Іле Алатауы ұлттық паркі, Зоология институты және Аюсай визит-орталығының ұйымдастыруымен өткен «Тянь-Шань қоңыр аюы» апталығы аясында Қазақстанның Қызыл кітабына енген жыртқышты қорғаудың маңызы мен оның тіршілік ету аумағы жоғары оқу орындары студенттері, мектеп оқушылары мен бұқаралық коммуникация өкілдеріне таныстырылды. Бүгінде бұл аумақта 70-ке жуық ақ тырнақты жыртқыш тіршілік етеді.
Фототұзақтардағы кадрлар, қоңыр аюдың ізі түскен аумақты барлау, еліміздің жетекші териологтерімен тау тағысы жайында пікірлесу қатысушылар үшін қызықты ақпараттарға толы болды. Зоология институты Териология зертханасының ғылыми қызметкері, Халықаралық аюлар жөніндегі мамандар ассоциациясының мүшесі, экология магистрі Санжар Қаңтарбаев қоңыр аю мекендейтін Іле Алатауының ерекшеліктері туралы айтып берді.
С.Қаңтарбаевтың айтуынша, Аюсай шатқалында 2010 жылдан бергі аралықта көктемнен күзге дейін әр маусымда осы жыртқыштардың іздері мен өзге де белгілерін байқауға болады. Бүгінде елімізде аюдың екі түрі мекендейді. Бірі – сібір қоңыр аюы болса, екіншісі Тянь-Шань қоңыр аюы. Қазақстан мен шекаралас аймақтарда ақ тырнақты аю ХХ ғасырдың басында көбейгенімен, 70-жылдары саны күрт төмендеп кеткен. Соңғы жылдары зоолог мамандар және мемлекеттік инспекторлар күш-жігерінің нәтижесінде Іле Алатауының бөктерінде мекендейтін қоңыр аю көбейіп, соңғы бес жылдағы көрсеткіштер мамандарды қуантып келеді. Шатқалдың Аюсай аталуының да себебі осында болса керек.
Дегенмен, қала маңына үйірсек жыртқыштан қауіп бар. Тау бөктеріне қалалықтар жиі серуенге шығатындықтан, аюдың адамға тосыннан тап беруі мүмкін екенін де жоққа шығармайды мамандар. Сондықтан Аюсай визит-орталығының қызметкерлері Зоология институты мамандарының ұсынысы бойынша шатқалдағы демалушыларға түсіндіру жұмыстарын жүргізіп, үшінші сарқырамадан жоғары көтерілмеуін қатаң ескертеді. Мамандар атап өткендей, жануарлардың тіршілігінен хабардар болу – қоршаған ортаға деген жанашырлықты, тау экожүйесін қорғау мен экологиялық мәдениетті дамытуға бағытталған ізгі қадам.
АЛМАТЫ
