Құдайға шүкір, нағыз мемлекетшіл тұлғаның толық сипатын, озық үлгісін өз ісімен көрсете білген арыстарымыз, қарымды қайраткерлеріміз жетерлік. Өкінішке қарай, олардың басым бөлігін кешегілер құрайды. Мәселен, Әлихан Бөкейхан, Ахмет Байтұрсынұлы сынды ірілердің еліне сіңірген еңбектерінен олардың нағыз мемлекетшіл тұлға болғанын анық көруге болады. Бүгінгілер олардың қызметі мен өмір жолынан молынан хабардар болса, «болмаса да ұқсап бағуға» тырысар еді.
Жалпы, Алаш қайраткерлерінің елшіл тұлғалар болуының негізгі себебі, дұрысы сыры өз елінің тарихын, жүріп өткен жолын терең білуімен қатар, оны ыждаһаттылықпен ой елегінен өткізіп, жүрегімен түсіне білгенінде деп ойлаймыз.
Мысалы, арыдан ойлай білген, келешектің келбетін көкірек көзімен көре білген Әлихан атамыз болашақта мемлекеттердің қуаттылығы жерінің кеңдігімен, қазба молдығы молдығымен өлшенбейтінін, білім мен озық технологияға иек артқандар ғана дамудың даңғыл жолына түсетінін айтқаны оның мемлекеттік мүдде биігінен қарап барып ой түйетін қайраткер екенін көрсетсе керек. Ел мүддесін жоғары қойған адам ғана алысты болжай алады. Кезінде Ә.Бөкейхан: «ХХ ғасыр – өркениет бәсекелестігінің заманы. Бұл уақытта күн астындағы орын үшін күреспейтін һәм мәдениетке талпынбайтын ұлттың табылуы кәдік... Қазіргі әлемдік соғыста ғылым үстемдік алды. Күнделікті өмірде... ғылым айқындаушы күшке айналды. Білімсіз халық өркениет қалтарыстарында қалып қоятынын айтып жату артық... Бізге білімді, тәжірибелі саясатшылар, жоғары білікті мамандар қажет. Бізге фабрикалар, зауыттар, шаруашылық ұйымдары, кооперативтер және басқа да көп нәрселер керек. Мұның бәрі білімді қазақтарды қажетсінеді...», деп жазған. Осыдан 104 жыл бұрын айтылған бұл қажеттер қазір де өте керек. Бұдан біз мемлекетшіл тұлғаның жүргенінен шыққан сөз халқымен бірге жасай беретінін, айқындаушы бағдар ретіндегі құнын жоймайтынын аңғарамыз. Сонымен қатар ел мүддесі жолындағы Ә.Бөкейхан атаған міндеттердің әлі де өзекті екенін көреміз.
Бүгінгі мемлекеттік қызметшілердің барлығы Ә.Бөкейхан, А.Байтұрсынұлы, М.Дулатұлы және басқалар деңгейіндегі мемлекетшіл тұлғалар болуға тиіс деп талап қою артықтау болар, бірақ қалай дегенде де кім болса да Жүсіп Баласағұни айтқандай, «Өз пайдаңды ойлама – ел пайдасын ойла: өз пайдаң соның ішінде» деп ойлай білсе, соған қарай амал етуге бекінсе, соның өзі дәтке қуат, үлкен табыс.
Мемлекетшіл тұлға болу үшін мемлекеттік қызметші болу шарт емес. Дегенмен, мемлекеттік қызметшілер атқарушы биліктің ресми түрде өкілі саналатындықтан, бұл оның басқа қарапайым тұрғындардан артықшылығы болғандықтан, олардың елшіл тұлға болу мүмкіндігі жоғары. Бірақ бұл мүмкіндікті көбісі пайдаланбайды немесе ол үшін бас қатырмайды.
Бүгінде халық өз арасынан шыққан нағыз мемлекетшіл тұлғаларды көргісі келеді. Ал олардың жарқырап көрінуіне қоғамда жол ашық болуға тиіс. Олай болмайынша ХХІ ғасырдың Әлихандары мен Ахметтерін көру қиын. Әйтпесе, қазақтың алтын құрсақты аналары ел дегенде жүрегін жұлып беруге дайын ерлерді қай кезде де дүниеге әкелген. Мұндай азаматтар бүгінде де жетерлік, бірақ олардың еліне еселеп қызмет етуіне, жұртты соңынан ертуіне мүмкіндік берген жөн. Осы орайда оларды халықтың кедергісіз таңдауына жағдай жасау маңызды.
Қазіргі таңда елімізде шынайы саяси бәсекелестік орта қалыптастыру бағытында оң қадамдар жасалып жатыр. Алайда бұл бағыттағы іс-қимылдардың шабандығы халықтың қытығына тиіп отырғандай. Жедел өзгерістер әлемінде өмір сүріп жатқандықтан жұрттың бұлайша дегбірсіздік танытуына түсіністікпен қараған жөн-ақ. Өйткені халық нағыз мемлекетшіл тұлғалардың шыққанына мүдделі және бұл тілегінің орындалуы шынайы саяси бәсекелестік орта арқылы ғана мүмкін болатынына шәк келтірмейді. Бұдан біз халықтың саяси сауаты деңгейінің көтерілгенін, бұл өз кезегінде азаматтардың белсенділігінің арттырғанын көреміз. Саяси сауаттылық деңгейі жоғары халық қашан да өзіне не қажет екенін біледі әрі соған қол жеткізуге құмбыл. Бұл орайда басқасын айтпағанда, халық мемлекеттік қызметшілер қатарын ұлт байлығын еселеуге ұмтылып жүргендермен толықтыруға өзі араласқысы келеді. Міне, сонда барып ел-жұрт популистерге алданбай, нағыз жанашыр тұлғаларды екшеп, танып соларға өз тізгінін берер еді.
