Себебі күзде көмір кеніштері ойларына келгенін істеп, бағаны көтеруге түрлі сылтау ойлап табады. Өңір басшылығы қатты отынның бағасы былтырғы деңгейде, яғни тоннасына 9-16 мың теңге аралығында сақталады дегенімен, қазірдің өзінде жеткізуші ұйымдарда оның бағасы 18 мың теңгеден асып кеткен. Осы апта басында жергілікті билік өкілдері облыстық мәслихаттың депутаттарына «компаниялармен арнайы келісім жасасқанбыз, отынның бағасы былтырғы деңгейде сақталады» деп есеп берді. Осылайша, жауапты мекеме депутаттарға жалған есеп беріп құтылып кетті. Ал мәселені одан әрі қазбалаған депутат көрмедік.
Алдағы қыста өңірдің қажеттілігі үшін 639 мың тонна қатты отын керек.
Оның 132 мың тоннасы бюджеттік ұйымдарға, тағы 428 мың тоннасы жеке тұрғындар қажеттілігіне арналған. Облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы басшысының міндетін атқарушы Асхат Жақыповтың сөзіне сүйенсек, өңірімізде алдағы жылыту кезеңіне дайындық кестеге сәйкес жүргізілуде. Мекеме көмір жеткізу бойынша шарттар жасасып, кеніштермен келісімге келген. Көмір негізінен жүк көліктерімен тасымалданады.
– Тұрғын үй қорындағы көппәтерлі 2 416 баспананың тең жартысы қазірдің өзінде әзірліктерін жүз пайызға қамдап алды. Павлодар қаласында 500, Екібастұзда 180 тұрғын үй қысқа дайын. 337 қазандықтың 70 пайызында жөндеу жұмыстары аяқталды. Көмір өндіретін кеніштермен келісім бар, көмір сатумен айналысатын темір жол тұйықтарымен мәмілеге келдік: отынның бағасы өткен жылдың деңгейінде қалады. Яғни тоннасы сапасы мен қызуына қарай 9 мың теңгеден басталып, 16 мың теңгеге дейін жетеді. Көмір жеткізуші компанияларда қор бар. Сондықтан суық түспей тұрып, тұрғындар қатты отынды қазірден қамдап алғандары абзал, – дейді ол.
Тамыз айының ортасында өңірде көмірді жаппай тасу басталады. Осы кезде кеніштерде кезек қалыптасып, күз бойы дүрбелеңге ұласады. Сол аласапыранды пайдаланып, кеніштер бағаны көтеріп жібереді. Бұл мәселе жыл сайын қайталанып келе жатыр. Әй дейтін ажа, қой дейтін қожа болмаған соң ойларына келген бағасын қоймағанда не істейді?..
Айтпақшы былтыр аудандарға көмір жеткізу кестесі бұзылып, салдарынан Ақтоғай ауданының Әуелбек ауылындағы мектептің жылу жүйесі қақаған аязда қатып қала жаздаған. Оқушылар біраз уақыт қашықтан оқуға мәжбүр болды. Бұл келеңсіздіктен соң білім басқармасы жеткізушіні сотқа берді. Ал жауапты жұмысына салғырт қараған бірнеше шенеунікке сөгіс жарияланды. Осы жайсыз жағдайды еске алған облыстық мәслихат депутаттары өңірлік энергетика басқармасынан жеткізушілермен меморандумға отыруды талап етуде. Меморандум жасалса, бағаны ырықтандыруға мүмкіндік мол деп санайды мәслихат депутаттары.
Тағы бір мәселе, көмір жеткізушілерге қатысты. Өңір нарығында 8 жеткізуші бар. Олар отынды қоймаларына жеткілікті көлемде жеткізбесе, алғашқы салқын түскенде көмірді жаппай сатып ала бастайтын тұрғындардың барлығына жетпей қалуы мүмкін. Бұған дейінгі жылдарда сондай мәселелер кездескен.
Биыл күзде көмірдің бағасы өсетіні анық дейді жергілікті экономистер. Сырттан келетін техниканың қосалқы бөлшектері мен түрлі қызмет түрлерінің қымбаттауына орай, кеніштер нағыз науқан қызғанда бағаны көтеруге әрекеттенетіні айқын. Былтыр көмірдің әр тоннасын «Майкөбен-Вест» ЖШС – 6 500, «Гамма Сарыкөл» – 5 500, «Богатырь Көмір» кеніші 2 783 теңгеден босатқан еді. Алайда бұл баға қазірдің өзінде өсе бастаған. Мәселен, Майкөбе кенішінен шығатын, күлділігі төмен көмір бағасы 13 пайызға өсіп үлгергенін айтады жеткізушілер. Облыс орталығындағы «А-Вест Павлодар» ЖШС-інде бұған дейін майкөбелік қара көмірдің тоннасы 10 500 теңгеден сатылса, енді 12 мың теңгеден босатылуда. Оған көмірді жеткізу құнын қосыңыз, кемі 5-6 мың теңгенің айналасында. Ал Шұбаркөл көмірі үшін жергілікті жеткізушілер қазірдің өзінде тоннасына 18 500 теңге сұрайды. Көктемде 15 мың теңгеден сатылған отынның бірден 3 500 теңгеге қымбаттап шыға келгенін жекеменшік компаниялардың өкілдері түсіндіруден бас тартты.
Бір қызығы, көмірді ашық әдіспен өндіретін «Богатыр Көмір» кеніші де қулыққа басып, қатты отынның бағасын кезең-кезеңімен өсіретін арнайы тарифті Энергетика министрлігінде бекітіп алыпты. Яғни ай сайын бағаға 100 теңгеден қосылып отырады. Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігінің Павлодар облысы бойынша департаменті бұл жағдай бойынша тексеру шараларына кіріскен. Дей тұрғанмен алып кеніштің жаңа тарифін заңсыз деп тану үшін әлі біраз уақыт қажет.
Павлодар қаласының іргесіндегі Ленин кентінде бүгінде 10 мыңнан аса халық тұрады. Елді мекендегі жеке үйлердің барлығы қыста пеш жағып, жылынады. Кент тұрғыны Әсет Хазыров жыл сайын жылыту кезеңінде кемі 10-15 тонна көмір жұмсайтынын айтады.
«Үйім ескі, боранды күндері аңырап кететіндіктен пеш жағуды үзбейміз, күніне 15-20 шелек көмірді жағып жібереміз», дейді отағасы.
Қызуды жақсы беретіндігі үшін майкөбелік көмірді құп көреді. Биыл күзде көмір сатып алуға 150 мың теңгесін дайындап қойыпты. Темір жол тұйықтарында көмір қымбаттап кеткенін естіген тұрғын ертерек қимылдамағанына қынжылып отыр. Алдағы уақытта қымбат көмірді алмасқа амалы жоқ. Енді сәл күтсе, баға одан әрі өсіп кетуі ғажап емес.
«Отын бағасының жыл сайын қымбаттауы жағымсыз үрдіске айналып барады. Бұған жергілікті билік кінәлі деп санаймын. Бензин мен газдың шекті бағасын белгілегендей, көмірдің босатылу құнын да ырықтандырудың тетігі жасалуы керек қой. Алып жатқан еңбекақымыз түкке жетпейді. Азық-түлік пен киім-кешектің бағасы аспандап кетті. Енді келіп көмір қымбаттап жатыр. Бұлай жалғаса беруі мүмкін емес», дейді кент тұрғыны.
Бұған дейін энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасынан хабарланғандай, биыл жүк вагондарының басқа өңірлердегі құрылыс жұмыстарына тартылуына байланысты маршруттар 18-ге дейін қысқарады деп күтілуде. Осыған байланысты тұтынушыларды көмірмен уақтылы қамтамасыз ете алмау қаупі де бар. Сондықтан отын қорын ертерек қамдап алуға асығыңыз.
Павлодар облысы
