Қоғам • 24 Қаңтар, 2022

Не істеу керек?

3820 рет
көрсетілді
5 мин
оқу үшін

Хакім Абайдың 37-ші қарасөзінде: «Жамандықты кім көрмейді? Үмітін үзбектік – қайратсыздық. Дүниеде ешнәр­седе баян жоқ екені рас, жамандық та қайдан баяндап қалады дейсің? Қары қалың қатты қыстың артынан көгі қалың, көлі мол жақсы жаз келмеуші ме еді?» деп айтылған даналықты пікіріне қайрат­танасың әрі азаптанасың.

Не істеу керек?

«Қасіретті қаңтардың» себептерін түсіндірген Президент 11 қаңтарда Парламент Мәжілісінің отырысында сөйлеген сөзінде: «Анығын айтсақ, бұл бірнеше жыл бойы алдын ала ойластырылған зұлымдықтың көрінісі», «бір тізбектің тармақтары деуге толық негіз бар», «Қазақстанға шабуыл жос­пары әртүрлі аспектілерді қамтыды: әскери, саяси, идеологиялық, жалған ақпараттандыру және тағы басқалар», дейді.

Негізінде, мемлекеттің мықты болмағы елдің қорғаныс қабілеті мен әлеуетіне, тәуел­сіздік, тіл, дін, ұлттық сана және де құ­қық­тық-конституциялық құжатына, баба­лар дәстүріне байланысты. Президенттің бас­­ты мақсаты – осы құндылықтарды қорғау, бас­тамашылық таныту.

Задында, бұрынғыша масылдық көзқарас­пен митыңдап жұмыс істейтіндерді аластап, қаһармандықпен, ұлтжандылықпен, ой-пікірі озық, тәжірибесі, білігі, кәсібилігі жоғары, озат, ар-ожданы, пейілі, рухы таза, еңбегі нақты көрсеткішке, нәтижеге, шынайы өнімге, сапаға ие, бюрократиядан ада, ел мен жерді кие, аманат тұтатын шыншылдарды билік басына отырғызған абзал. Мемлекет басшысы: «Мемлекеттік басқару саласы кешенді реформалауды қажет етеді. Кадрлық әлеуеттің төмендігін, формализмді, жемқорлықты және кадр тұрақтамауын мойындау керек. Сондықтан халықтың билік институттарына сенімі төмен» деп, қадап айтты. Әлбетте, билік тұтқасындағы әрбір жетекшінің интел­лектуалдық-шығармашылық, рухани әлеуеті, ұстанымы, шешімпаздығы, тәуекел­шілдігі, отаншылдығы, жауапкершілігі жоғары болғаны және оның табиғатында жақсы ой ойлау, жақсы сөз сөйлеу, жақсы іс істеу сынды қасиеттер табылғаны құба-құп болар еді. Ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының: «Халықты қаңсылату – обал, халықты зар жылату – мейірімсіздік, халықты тамақ үшін сату – иттік» дейтін тағылымды көсем ойы үнемі теріс жолдан, халық қарғысынан сақтандыратын кемел кеңес немесе Күлтегін­нің «Жер-су иесіз болмауы керек», «Түркінің қасиетті жер-суының қарғысына қалма!», иә болмаса Тоныкөктің «Халқыңды ашындырма!» дейтін тұжырым-қағидалары билік пен халықтың тұтастығын сақтауға үндейді.

Бұдан былай, Президент Қасым-Жомарт Тоқаев атап көрсеткендей, мемлекеттік шекараны бекемдеу, ұлттық қауіпсіздікті сақтау, ішкі көші-қонды реттеу, жаңа экономикалық құ­ры­лымды қалыптастыру, ішкі саясатта ха­лық­­тың әл-ауқатын, өмірін, тұрмысын жақ­сар­ту, әлеуметтік теңсіздік пен бюрократияны тіз­гіндеу, жұмыссыздықты азайту – басты мақсат.

Келешектің тұлғасы – елдің жарқын, сәу­летті болашағын айқындайды. Ұлтымыз­дың рухани құндылықтары қазақ баласының құс баласындай самғап, шарықтап, саңқылдап, тұйғындай түлеуіне қызмет ететін-ді. Айбар­лы, айдарлы, жайдарман, маңдайлы болсын деп уыз тілек тілеуші еді ғой. Көшелі бабаларымыз сәбиді бесікке бөлерде: «Балам қы­рандай алғыр болсын» деп, бүркіттің тұяғын бесікке байлаушы еді. «Жаужүрек батыр болсын» деп, бесіктің екі жағынан қылыш жарқылдатады екен, «Тақымынан тұлпар кетпесін, бәйге бермес шабандоз болсын» деп, қамшы үйіреді екен. Неткен көркемдік әсерлілік! Неткен алтын үміт!

Дүние әп-сәтте шыр айналды. Қазақ елі дағ­да­рыс­қа душар болды. Алланың көзі дұ­рыс екен, аман қалдық апаттан. Енді не істеу керек?

Қазақтың тағдырына жауапты атқамінер­лер, көш бастаушылар, Ұлы даланың ұшан-теңіз өлшеусіз игіліктерін мұқият сақта­ма­йын­ша, ыждаһатпен көбейтіп-көркейтіп, төк­пей-шашпай пайдаланбайынша, елдіктің, мемлекеттіліктің ардақты асыл қасиеттерін толық гүлдендірмейінше, «адамгершілік қа­рым-қатынас ғылымын» (Элеонора Руз­вельт) өркендетпейінше, билікке халық, халық­қа билік тұғырлы тірек болмайынша, қоғамның жаңаруына лайықты күрделі мін­сіз, шына­йы шешімдер қабылданбайынша, әділдік, із­гі­лік, мейірімділік, көркем іс қанатын кеңге, те­реңге жаймайынша, тәуекелшілікті, бас­­та­м­а­­шылдықты, құндылықты, инновация­ны се­рік етпейінше, елдің тұрмысын, тілін, мі­не­зін білмейінше, бейбітшілік, молшылық, тоқ­шылық болмайынша, «байлықты өнермен, шаруамен, қызметпен іздемейінше», «ақыл­ды сөзді ақылды іс қылмайынша (Әлихан Бөкей­хан) күңіренген елсізге ел қондыр­майын­ша ха­лық ісі, ұлт намысы мен жұмысы» алға ар­шын­дап басу мүмкін емес. Сондықтан да Мір­жақып Дулатовша айтсақ, «Оян, қазақ!» дейміз.