Қазақстан конституциялық құқығының классиктері

Диалогтің модераторы Нұр­сұл­тан Назарбаев Қоры ат­қару­­шы директорының орынба­сары, Президент жанындағы Адам құқықтары жөніндегі комис­сия­ның төрағасы Игорь Рогов болды. «Бүгінгі шара дәуірлік оқиға – еліміздің мемлекеттік Тәуел­сіздігінің 30 жылдығына ар­на­лады. Бұл мерейтой – заманауи табысты мемлекет құрған Қазақ­стан халқының орасан зор тари­хи жетістіктерінің сенімді дәл­елі. Барлық жетістіктеріміз Тұң­ғыш Президент – Елбасы Нұр­сұл­тан Назарбаевтың көре­ген­ділігі және Қазақстан азамат­тарының жанқиярлық еңбегінің жемісі», деді вебинар жүргізушісі. Сонымен қатар ол, «жаңа мемле­кет­тілігіміз бос жатқан жерден пайда болмағанын есте ұстаған жөн. Қазақстандық ғалымдардың, ең алдымен, заңгерлердің күш-жігерімен жаңа мемлекет құруға мүмкіндік берген әдістемелік база жасалды. Бұл ретте, әрине, алтын ғылыми қорымыздың клас­сик­тері­нің есімдері мен идеяларын білу маңызды» екендігін атап өтті.

Вебинардың лекторлары заң ғылымдарының кандидаты, доцент, Жара­тылыстану ғылым­дары акаде­миясының акаде­мигі, әл-Фара­би атын­дағы ҚазҰУ-дың профес­соры Еркеш Нұрпейісов, Парла­мент Сенаты Халық­ара­лық қаты­нас­тар, қорғаныс және қауіпсіздік коми­тетінің төраға­сы, заң ғы­лым­дарының докторы, профес­сор Мұхтар Құл-Мұхаммед, М.С.Нә­рік­баев атындағы ҚазГЗУ уни­вер­­­ситетінің құқықтық сая­сат, конс­­титуциялық заңнама және мем­лекеттік басқару бойынша ғылы­ми жобалардың жетек­шісі, профес­сор Сергей Ударцев, Конс­титуциялық Кеңестің мү­шесі, заң ғылымдарының док­торы, профессор Виктор Ма­линов­ский болды.

Конс­титуциялық Кеңестің төр­ағасы, заң ғылымдарының докторы, профессор Қайрат Мәми «Қазақ­стан конституциялық құ­қы­ғының классиктері» атты дәрісті тыңдаушыларға құт­тық­тау сөз сөйледі. «Біз бүгін заң ғы­лымының дамуына үлес қос­қан тұлғаларды еске ала отырып, оларды есімізге алып, құр­мет­теп қана қоймай, өскелең ұр­пақ­қа құнды мәліметтерді жет­­кізу­деміз. Осылайша, ин­тел­­лек­туалдық сабақтастық үзіл­мей­ді. Біздің кездесуіміз консти­туция­лық құқық классиктеріне арналады. Олардың еңбегi сол, мiне, егемендiгiмiздi жариялаға­ны­мызға 30 жыл өтті. Біз еге­мен­дiгiмiздiң берік іргесі қалып­тас­қанын анық айта аламыз. Олардың қалыптасқан институттар туралы идеялары мен ғылыми еңбектері мемлекеттік билік пен басқару функцияларын белгіледі», деді спикер.

Оған қоса, Қайрат Мәми ең алдымен, конституциялық құқық саласындағы бірегей ғылыми еңбектер мен зерттеулердің кітапханасын құру бастамасын көтерді. Ол жиналғандарды заң ғы­лымы саласындағы бұрын жария­ланған ғылыми еңбектердің, монографиялардың, оқулықтар мен кітаптардың көшірмелерін Конституциялық Кеңеске жолдауды ұсынды. Бұл әдебиетттер тек ғалымдарға ғана емес, бар­лық тәжірибелі заңгерлерге де тегін және қолжетімді болады. Оның ойынша, мұндай шара ұлттық құқықтық мәдениетті қалып­тас­тыруға ықпал етеді.

Вебинар барысында лекторлар Салық Зиманов, Ғайрат Сапарғалиев, Сұлтан Сартаев және Владимир Ким секілді Қазақстанның көрнекті заңгерлері мен құқық­тану­шы­лары­ның өмір­баяндары мен кәсіби және шығар­машылық жолындағы басты белестерін сөз етті.

Еркеш Нұрпейісов Ғайрат Сапарғалиевтің тың ұсыныс­тарды тұжырымдаудағы ұқып­тылығымен және айқын­дылы­ғымен ерекшеленетініне назар аударды.

Мұхтар Құл-Мұхаммед заң ғылымдарының көрнекті қай­раткері, академик Салық Зиманов туралы айта келіп, оның заң тарихнамасына, қазақтардың әдет-ғұрып құқығын зерттеуге және конституциялық-құқықтық зерттеу әдістемесіне қосқан үлесіне екпін берді.

Сергей Ударцев «С.Сартаев – ғалым, ойшыл және конститу­циялық құрылыстың тәжірибелі маманы» деп, академиктің Қазақ­стандағы конституционализм идеяларының қалыптасуы мен жүзеге асуындағы рөлін атады.

Одан кейін Виктор Малинов­ский ғалым және дарынды зерттеуші Владимир Ким туралы сөзінде: «Владимир Алексан­дро­вичтің барлық монографиялары егемен Қазақстанның конс­ти­туциялық құрылысы саласындағы елеулі ғылыми зерттеулер болып саналады», деді.