Онда әр түрлі елдердің сарапшылары, ғалымдар, бизнес өкілдері және азаматтық белсенділер маңызды экологиялық мәселелерді шешу үшін не істеуге болатынын талқылады, олардың ең бастысы климаттың өзгеруіне қатысты мәселе. Оның салдарын біз биылғы жылы еліміздің кейбір аймақтарындағы құрғақшылықтың мысалында өзіміздің Қазақстанда да айқын сезіндік.
«Климаттың өзгеру мәселесі барлығына қатысты, бірақ әр түрлі аймақтарда өзгерістер әр түрлі қарқынмен жүреді. Егер сіз, мысалы, Африка аймағына, Ауғанстанға және басқа аймақтарға қарасаңыз, ол жердегі климаттық өзгерістерге байланысты туындаған бірқатар мәселелерді көресіз. Атап айтқанда, бұл азық-түлік қауіпсіздігі мәселелері, ал азық-түліктің болмауы шиеленістерге, шиеленістер көші-қонға, көші-қон теңсіздікке және т.б. әкеледі. Бұл болашақтың мәселесі емес, бұл қазірдің өзінде болып жатыр, бірақ әзірге біз оны жеке кездестірмейміз, түсіну және ұғыну қиын. Климаттың өзгеруін барлық елдер әлі бірдей сезінбеді, бірақ пандемия бізге мәселелердің оқшауланбағанын, ортақ шешімдерді қажет ететін ортақ мәселелер бар екенін үйретті», деді қайырымдылық жасаушы, адам құқығын қорғайтын қозғалыс белсендісі және Ұлыбританиядағы білім беру амбассадоры Назанин Алакиджа.
Ең нашар сценарий қазірдің өзінде жүзеге асырылуда, дейді Мэттью Пай, Брюссельдегі Еуропалық мектептің философия кафедрасының меңгерушісі. Ғалым егер алдағы 10 жылдағы перспектива туралы айтатын болсақ, онда біз температураның тағы 3-4 градусқа артуына бет алдық. Бұл көп пе әлде аз ба? Түсінікті болу үшін Пай адамның дене температурасымен салыстырды және 2 градусқа көтерілу ыңғайсыздықпен байланысты, ал 4 – ке көтерілу қауіпті екенін атап өтті.
«Біз қазір атмосферадағы парниктік газдардың шоғырлануы тарихи деңгей ғана емес, біз бұрынғы антирекордтарды асырып жіберетін жағдайға тап болдық. Ең сорақысы, шығарындылардың қарқыны әлі де артып келеді», деп атап өтті Мэттью Пай.
Мәселені шешу үшін күш-жігер тек елдерді ғана емес, барлық мүдделі тараптарды, соның ішінде экологиялық күн тәртібіндегі рөлі артып келе жатқан ірі бизнесті де біріктіруі тиіс. Кейбір мысалдар көрсетіп отырғандай, Philip Morris International сияқты өзінің бизнес-миссиясына экологиялық күн тәртібін құрған компания айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізе алады.
«Біз бірнеше бағытта жұмыс істеп жатырмыз және олардың бірі, әрине, шығарындыларды азайту. Өткен жылы тікелей және жанама шығарындылар көлемін 2019 жылмен салыстырғанда 26%-ға қысқарта алдық. Сөзсіз, біздің міндетіміз – көміртекті бейтараптық және біздің мақсатымыз – оған 2030 жылға қарай кәсіпорындарымызда қол жеткізу. Қазірдің өзінде компанияның 39 зауытының 2 фабрикасы көміртекті-бейтарап, ал тағы бірнешеуі өз өндірісін көміртекті бейтараптыққа ауыстыру үшін жұмыс істеуде. Бірақ климаттық күн тәртібі туралы айтқанда, біз барлық аспектілерді, мысалы, корпоративті көлік жүргізу сияқты аспектілерді қарастырамыз. Экологиялық жүргізу қағидаттары компанияның бүкіл әлем бойынша барлық филиалдарында белсенді түрде енгізілуде. Сондай-ақ, біз үшін ластану, қоқыс проблемасы өте маңызды болып табылады және осы жерде мен халық арасында ағарту жұмыстарын жүргізу үшін көп жұмыс жасайтын Қазақстандағы өкілдігіміздің рөлін атап өтер едім. 2020 жылы Филип Моррис Қазақстан Қазақстанның экологиялық кәсіпорындар қауымдастығымен бірлесіп «Қоқысты тоқтат!» жобасын іске қостық, ол басқа елдердегі филиалдарымызда да үлкен қызығушылық тудырады. Олар оған қосылып, тек ағартушылық қана емес, сонымен қатар еріктілік бастамаларын да жүзеге асырады», деді Ресей мен Шығыс Еуропадағы Philip Morris International тұрақты даму жөніндегі директоры, Корпоративті еріктілер жөніндегі ұлттық кеңестің төрайымы Елена Жукова.
Спикердің пікірінше, қазір тұрақты дамудың күн тәртібі ірі бизнестің күн көрісі үшін қажеттілікке және жалғыз мүмкіндікке айналды. Ірі компаниялар экологиялық жағдайды жақсы білетін реттеуші органдар, азаматтық қоғам, тұтынушылар тарапынан көбірек қысым көруде. Яғни, экология мен қоршаған ортаға қамқорлық жасау бүгінде бизнестің әлеуметтік жауапкершілігінің көрінісі ғана емес, сонымен қатар айтарлықтай бәсекелестік артықшылыққа айналуда. Мұны бүкіл әлемдегі компаниялар неғұрлым көп түсінсе, соғұрлым климаттық мәселелерді шешуге айтарлықтай үлес қоса алады.
Сарапшылардың пікірінше, уақытты жібермеуіміз керек – белсенді іс-әрекеттер жасайтын кез келді, әрбіріміз климаттық өзгерістердің алдын алу бойынша күреске араласуымыз қажет.
