Ashyq жобасының артықшылығы мол

Сұңғат ӘЛІПБАЙ,

«Egemen Qazaqstan»

Халықтың 55,4 пайызы

екпе алды

Халықты вакциналау барысы мен қазіргі жағдай туралы Денсаулық сақтау министрі Алексей Цой, өңірлердегі жағдай туралы Атырау облысының әкімі Махамбет Досмұхамбетов, Маңғыстау облысының әкімі Серікбай Тұрымов, Нұр-Сұлтан қаласының әкімі Алтай Көлгінов пен Шымкент қаласының әкімі Мұрат Әйтенов баяндады.

Денсаулық сақтау министрі Алексей Цойдың айтуынша, эпидемиялық жағдай­ды бағалау матрицасына сәй­кес, Қазақстан 26 маусымнан бас­тап «қызыл аймақта» тұр. 3 та­мыз­дағы жағдай бойынша республика бо­йынша инфекциялық төсек­тік орын­­дардың бос болмауы 56%-ды (29 138 төсектік орын), реанимациялық төсек­тік орындардың бос болмауы 44%-ды (2 102 төсектік орын) құрады. Бұл ретте министр атап өткендей, инфекциялық төсектік орындардың ең көп қамтылуы Нұр-Сұлтан (67%), Шымкент (77%) қалаларында, реанимациялық төсектік орындардың ең көп қамтылуы Ақмола (67%), Атырау (68%), Маңғыстау (80%) облыстарында (80%) және Нұр-Сұлтан қаласында (80%) байқалады. Коронавирус инфекциясын жұқтыр­ған пациенттерді емдеу бойынша әдісте­ме­лік және практикалық көмек көр­сету үшін Денсаулық сақтау министр­лігі министрліктің жетекші қыз­­мет­керлері мен медициналық жоғары оқу орындарының профессорлық-оқыту­шылық құрамының еліміздің 10 өңірі­не шығуын қамтамасыз етті. Облыс­тар­да жағдайға егжей-тегжейлі талдау және бағалау жүргізілді, жағдайды тұрақтандыру үшін нақты ұсынымдар берілді. «Тым қызыл» аймақтағы стацио­нарларға жүктемені бағалау матрица­сына сәйкес, қауіпті тәуекел аймағын­да 4 өңір бар: Алматы, Шымкент қалалары, Атырау және Қарағанды облыстары, оларда төсектік орындардың апталық қамтылу көрсеткіші 100 мың тұрғынға шаққанда 200 және одан жоғары.

2 тамыздан бастап өңірлерде іскер­лік белсенділік теңгерімін және эпи­демиялық ахуалды тұрақтандыруды ескере отырып және Ashyq жобасын іске асыру шең­бе­рінде шектеу шаралары енгізілді. Ха­лық­ты КВИ-ге қарсы вакциналау жал­ғасуда. Бірінші компонентпен 5 480 094 адам егілді, бұл вакцина алуы тиіс ха­лық­­тың 55,4%-ын құрайды. Екінші ком­­по­нентпен 3 941 941 адам немесе тиіс халықтың 39,8% қамтылған. «Министр­лік 4 миллион адамға 8 млн дозаны қосымша жеткізуге келісімшарт жасасты. Жеткізу кестеге сәйкес жүзеге асырылады. Осыған байланысты, рес­публикада халықтың вакцина алуға қол­­жетімділігі жеткілікті мөлшерде қам­тамасыз етіледі», деді А.Цой.

Оның айтуынша, Ashyq жобасына кіру талаптарын жеңілдету жобаға қаты­су­шылардың 3 есе өсуіне ықпал етті. Мы­салы, осы жылдың 27 шілдесінен бас­тап 2 тамызына дейін Ashyq жобасы­на қатысушылардың саны 21 900 адамнан 67 782 адамға дейін өсті. Ashyq жо­басы аясында мониторинг топтарымен жобаға қатысушы 50 мың объект қам­тылды. Бұзушылықтар 642 нысанда анық­талды. Осы жылдың 10 шілдесінен бас­таған кезеңде ЦДИАӨМ-нен алынған мәлі­меттер деректері бойынша 16 663 бұзушы анықталды, олардың 10 305-і – «қызыл» және 6 358-і – «сары» мәртебесі бар келушілер. Осылайша, 16 мыңнан аса нысанда халықтың коронавирус инфекциясын жұқтыруының алдын алу мүмкін болды.

Соңғы аптада жедел медициналық жәрдемді шақыртулар саны 11%-ға азайды. Министрдің айтуынша, тамыз-қыркүйек айларындағы эпидемиялық ахуалдың болжамы негізінде еліміз оптимистік сценарий бойынша жүріп жатыр, онда 2021 жылдың тамыз-қыркүйек айларында тіркелген жағдайлардың болжамды саны шамамен 250 мың адамды құрайды (орташа есеппен тәулігіне 7 мың жағдай). «Оптимистік сценарийді одан әрі дамыту карантин шараларын сақтаған және тиісті тұрғындарды вакциналаумен қамтуды арттырған жағдайда ғана мүмкін болады», деді А.Цой.

Мәселені Үкімет басшысы Асқар Мамин қорытындылады. Оның айтуын­ша, Қазақстандағы эпидемиялық жағдай әлі де күрделі. Аурухана төсектері 56%, реа­нимациялық төсектік орындар 44% толы. Түркістан облысынан басқа өңірлердің барлығы «қызыл аймақта» тұр. Бүгінгі таңда шамамен 9,4 млн доза вакцина қолданылды, оның ішінде вакцинаның бірінші компонентін 5,5 миллион адам, екінші компонентін 4 миллион адам алды.

Үкімет басшысы өңірлердің әкімдік­теріне және Денсаулық сақтау министр­лігіне барлық аурухананың, бастапқы пункттердің, мобильді бригадалардың, ПТР-зертханалардың үздіксіз жұмыс істеуін, дәрі-дәрмектер мен қорғаныш құралдарының болуын қамтамасыз етуді тапсырды. ІІМ мен Денсаулық сақтау министрлігіне санитарлық-эпиде­миялық нормалардың бұзылуын анықтау және бақылау тұрғысынан мониторингтік топтардың жұмысын күшейту тапсырылды.

Үкімет басшысы шектеу шаралары мен кәсіпкерлік белсенділіктің өсуін сақтау арасындағы тепе-теңдікті сақ­тау қажетін атап өтті. «Бүгінде Ashyq жоба­сы бизнеске карантиндік шаралар жағдайында жұмыс істеуге мүмкіндік береді», деді А.Мамин.

Жамбыл облысы тәжірибесінің

тиімділігі

Үкімет отырысында Жамбыл об­лы­сын­да ауыл халқының табысын арттыру жөніндегі қанатқақты жобаны кеңей­ту мәселесі қаралды. Бұл мәселе жө­нінде Жамбыл облысының әкімі Бер­ді­бек Сапарбаев, Еңбек және халықты әлеу­меттік қорғау министрі Серік Шәпкенов, Ауыл шаруашылығы вице-министрі – министрінің міндетін атқарушы Ербол Қарашөкеев баяндама жасады.

Жамбыл облысының әкімі Б.Сапар­баев хабарлағандай, өңір халқы 1 139 мың адамды құрайды, оның ішінде ауыл­дық жерлерде 685,1 мың адам (60,1%) тұрады. Атаулы әлеуметтік көмек алушылар 51,1 мың адамның 31,1 мыңы – ауылдықтар (60,8%). 2019 жылы бас­талған «Жамбыл облысы халқының табысын арттыру жөніндегі» қанатқақ­ты жобаның 5 бағыты бо­йынша жалпы алғанда 9,2 млрд теңге кредиттік қаражат игерілді. Жобаға облыстың 10 ауданының 11 қанатқақ­ты ауылдық округінің 25 елді мекені­нен 2 478 тұрғын және 11 жаңа ауыл шаруашылығы кооперативі қатысып, несие алды. Жоба 5 бағыт бойынша іске асырылды. Бірінші бағыт бойынша үй іргесіндегі жерді тиімді пайдалану 95%-ға артты. Екінші бағыт бо­йынша мал шаруашылығын дамытуға 6,4 млрд теңге қаржыға 45 032 бас мал сатып алынды. Үшінші бағыт бойынша елді мекеннен тыс 10 113 гектар пай жері тиімді пайдаланылды. Төртінші бағыт бойынша ауыл шаруашылы­ғы кооперативтерін қажетті техникамен және жабдықтармен қамтамасыз ету үшін 972,4 млн теңгеге 190 дана техника сатып алынды. Бесінші бағыт бойынша жергілікті тұрғындарға шағын бизнес ашу үшін 56,2 млн теңге бөлініп, 11 жоба қаржыландырылып, шағын цехтар өз жұмыстарын жүргізуде.

Қанатқақты жобаның бірінші кезе­ңінде қол жеткізілген нәтижелерді атап өтуге болады: жеке кәсіпкерлер саны 2 282-ге артты; жобаны іске асыру нәтижесінде 5 жыл ішінде экономикалық тиімділік 14,9 млрд теңгені құрайды (бір жылда 2,98 млрд теңге); жұмыссыздар саны 194 адамға кеміді (528-ден 334-ке дейін); 589 жаңа жұмыс орны ашыл­ды; АӘК алушылар саны 1 058 отбасы­ға немесе 65% кеміді, (1 615-тен 557 отба­сыға). Атаулы әлеуметтік көмек төлеу есебінен үнемделген қаражат – 1 039 млн теңге; қатысушылардың орташа айлық табысы 44 мың теңгеден 73 мың теңгеге немесе 165% артты.

Вице-министр – Ауыл шаруашылығы министрінің міндетін атқарушы Ербол Қара­шөкеевтің айтуынша, Ауыл шаруа­шылығы министрлігі Еңбек және ха­лық­ты әлеуметтік қорғау министр­лігі­мен бірлесіп, өңірлерде жобаның ауқы­мын кеңейту мүмкіндігін зерделеді. Бұл ретте ұсынылып отырған жоба үш фа­­заға бөлінеді: бастапқы фаза нарық­ты зерделеуді, қаржыны жеке қосалқы ша­руашылықтарға жеткізетін инфрақұ­рылымды дайындауды, мамандар даяр­лауды және жобаларды қаржылан­дыру жұмыстарын бастауды болжайды. Кеңейту фазасы жобаға тартылған жеке қосалқы шаруашылықтар санын одан әрі көбейтуге бағытталады. Дамыту фазасында жеке қосалқы шаруашылықтар жобасына қатысушылар саны ең жоғарғы көрсеткішке жетеді. Осылайша 2022 жылға есептелген қаржыландыруға деген қажеттілік 163 млрд теңгені құрайды (41 мың жеке қосалқы шаруашылықты қар­жыландыруға), оның ішінде Жамбыл об­лысындағы 12 мың жеке қосалқы шаруа­шылықты қаржыландыруға кезек­ті кеңейту фазасы бойынша 46 млрд теңгені қаржыландыруға бағыттау жос­пар­ланса, жобаның ауқымын басқа да өңір­лерге кеңейту үшін 117 млрд теңге қажет (29 мың жеке қосалқы ша­руа­шылықты қаржыландыруға). «Жеке қосалқы шаруашылықтар үшін қаржы­лан­дыру шарттары жеңілдетіледі: қарыз мөлшерлемелері – жылдығы 2,5%, орташа қарыз сомасы – 4 млн теңгеге дейін, қарыз беру мерзімі – 7 жылға дейін», деді Е.Қарашөкеев.

Бастапқы фазада жеке қосалқы шаруа­шылықтар жобасына қатысуға жос­парланғандардың 15% қамтылады, ке­ңейту фазасында жеке қосалқы шаруа­шы­лықтар саны 55%-ға артады, дамыту фаза­сында жалпы жобаға қатысатын 195 мың жеке қосалқы шаруашылықтар 100% қаржыландырылады.

Еңбек және халықты әлеуметтік қор­ғау министрі Серік Шәпкенов соң­ғы 10 жылда халықтың жан басына шақ­қан­дағы орташа номиналды табысы 39 мың теңгеден 115 мың теңгеге дейін – 3 есе өскенін айтты. Дегенмен 2020 жылдың қорытындысы бойынша ауыл­дардағы үй шаруашылықтарының табысы 52,4 мың теңгені құрады. Бұл орташа республикалық көрсеткіштен 15%-ға (61,4 мың теңге), қалалардағы табыс деңгейінен 23%-ға кем (67,6 мың теңге).

Мәселені Үкімет басшысы Асқар Мамин қорытындылады. 2019 жыл­ғы қыр­кү­йекте Үкімет отырысында «Жамбыл облысы халқының табысын арт­тыру жөніндегі» қанатқақты жоба мақұл­данған болатын, оны іске асыруға рес­пуб­ликалық бюджет қаражаты­нан 7,2 млрд теңге бөлінді. Ақшалай қаражат 2,5% мөл­шерлемемен берілді. Бағдарлама 5 бағыт бойынша жүзеге асырылады: үй жа­нын­дағы жерлерді тиімді пайдала­ну, үй малдары мен құстарының өнімді­лігін арттыру, жем-шөп және жайылым проб­лемаларын шешу үшін үлестік жер телім­дерін ұтымды пайдалану, коопе­ра­тив­терді қажетті техникамен жарақтандыру, ауылдағы бизнес-жобаларды қаржыландыру.

Қанатқақты жоба Жамбыл облы­сының 11 ауылдық округінде іске асырылып жатыр, 8 мыңнан аса жеке қосалқы шаруашылық, оның ішінде 51 мыңнан аса тұрғын қамтылған. Бағдарламаны іске асыру аясында кәсіпкерлер саны 3 есеге артты, АӘК алушылар саны 3 есеге азайды, бағдарламаға қатысушылардың табысы 2 есеге дейін өсті.

Премьер-Министр ауыл халқының табысын арттыру жөніндегі облыстың тәжірибесі өз тиімділігін көрсетіп, Мем­ле­кет басшысының қолдауына ие бол­ғанын атап өтті. «Бұл жобаны еліміздің барлық өңірінде қолдану керек, тиісті оқытуды ұйымдастыру қажет», деп атап өтті А. Мамин.

Үкімет басшысы Ауыл шаруашылығы министрлігіне Еңбек және халықты әлеу­меттік қорғау, Ұлттық экономика, Қаржы министрліктерімен, «Атамекен» ҰКП-мен бірлесіп, бір ай ішінде жобаны басқа өңірлерде де кеңінен қолдану жөніндегі жол картасын әзірлеуді тапсырды.

Бизнесті қолдаудың

жаңа іс-шаралар

топтамасы

Үкімет отырысында дағдарыс жағ­дайында бизнесті қолдау шаралары­ның іске асыру барысы қаралды. Атқарылған жұмыстар туралы Ұлттық экономика министрі Әсет Ерғалиев, Қаржы нары­ғын реттеу және дамыту агенттігі төрағасының бірінші орынбасары Олег Смоляков, «Атамекен»ҰКП басқар­ма төр­ағасы Абылай Мырзахметов, Премьер-Министрдің бірінші орынбасары Әлихан Смайылов, сондай-ақ Түркістан және Алматы облыстарының әкімдері Өмірзақ Шөкеев пен Амандық Баталов баяндады.

Ұлттық экономика министрі Ә.Ер­ғалиев өз баяндамасында атап өткендей, пан­демия және кәсіпкерлердің қыз­меті­не енгізілген шектеулер жағ­да­йында шағын және орта бизнесті қол­­дау ерекше өзектілікке ие болып отыр. Осыған байланысты биыл Ұлт­­тық банктің айналым капиталын то­лық­тыруға жеңілдікпен кредит беру бағдарламалары, сондай-ақ «Бизнес­тің жол картасы – 2025», «Қара­па­йым заттар экономикасы», «Еңбек» және «Жұмыспен қамту жол картасы» бағдарламалары шеңберінде шағын және орта бизнесті жеңілдікпен кредиттеу бойынша жұмыс жалғасуда. Кредиттер бойынша жылдық мөлшер­леме 6 пайызды құрады. Айналым капиталын толықтыруды қаржылан­дыру едәуір кеңейтіліп, кредиттер сомасы ұлғайтылды. Микро және шағын кә­сіп­керлік субъектілеріне қолжетімді мик­рокредит беру іске қосылды. Осы жыл­­дың бірінші жартыжылдығында 1 трлн теңгеден аса сомаға 31 мыңнан аса жоба жеңілдікпен қаржыландыруға қол жеткізді. «Осы жылдың қорытындысы бойынша жеңілдетілген несие берумен жалпы несие қоржыны 2,5 трлн теңге болатын 47 мыңнан аса жобаны қамту жоспарлануда», деді Ә.Ерғалиев.

Мәселені Үкімет басшысы Асқар Мамин түйіндеді. Осы жылдың бірінші жартыжылдығының қорытындысы бо­йынша «Қарапайым заттар экономика­сы» бағдарламасы аясында 142 млрд теңге сомасына 334 жоба қаржыландырылды. Осы жылдың соңына дейін 424 млрд теңге сомасына 724 жобаға қолдау көр­сету жоспарланып отыр. Қазіргі кезең­де БЖК-2025 бағдарламасы бойын­ша жалпы сомасы 492 млрд теңгеге 23 мыңға жуық жобаға қолдау көрсетілді. Осы жылдың соңына дейін шамамен 1,2 трлн теңге сомасына 32 мыңға жуық жобаға қолдау көрсетіледі. 2021 жыл­дың қорытындысы бойынша аталған бағ­дар­ламалармен 90 мыңнан аса жұмыс орны қамтылады. Бизнесті қолдаудың барынша сұранысқа ие бағыттары – сау­да (47%), қызмет көрсету саласы (15%), өңдеу өнеркәсібі (13%), көлік және қоймалау (9%), сондай-ақ құрылыс саласы. Бүгінгі таңда бағдарламалар аясында кәсіпкерлерді қолдауға бағытталған 1 теңге субсидия бюджетке алты еседен аса салықтық түсімдер түрінде қай­­тарылады. «Пандемия жағдайында Үкі­меттің «Атамекен» ҰКП-мен бірлесіп қабылдап жатқан бизнесті қолдаудың дағдарысқа қарсы шаралары өз тиімділігін көрсетті. Аталған бағдарламалар ая­сында жоспарланған шаралар осы жыл­дың соңына дейін толық көлемде жүзеге асырылуы тиіс», деп атап өтті А.Мамин.