Антошка мен Чунга-Чанга

1968 жылы орыс ақыны Юрий Энтин мен композитор Владимир Шаинский «Антошка» әнін жазды. Қаламгер бұған дейін мектепте тарих пәнінің мұғалімі болып жұмыс істеген болатын. Сондықтан жал­қау да бұзық балалардың пси­холо­гиясын терең меңгерген. Бы­­­лайша айтқанда, оларға не қа­жетін айтқызбай біледі. Бұл өлеңді сон­дай бір тілазар баланың бі­ріне арнапты. Сыныбында үнемі «Біз бұл тақырыпты өтпедік, үй­ге де тапсырма берілмеді» деп бет­бақтырмайтын ұқыпсыз оқушыға жауап ретінде жазған екен.

Ал сазгер Шаинский әуенді бірнеше минут ішінде, тіпті му­зыкалық аспаптың көмегінсіз-ақ шығарады. Оны Юрий Энтин: «Ол маған фортепиано қажет емес, мен үстел үстінде отырып-ақ ән жазамын деген еді», деп еске алады. Сазгер үстелді ұрып, ән айта бастаған сәттен-ақ «Тили-тили, трал-вали...» деп шырқай жө­нелген. Бар болғаны алты-ақ жол өлең. Ән де соған сай лезде туыпты.

Алайда телеарналардың бала­лар редакциясы «Антошка» әнін бірден жариялаған жоқ. Шы­ғарманың авторлары әртүрлі бағ­дарламаға жүгінді. Тіпті радиолар да әнді таратудан бас тартты. Тек сол уақыттағы «Қайырлы таң!» бағ­дарламасы ғана қабылдаған. Теледидардан шырқалған мезетте «Антошка» әні хитке айналады. Екі жылдан кейін аталған әнмен аттас мультфильм де пайда болады. Оны белгілі режиссер Леонид Носырев «Веселая Карусель» анимациялық журналы үшін түсіріпті. Көрерменге ән саунд­трек есебіне жол тартты.

«Маған Антошка туралы ән бір­ден ұнады. Көңілді әуен, шым­­шыма сөздер. Бала бейнесі бірден көрінді. Менің ойымша Ан­тошканың образы қызыл шашты, күн шуақты, еркін адам болуы керек деп шештім. Ол табиғат аясында күнбағыс астында отырады», деген екен Леонид Носырев өз естеліктерінің бірінде.

Сондай өлмейтін әндердің бірі – «Чунга-Чанга». Бұл ән Инесса Ковалевскаяның «Кате­рок» мультфильмінде айтыла­ды. Туындының авторы сол бая­­ғы Юрий Энтин мен Влади­мир Шаинский. Жалпы, бұл екі өнер адамының балалар шығар­машылығында алатын орны ерек. Оны көсіле жазуға да, таң соза айтуға да болады. Осындай ұлы композицияларды өмірге әкелген екеудің еңбегін әлем халықтары әлі күнге биік тұтады.

«Чунга-Чанга» мен «Антошка» бір күнде жазылған. Тағы да сол үстел үстінде. Басында олар мульт­фильмдегі «ғажайып арал­дың» атауын ойлап таба алмайды. Тілге жеңіл, балаларға қызықты, айтуға оңай әрі креативті болғанын қалайды. Юрийдің өзі ұсынған нұсқалардың ешбірі кө­ңілінен шықпаған. Кенет қа­ламгер қабырғадағы «мәнерлеп сыр­ғанау» спортының афишасын көріп қалады. Онда режиссер Евгений Чангидің аты-жөні көр­сетілген екен. Ақынның көзі бірден кеш режиссерінің ерекше фамилиясына түседі. Лезде Чангиді «Чунга» деген жалған сөзбен алмастырып, оған қосымша ұйқастырып «Чанга» деген тіркесті тіркейді. Міне осылайша «Чунга-Чанга» деген ешқандай мағына бермейтін қызық та біртүрлі қос сөз пайда болады. Бұл атау әнді тіпті әрлендіріп жібереді.

Кеңес Одағына «Чунга-Чанга» әні танымал өнер жұлдыздары Анатолий Горохов пен Аида Ве­дичеваның орындауында жетті. Авторлар о баста бұл жұмысты табысты болады деп ойламады. Музыканың мотиві мен рифмдері балалар үшін тым күрделі болып көрінді. Әйтсе де жеңіл әуен мен құ­рама сөздің нәтижесінде аталған туынды бүкіл Кеңес Ода­ғы­ның балаларының есінде қалды. Тіп­ті, біздің өзіміз күні бүгінге дейін ес­ти қалсақ билегіміз келіп тұрады.

Иә, сол дәуірде жанымызды әлдилеген бір әуен болса, осы «Антошка» мен «Чунга-Чанга» шығар. Қазақ баласының еркін өмірдің не екенін көрсеткен, қиялына шекара қоймаған, арманын асқақтатқан туындылар не деген даңқты еді дейсіз. Даңқты болатыны да бар, себебі сол алаңсыз балдәурен шақтың балабақшасындай жылы да шуақты көрінеді.