Осының алдында Үкімет отырысында сөз сөйлеген аталған ведомствоның басшысы Бағдат Мусин кейбір салалардың цифрландыру мәселесінде кем-кетіктері барын, жылдың аяғына дейін ақпараттық жүйелерді құру уақытын 6 айға дейін қысқартуды жоспарлап отырғанын жеткізді. Сондай-ақ әрбір сала бойынша цифрлы стратегия әзірленетінін, ал мемлекеттік органдарға қосымша ресурс беретін ұлттық инфрақұрылым 2023 жылдың ортасында іске қосылатыны белгілі болды.
Жалпы, Қазақстанда ақпараттық технологияның өркендеуіне, цифрлы дамуға ерекше ден қойылып отыр. Соның бір көрінісі – жақында Президент «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне инновацияларды ынталандыру, цифрландыру, ақпараттық қауіпсіздікті дамыту және білім беру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заңға қол қойды. Бұл құжатта цифрландыруды, инновацияларды дамытуды ынталандыратын жаңа нормалар қарастырылып отыр. Жауапты министрліктің хабарлауынша, заңның басты ерекшелігінің бірі – Қазақстан Республикасы Президентінің «Мемлекеттік аппараттың қызметін бюрократиядан арылту бойынша іс-шаралар туралы» Жарлығын жүзеге асыру үшін заңға цифрлы трансформация енгізілген. Онда неғұрлым тиімді үдерістерді артық шығынсыз енгізу, ауыр және бюрократияға толы бизнес-процестерді жай ғана автоматтандырмай, оларды қайта жобалап, барынша сапалы ету қарастырылған. «Цифрлы трансформация азаматтар мен бизнестің, олардың мемлекеттік қызметтерді алу кезіндегі шығындарын және мемлекеттік аппарат жұмысын қамтамасыз етуге жұмсалатын шығындарды қысқартуға мүмкіндік береді. Заң аясында мемлекеттік басқаруды цифрландыру кезінде бірыңғай платформалық тәсілді қамтитын жүйе енгізу ұсынылды», делінген министрлік таратқан хабарламада.
Жаңа заң мемлекеттік қызметтерді алу кезінде азаматтар мен бизнестің шығындарын төмендетуге, ауыл мен қала тұрғындарының цифрлы теңсіздігін азайтуға, басқарушылық шешімдердің тиімділігін арттыруға, ақпараттық қауіпсіздікті күшейтуге, мемлекеттік органдардың қайталанатын функцияларын қысқартуға мүмкіндік бермек.
Қазіргідей ақпараттық технологияның дамыған заманында ешкім де сабылып, бір қағаз үшін бірнеше мекеменің табалдырығын тоздырып жүргісі келмейді. Негізі жаһанды дүрліктірген пандемия ел азаматтарының цифрлы сауатын едәуір арттырғаны белгілі. Өйткені интернет пен электронды мемлекеттік қызметтер бірінші қажеттілікке айналды. Осыған сай мемлекеттік құрылымдар да жұмыс бағытын цифрландыруға қарай бұра бастады.
Министр Бағдат Мусин бұған дейін eGov Mobile мобильдік қосымшасындағы цифрлы қызметтерге сұраныс екі есеге өскенін айтады. Азаматтардың басым бөлігі мемлекеттік қызметтерді онлайн алуды жөн көретінін ескере келе, министрлік енді EGov mobile цифрлы құжаттар сервисінің қолданылу аясын кеңейте түсті. Енді әр азамат eGov mobile бағдарламасын өз смартфондарына жүктей алады, бұл қағаз құжаттарды алып жүрмеуге мүмкіндік береді. Жаңа заңда да қағаз құжаттардың түпнұсқасы электронды нұсқамен бірдей қабылдауға міндеттелді. Бүгінгі таңда Egov mobile-дан жеке куәлік, жүргізуші куәлігі, туу туралы куәлік, неке туралы куәлік, тегін, атын, әкесінің атын өзгерту туралы куәлік, некені бұзу туралы куәлік, техникалық паспорт, COVID-19 үшін ПТР тестілеу нәтижесі, студенттік билет, диплом, зейнеткер куәлігі, қандас куәлігі, көлік құралын тіркеу туралы куәлік, әлеуметтік ID, вакциналау паспорты, көпбалалы отбасының жәрдемақысын алу, мүгедектік куәлігі, атаулы әлеуметтік көмек алушының куәлігі сияқты құжаттарды жүктеп алуға болады. Бір ескеретін жайт, ақпараттық жүйелер базасында бар құжаттарды мемлекеттік органдардың талап етуге құқы жоқ. Бұл заңмен бекітілгенін ерекше атап өткен жөн. Мұндай өзгерістер мекемелерге құжаттардың қағаз баламаларын, көшірме жасауға кететін уақыт пен ақша шығындарын үнемдеуге бағытталған.
Мемлекет басшысы 2025 жылға қарай кемінде 100 мың жоғары білікті IT-маман даярлау міндетін қойғаны белгілі. Министрліктің хабарлауынша, бүгінде Қазақстанда еңбек нарығында білікті IT-кадрлардың тапшылығы байқалып отыр. Осыған байланысты IT-мамандарды даярлау үшін жас және талантты студенттердің IT-мектептерде оқуын субсидиялау үшін гранттар (ваучерлер) беру жобасы іске қосылады. Осы жоба шеңберінде 2025 жылдың соңына дейін кемінде 20 мың білікті IT-маман даярлау жоспарлануда, дейді министрлік өкілдері.
Министрлік сондай-ақ ауылдық елді мекендерде тұратын қазақстандықтар үшін «Қазпошта» АҚ инфрақұрылымы базасында цифрлы нүктелер ашылатынын хабарлады. Соның нәтижесінде компьютері немесе интернеті жоқ ауыл тұрғындары цифрлы нүктелердің көмегімен өздері қалаған мемлекеттік қызметтерді ала алады, сондай-ақ аудан орталықтарына немесе қалаларға бармай-ақ, мемлекеттік органдарға электронды өтініштер жібере алады.
Президент денсаулық сақтауды цифрландыру мәселесін де қозғады. Осыған байланысты министр Б.Мусин денсаулық сақтаудың жаңа электронды архитектурасын құру бойынша жұмыстар басталғанын, бұл азаматтардың цифрлы ұлттық денсаулық паспортын жасауға мүмкіндік беретінін атап өтті.
Үкіметтің кеңейтілген отырысында «Зерде» холдингін реформалау жайы да сөз болды. Холдингке қатысты өзгерістер жылдың басында басталған екен. Оның бір қызметі «Цифрлық үкіметті қолдау орталығына» берілген. Сонымен қатар QazInnovations агенттігі мен Астана хаб технопаркін бір ұйымға, яғни Инновациялық технологиялар паркінің құрамына біріктіру арқылы оңтайландыру ұсынылып отыр. «Ал «Ұлттық ақпараттық технологиялар» акционерлік қоғамын тікелей Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің қол астына беріп, «Зерде» холдингін таратып жіберуді ұсындық», дейді Б.Мусин.
