutynushy» барлық өтініші және оларды қарау нәтижелерін цифрландыруға мүмкіндік береді. Сондай-ақ жүйе кәсіпкерлердің тұтынушылармен туындаған дауларды өз бетінше, оның ішінде сотқа дейінгі тәртіппен шешуге арналған.
Еске сала кетейік, тұтынушылардың құқықтарын қорғау жүйесін жақсарту мақсатында тұтыну құқықтарын қорғаудың біртұтас жүйесін құруға бағытталған іс-шаралар жоспары іске асырылуда. Бұл іс-қимыл стратегиясы тұтыну нарығының құқықтық ортасын едәуір жақсартады деген сенім бар.
