Піл

Суретші Марк Франц экспрессионизм сти­лінде сурет салғанды сүйе­ді. Ол жануар­ларды мүм­кін­дігінше дәл және толық бейнелеу үшін зоологиялық анатомия­ны арнайы зерт­теді. Оған бұл ретте «Піл» кар­ти­на­сы өнер биі­гінен жануар әлеміне деген көз­қара­сын мүм­кіндігінше дәл жет­кі­зуге сенім берді. Бір­ақ бұл туындының нақты ше­шімі емес. Франц адамды кар­тинаның кейіп­кері бо­луға лайықты көр­меді. Та­би­ғатты санасыз жануарша сүйе алсашы адамзат…

Композиция – автордың өз әлемінің жемісі. Артық алып-қосар ештеңе жоқ. Бір­ақ сол әлемде гармония, ты­ныштық, үйлесім және сезім бар. Жалпы, қылқалам шеберінің ең танымал шы­ғармаларының кейіпкері – үлкен жануарлар. Содан-ақ оның жан-жануарларға деген шексіз сүйіспеншілігін сезі­несіз.

Өзінің алғашқы шығар­ма­ларын символизм рухында сөйлетіп, формалардың ырғақты толқынын жет­кі­зуге ұмтылға­нымен, дәс­түр­лі, на­­ту­ралистік палитра­ны сақ­­тап қалды. 1908 жылдан бастап пейзаж фо­нында жыл­­­қы бейнесі карти­насы­ның лейтмотивіне айналды. Қызығы сол, адамдар ав­торға ұнам­сыз болып кө­рінді. Мүм­кін, Бірінші дү­ние­жүзілік соғыстың кесі­рі­­нен болар, кім білсін!? Әй­теуір Марк үшін жануарлар адам­нан гөрі тір­ші­лікке бейім кө­рінді.

Әлемдік бейнелеу өне­­рін­де ерекше аталатын та­ри­хи кескін­демелер де, оны на­сихат­тайтын нату­ра­лизм де суретшіні қы­зық­­тырған жоқ. Марк ХХ ғасырдың бірінші онжылдығында өзінің сти­лін және субъек­тілерін таба алды. Бұған 1907 жылы кенет­тен Па­рижге баруы себеп бол­ған­дай. Неге десеңіз, мұн­да ол ұлы суретшілер – Се­занн, Гоген және Ван Гог­ты аш­ты. Олардың жұ­мы­сы жас суретшіге үлкен әсер қал­дырады. «Піл» де сол әсер­ден туған шығарма.