Ақтөбе облысында су тасу қаупі сақталған 34 елді мекенде 11 мыңнан аса адам тұрады. Әр жылдары далалық өзендер жағасында орналасқан 13 елді мекенді су басқан. Соның ішінде жыл сайын көктемгі су тасқыны қауіп төндіретін 4 елді мекен бар. Осы елді мекендердің жанындағы ескі бөгеттер үлкейтіліп, өткелдер тазартылған соң үш жылдан бері 4 ауылды су басқан жоқ.
Ақтөбе облысы тұрғындары соңғы бес жылдан бері құрғақшылықтың зардабын тартып келеді. Жылдар бойы қыста қар аз жауып, көктемде жауын-шашын тым аз жауғандықтан да бастауын Мұғалжар қыраттарынан алып, көктемде қар суымен толығатын дала өзендерінің арналары тартылып кетті. Соның салдарынан Ақтөбе қаласының іргесіндегі 3 су қоймасындағы су деңгейі ортадан төменге түсті.
Қазгидромет мекемесі өңірлік филиалының мамандарының хабарлауынша, бүгінде Қарғалы, Ақтөбе, Сазды су қоймаларындағы қатқан мұздың деңгейі 18-35%-ға тең. 245 млн текше метр су сиятын Ақтөбе қоймасында 68 млн текше метр су жиналса, Қарғалы су қоймасының толу деңгейі – 32%, ал Сазды су қоймасы 36%-ды құрапты.
Қазгидромет филиалының мамандары 18-22 қаңтарда Елек, Қарғалы, Ор, Темір, Ойыл, Қосестек өзендеріндегі қар жамылғысын тексерді. Нәтижесінде, Елек өзеніндегі қар жамылғысы өткен жылмен салыстырғанда 40%-ға, Қарғалы өзенінде 15%-ға жоғары екені анықталды. Сондай-ақ Темір өзеніндегі ылғал мөлшері 62 мм болса, Ырғыз, Ор, Қосестек өзендеріндегі ылғалдылық деңгейі 35 мм-ді көрсетті. Ал Ойыл өзені бассейнінде ылғалдану деңгейі былтырғыдан 45%-ға көтерілген немесе 46 мм-ді құрайды. Ақпан айының екінші жартысында қардың қалың түсуі далалық өзендер арнасында судың көбеюіне әсер етеді деген болжам бар.
Биыл былтырғыға қарағанда жерде тоң біршама қалың. Тоң қалың болса, көктем шыға ылғал бірден жерге сіңбей, топырақтың беткі қабатында ұзақ сақталып, жердің тез көктеуіне және шөптің қурап кетпеуіне жақсы әсері бар. Ақтөбе облысында Алға ауданында ғана жердің тоңы қалың, 100 мм-ді құраса, ең азы – Мәртөк ауданында, тоңның қалыңдығы – 20 мм.
ТЖД мамандарының хабарлауынша, еріген қар суы кедергісіз өтуі үшін теміржол мен тасжолдар бойындағы 3 мыңнан астам өткел мен 660 шағын көпірдің бойын тазарту қажет. Өңірде су өткізетін құрылыстарды тазалау 10 наурыздан басталады. Ақтөбе облысында бөгеттер мен өткелдер ескірген, алыс ауылдардағы гидравликалық қондырғылардың көбі кеңес заманынан бері жаңартылмаған. Алдағы жылдары қараусыз қалған 15 бөгетті қайта тұрғызу керек.
Қала-ауыл көшелеріндегі қар күн жылынбай тұрып шығарылмаса, сәуірдің басында өзендер тасығанда жағасындағы орналасқан біраз елді мекенді басып қалу қаупі бар. Айта кету керек, Ақтөбе облысы су басу қаупі орташа деңгейдегі өңірлер қатарында тұр.
Ақтөбе облысы
